ونیز، شهر آبراه‌ها

شهر زیبا و تاریخی ونیز ۴۱۲ کیلومترمربع مساحت و ۲۷۰ هزار نفر جمعیت دارد و در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است. ونیز در شمال ایتالیا واقع شده و مرکز منطقه ونه‌تو است. ونیز به همراه پادوآ با حومه حدود یک میلیون و ۶۰۰ هزار نفر جمعیت دارد. شهر ونیز شامل ۱۱۸ جزیره کوچک است که با کانال‌های آبی در ساحل دریای آدریاتیک قرار دارند. از جمعیت ۲۷۰ هزار نفری ونیز، ۶۲ هزار نفر در بخش قدیمی و تاریخی شهر با نام سنترو استوریکو سکونت دارند.
براساس نوشته‌های تاریخ‌پژوهان، نخستین ساکنان ونیز از شهرهای رومی پادوآ، آکوئیلیا و کانکوردیو به ونیز رفتند. آنها به قصد اشتغال در حرفه ماهیگیری عازم ونیز شدند.
از قرن چهاردهم میلادی ونیز محل استقرار ملوانان حرفه‌ای شد و کم‌کم شهر به علت نیروی دریایی‌اش شهرت یافت. در زمان‌های اضطراری همه مردان ۱۸ تا ۶۰ ساله به خدمت فراخوانده می‌شوند و آموزش‌های نظامی می‌دیدند. مثلا در سال ۱۳۳۸ میلادی ۳۰ هزار نفر از مردان ونیزی آموزش نظامی دیدند و خود را برای دفاع از شهر آماده کردند و البته در نبردهایی که شرکت کردند، بیشترشان کشته شدند. از قرن پانزدهم، ونیز بتدریج به بندری تجاری تبدیل شد و تا سال ۱۴۵۰ بیش از ۳۰۰۰ کشتی بازرگانی متعلق به ونیز بودند یا در آنجا تردد می‌کردند.
● تهاجم ارتش ناپلئون
ونیز تا سال ۱۷۹۷ یک جمهوری مستقل بود. اما پس از ۱۰۷۰ سال جمهوری ونیز استقلال خود را از دست داد. زیرا ناپلئون بناپارت در دوازدهم می ۱۷۹۷ ونیز را فتح کرد. در اکتبر همان سال براساس معاهده‌ای که بین ناپلئون و دولت اتریش امضاء شد، کنترل ونیز را اتریشی‌ها در اختیار گرفتند.
اما در سال ۱۸۰۵ با عقد معاهده‌ای دیگر، ونیز دوباره بخشی از پادشاهی ناپلئون در ایتالیا شد. تا این که در سال ۱۸۱۴ به دنبال شکست ناپلئون یک بار دیگر اتریشی‌ها کنترل ونیز را در دست گرفتند.
در سال ۱۸۶۶ پس از ۷ هفته جنگ‌های خونین ونیز بخشی از ایتالیا شد. در دوران اشغال شهر، بسیاری از بناها و آثار تاریخی آن ویران شد و شهر در فضایی از یاس و ناامیدی به حیاتش ادامه داد.
در نیمه دوم قرن نوزدهم ونیز دوباره در مسیر شکوفایی قرار گرفت و به بندری جذاب برای گردشگران تبدیل شد. در طول جنگ جهانی دوم، ونیز از معدود شهرهایی بود که از گزند جنگ تقریبا برکنار ماند و بافت خود را حفظ کرد. امروزه آثار هنری و معماری بسیاری متعلق به قرن نوزدهم و نیمه اول قرن بیستم در ونیز باقی مانده است.
● شهری بدون خودرو
ونیز در جهان با کانال‌های آبی‌اش مشهور است. حدود ۱۵۰ کانال یا آبراه، ۱۱۸ جزیره ونیز را به یکدیگر ارتباط می‌دهند، جالب این که این جزایر را ۴۰۰ پل به یکدیگر متصل کرده‌اند. در قسمت قدیمی و تاریخی شهر، کانال‌ها نقش خیابان را دارند و در آنها تاکسی‌ها و اتوبوس‌های آبی مسافران را جابجا می‌کنند. ونیز بزرگ‌ترین شهر بدون اتومبیل در اروپاست. قسمت شمالی شهر همان بافت قرن‌های گذشته را حفظ کرده، به طوری که مردم برای رفت و آمد یا از قایق استفاده می‌کنند یا با پای پیاده به مقصد خود می‌روند، ونیز شهری بدون خودرو سواری و کامیون است.
شهر ونیز ۲۵ خط اتوبوسرانی آبی دارد. قایق سنتی و کلاسیک ونیز به نام گوندولا امروزه عمدتا گردشگران را جابه‌جا می‌کند یا از آن برای مراسم عروسی و جشن‌های دیگر استفاده می‌شود. بیشتر ونیزی‌ها برای رفت و آمد اتوبوس آبی سوار می‌شوند.
شهر همچنین شمار زیادی قایق شخصی دارد که همان خودروهای شخصی افرادند.
ونیز یک فرودگاه بین‌المللی به نام مارکوپولو دارد. ونیزی‌ها برای گرامیداشت مارکوپولو شهروند نامدار و جهانگرد خود، نامش را بر فرودگاه شهر گذاشته‌اند.
