سلطان سلیمان قانونی مجارستان را فتح کرد و پایان جنگ تریاک در چین

۴۸۱ سال پیش در روز ۲۸ اوت سال ۱۵۲۶ میلادی سلطان سلیمان دوم ملقب به قانونی ، سلطان عثمانی ، لشکر لودویگ دوم پادشاه مجارستان را در موهاکس درهم می شکند و مجارستان را فتح می کند.
با پیروزی سلطان سلیمان قانونی ، مجارستان برای چند قرن به عنوان یک کشور مستقل از صحنه جهان محو می شود.
در دوران سلطنت طولانی سلطان سلیمان قانونی از سال ۱۵۲۰ تا ۱۵۶۶ میلادی امپراتوری عثمانی به اوج شکوه و اقتدار خود می رسد.
بناهای باشکوهی به همت سینان معمار مشهور یونانی تبار در شهر استانبول ساخته می شوند.
وسعت امپراتوری عثمانی در زمان سلطان سلیمان قانونی از مراکش تا مرز ایران و از دروازه های وین تا جنوب عربستان گسترش یافت.
در شرق فقط ایران صفویه مانع گسترش بیشتر این امپراتوری به سوی شرق شد بنابراین سلطان سلیمان قانونی توجه خود را به غرب معطوف کرده بود.
سلطان سلیمان دوم در سن ۲۵ سالگی در سال ۱۵۲۰ میلادی جانشین پدرش سلطان سلیم اول ملقب به سنگدل شد.
او با همفکری ابراهیم پاشا وزیر اعظم و دوست دوران کودکی اش بدون فوت وقت فتوحات عثمانی در مدیترانه شرقی که حدود سه ربع قرن پیش با فتح قسطنطنیه آغاز شده بود را به پایان می رساند.
در ۲۰ دسامبر سال ۱۵۲۲ میلادی پس از ۵ ماه محاصره ، سلطان سلیمان دوم قلعه رودس که شوالیه های فرقه سن ژان از آن دفاع می کردند را تصرف می کند.
سپس تصمیم می گیرد به کشور مجارستان حمله کند که میان فتوحات عثمانی در سرزمین های بالکان و قلمروی امپراتور شارل کن واقع شده بود.
در دشت موهاکس ارتش لودویگ دوم پادشاه مجار و سلطان سلیمان قانونی در مقابل هم صف کشیدند.
سلطان سلیمان قانونی دست به یک تاکتیک نظامی زده و دستور می دهد قلب سپاهش طوری آرایش بگیرند که در میان آن شکاف هایی به نظر برسند تا از این طریق سوارنظام قدرتمند مجار فریب شکاف در قلب سپاه عثمانی را خورده و دست به حمله بزند.
تاکتیک سلطان سلیمان دوم ثمربخش بود و سوارنظام مجارستان به امید دستگیری سلطان به قلب سپاه عثمانی حمله ور شده و در دام می افتد.
بلافاصله صفوف سپاهیان عثمانی سوارنظام مجار را محاصره کرده و توپ ها و سلاح های آتشین عثمانی از کشته پشته می سازند.
تعداد کمی از سپاه مجار از جمله لودویگ دوم که موفق به فرار از صحنه کارزار می شوند تلاش می کنند از مرداب های منطقه عبور کنند که در این تلاش نافرجام در مرداب ها غرق می شوند.
سلطان سلیمان قانونی با این فتح به آسانی شهر بودا (بوداپست امروزی) پایتخت پادشاهی مجارستان را تصرف می کند. او اکنون به دروازه های اروپای غربی رسیده بود.
به این ترتیب ، در روز ۲۸ اوت سال ۱۵۲۶ میلادی سلطان سلیمان دوم ملقب به قانونی لشکر لودویگ دوم پادشاه مجارستان را در دشت موهاکس درهم می شکند و مجارستان را فتح می کند.
سلطان سلیمان قانونی با این پیروزی به دروازه های اروپای غربی می رسد و مدتی بعد تصمیم می گیرد به امپراتوری شارل کن حمله کرده و شهر وین را تصرف کند.آیا او موفق به تصرف وین این شهر نمادین غرب می شود؟.
● پایان جنگ تریاک در چین
۱۶۵ سال پیش ، در روز ۲۹ اوت سال ۱۸۴۲ میلادی ، با امضای پیمان نانکن «جنگ تریاک» در چین پایان یافت.
چند دهه پیش از آغاز این جنگ ، در سال ۱۷۹۸ میلادی ویلیام پیت ، نخست وزیر بریتانیا یک هیات را به ریاست مک کارتنی به پکن اعزام کرد.
هدف از سفر این هیات به چین کسب امتیازات و تسهیلات تجاری بود اما امپراتور چین از روی احتیاط ترجیح می داد مرزهای کشورش را به روی بازرگانان و میسیونرهای مذهبی اروپایی ببندد.
بریتانیایی ها که در مستعمره خود هند کشت خشخاش را گسترش داده بودند و چینی ها را به کشیدن تریاک تشویق می کردند ، از این تصمیم امپراتور چین بسیار ناخرسند شدند.
آنها به خرید چای از چین که در بریتانیا مردم علاقه زیادی به آن داشتند ادامه داده و به زودی موازنه تجاری با چین به سود چین و به زیان آنها شد.
کمپانی هندشرقی بریتانیا تمام توان خود برای فروش غیرقانونی تریاک در چین و رواج اعتیاد در این کشور را به خرج داده بود.
فروش غیرقانونی تریاک در چین که در سال ۱۸۰۰ میلادی فقط ۱۰۰ تن بود در سال ۱۸۳۸ میلادی به میزان ۲۶۰۰ تن رسیده بود.
در سال ۱۸۳۹ میلادی ، لین تسوسیو ، حاکم کانتون ۲۰۰۰۰ صندوق تریاک غیرقانونی را ضبط کرده و در ملاءعام صندوق های حاوی تریاک را معدوم کرد.
این بهانه ای بود که لندن انتظار آن را می کشید تا گشودن مرزهای چین به روی بازرگانان بریتانیایی را به این کشور تحمیل کند.
بنابراین ، تحت نام مقدس تجارت آزاد ، لرد ملبورن نخست وزیر ملکه ویکتوریا جوان و پالمرستون وزیر خارجه اش مجلس وست مینستر را متقاعد کردند تا دستور اعزام یک نیروی نظامی به چین و تنبیه حاکم کانتون را صادر کند.
یک ناو جنگی بریتانیا بندر کانتون را بمباران کرد و نظامیان بریتانیایی مجمع الجزایر شوسان در نزدیکی بندر کانتون را تصرف کردند.
سپس چند کشتی جنگی بریتانیا رودخانه یانگ تسه کیانگ را پیمودند و شهر نانکن (نانجینگ امروزی) پایتخت جنوبی چین را مورد تهدید قرار دادند و حکومت امپراتور تائوکوئانگ را ناگزیر به تسلیم شدن در مورد خواسته هایشان کردند.
این اقدام که بعدها «سیاست توپخانه» نامیده شد به پیمان ننگین نانکن منجر گردید که براساس آن بریتانیایی ها حق تجارت آزاد در ۵ بندر چین از جمله کانتون و شانگهای را به دست آوردند.
علاوه بر این ، آنها قیمومت هنگ کنگ که دروازه ورودی به کانتون و چین جنوبی بود را کسب کردند.
اما تحقیرها ادامه یافتند ، امپراتور ناگزیر گردید حق تردد آزادانه در خاک چین را به اتباع بریتانیا بدهد و خسارتی به مبلغ ۲۱ میلیون دلار نقره را به دولت بریتانیا بپردازد.
با امضای پیمان نانکن «امپراتوری مرکز» لقب چین دوره فاجعه باری مملو از جنگ های داخلی و تحقیر شدن های مداوم در مقابل «شیاطین موقرمز» که از غرب می آمدند را آغاز نمود.
به این ترتیب در روز ۲۹ اوت سال ۱۸۴۲ میلادی با امضای پیمان ننگین نانکن «جنگ تریاک» در چین پایان یافت.
امضای پیمان نانکن موجب گردید تا سایر کشورهای اروپایی و ایالات متحده خواستار امتیازات مشابهی مانند بریتانیا شوند و با زور و تهدید این امتیازات ارضی و تجاری را کسب کرده و دوران سیاهی را در تاریخ این کشور پهناور باستانی ثبت کنند.

بهرام افتخاری

منبع : روزنامه جام‌جم