این فرودگاه ۲۰ کیلومتر با شهر فاصله دارد و دروازه ونیز محسوب می‌شود. کسانی که با خودرو به ونیز می‌روند در نزدیکی شهر خودروهای خود را در ۲ پارکینگ بزرگ پارک می‌کنند که البته برای هر روز باید ۲۵ یورو بپردازند.
از میان صدها پلی که روی رودها و کانال‌های شهر ونیز به چشم می‌خورند، پل ریالتو، یکی از دیدنی‌ترین‌هاست. البته هر یک از پل‌های تاریخی شهر، داستان خاص خود را دارند.
ونیز از مراکز مهم موسیقی در ایتالیا به شمار می‌آید و در طول سال چند بار کنسرت‌های بزرگی در آنجا اجرا می‌‌شود. در قرن ۱۶ ونیز یکی از مهم‌ترین مراکز موسیقی اروپا شد. سبک موسیقی ونیزی و ظهور آهنگسازان بزرگ، ونیز را در جایگاهی والا در موسیقی اروپا قرار داد. یکی از برجسته‌ترین موسیقیدانان ونیز آدریان ویلارت نام داشت که در کلیسای سن مارکو مستقر بود. از زمان اختراع فناوری چاپ نت موسیقی، در ونیز آثار موسیقی چاپ شد. پس در این خصوص یکی از شهرهای پیشتاز به شمار می‌آید.
در پایان قرن ۱۵، ونیز پایتخت چاپ در اروپا شد. صنعت چاپ که در آلمان اختراع شده بود، در ونیز به سرعت گسترش یافت و تا سال ۱۵۰۰ میلادی، ۴۱۷ اثر در این شهر چاپ شد. مهم ترین اداره چاپ ونیز آلداین نام داشت که در سال ۱۴۹۹ زیباترین کتاب دوره رنسانس را چاپ کرد و نقطه‌گذاری جدید حروف‌چینی ایتالیک و صفحه‌بندی چاپ را ابداع کرد و اولین موسسه‌ای بود که آثار ارسطو را به چاپ می‌رساند.
● شهری برای قایقرانی
در شهر ونیز ورزش هم جایگاه خاص خود را دارد. در این شهر امکانات ورزشی گسترده‌ای در دسترس شهروندان و گردشگران است.
تقویم ورزشی شهر ونیز پر است از رویدادهای مهیج ورزشی در طول سال موسسه قایقرانی ونیز از بزرگ‌ترین مراکز ورزشی شهر و حتی ایتالیاست که سهم مهمی در پر کردن اوقات فراغت اهالی شهر دارد. این موسسه هم قایقرانی پارویی را به علاقه‌مندان آموزش می‌دهد و هم با داشتن قایقرانان با تجربه برنامه‌های سفرهای تفریحی روی آب برای مراجه‌کنندگان ترتیب می‌دهد. چند کشتی تاریخی هم در سواحل ونیز لنگر انداخته‌اند که گردشگران را در برخی از ماه‌ها، بویژه سپتامبر به دل عصر رنسانس می‌برند. بیشتر باشگاه‌های قایقرانی ونیز اطراف مرکز شهر قرار دارند که کلاس‌های قایقرانی و دریانوردی را برای نوجوانان، جوانان و بزرگسالان ترتیب می‌دهند. کسانی که در این کلاس‌ها شرکت می‌کنند، باید شنا را خوب بدانند. دانستن شنا، اولین شرط برای شرکت در کلاس‌های قایقرانی و دریانوردی است. شهر چند مدرسه دریانوردی هم دارد که فارغ‌التحصیلان آنها گواهینامه مخصوص برای هدایت قایق‌های موتوری دریافت می‌کنند.
● جایی برای شنا و تنیس
ونیز، شهری که روی آب بنا شده، جایی مطلوب برای ورزش‌های آبی از جمله شنا است. شهر علاوه برداشتن سواحلی زیبا برای شنا کردن، شمار در خور توجه‌ای استخر شنا دارد. سواحل و پلاژهای عمومی شهر در جایی به نام سن نیکولو در شمال شهر و مورازی و آلبرونی در جنوب شهر قرار دارند. همچنین یک استخر عمومی بزرگ در جزیره کوچک ساکافیسولا (Sacea Fisola) در دسترس علاقه‌مندان است.
در شهر ونیز ورزش‌های غیر آبی نیز جایگاه خود را دارند. مثلا در این شهر ورزش تنیس، پرطرفدار است. بیشتر زمین‌های تنیس در ناحیه لیدو ساخته شده‌اند که در همین ناحیه چندین باشگاه تنیس فعالیت می‌کنند بیشتر زمین‌های تنیس برای استفاده عمومی است. بنابر این افراد غیرعضو به سادگی به آنها دسترسی دارند. علاقه‌مندان سوار شدن به اتوبوس آبی، خیلی راحت و زود به زمین‌های ناحیه لیدو می‌رسند.

ترجمه و تالیف: جهانگیر چراتی

منبع : روزنامه جام‌جم