خیلی دور، خیلی نزدیک؛خطر در یک‌قدمی‌است

● خیلی دور
در ایران باستان! می‌گویند در مسیر شاهی و یا جاده ابریشم، برای اداره کردن کشوری به آن بزرگی همه می‌دانیم، چاپارهایی بوده‌اند که نامه‌های فرامین را با سرعتی باورنکردنی به فرمانداران مناطق آن زمان می‌رساندند. این چاپارها بدون وقفه در هر کاروانسرا، اسب خود را با اسب‌هایی همیشه تازه‌نفس تعویض می‌کردند تا در رسیدن اخبار خللی وارد نشود.
حتی گاهی نوشته‌اند چاپارها نیز با استانداردی مشخص که امنیت این شبکه انتقال را تهدید نکند، در مواقعی خود نیز به استراحت می‌پرداختند و چاپار مقیم دیگری در کاروانسرایی، ادامه مسیر طولا‌نی را ره می‌پیمود. واقع‌بین باشیم! آیا می‌توان تصوری دیگر برای نحوه ایجاد یک بستر ارتباطی مطمئن در آن سال‌ها بهتر از روشی که گفته شد، پیشنهاد کرد؟ و آیا این کاروانسراها، کاری غیر از روترهای امروزین در کشوری به وسعت شبکه ارتباطی جهانی انجام می‌دهند؟ در آن سوی دنیا نیز! می‌گویند، سرخپوست‌ها هم برای ارسال پیغام‌های خود با استفاده از دود، اطلا‌عات را ‌Packetize می‌کردند و البته ‌Broadcast ، و این اطلا‌عات تا آخرین کوهی که قابل‌مشاهده بود، به صورت بصری منتقل شده و سپس در آن نقطه، با استفاده از سرخپوستی دیگر، که این بار نیز بسیار نزدیک به ‌Repeater ‌های امروزین می‌باشد، اطلا‌عات را برای دیگر نقاط ارسال می‌کرد.
● امروز
امروزه فناوری به نحوی تغییر می‌کند و با چنان سرعتی از یک استاندارد به استاندارد دیگری می‌رسد که به سهولت می‌توان برای کشورهایی که اصطلا‌حا در حال توسعه هستند این مسیر را برنامه نمود که از میان فناوری و نه از آغاز آن، به خیل سریع آن بپیوندند و نیازی نباشد که راه پرپیچ و خم فناوری را مشابه آنان، که آن را پدید آورده‌اند، بپیمایند. این امر از آن جهت بسیار مهم جلوه می‌کند که اگر سیاستگذاری‌ها چنین بنا نهاده شوند، حتی این کشورهای درحال توسعه نیز می‌توانند، در پله‌های بعدی تغییرات همراه بوده و همیشه تاخیردار خیل جهانی نباشند و شاید اگر هوشی به وسعت ایرانیان نیز داشته باشند ، بتوانند پله‌هایی را نیز خود بنا بگذارند. خطر در یک قدمی‌است! فناوری و جهان فناوری منتظر تصمیم‌های ما نخواهد ماند. این را باور کنیم! آنان که فناوری را ایجاد نموده و روی آن تجارت‌های بسیاری را راهبری می‌کنند، در انتظار تصمیم‌های من، شما و یا فلا‌ن مدیر دولتی‌مان نمی‌مانند تا ببینند آیا او در راستای برنامه تجاری آنان قرار گرفته است یا نه؟ آنان می‌روند و لحظه به لحظه فاصله ما با دنیای اطرافمان در خیل استانداردهای نوین ارتباطی بیشتر و بیشتر می‌شود. فناوری ـ بدون توجه به زوایای پنهان سیاسی درونی‌اش ـ به‌سرعت در حال تغییر است و این ما هستیم که باید یکبار برای همیشه تصمیم بگیریم که در نقطه‌ای- بدون توجه به زوایای سیاسی درونی‌مان ـ به میان این قطار پرسرعت وارد شویم و اگر بتوانیم - که حتما نیز می‌توانیم - پس از مدتی سکاندار هدایت بخش‌هایی از آن نیز باشیم. باور داشته باشیم که این جهاد عظیم تنها به دست مردان نشسته در پشت میزهای دولتی و تصمیم‌گیری امکان‌پذیر نخواهد بود و بخش خصوصی نیز باید به اندیشه‌هایی بیش از سودهای زودهنگام توجه داشته باشد و دائم به سراغ تجهیزات دست دومی ‌اینجا و آنجای دنیا و یا فناوری‌های به پایان رسیده و آن هم تنها به‌خاطر ارزانی نرود و به‌راحتی بستر ارتباطی کشور را دچار چالش‌های عمیق عقب‌ماندگی قرار ندهد. دنیا تمام سرمایه‌گذاری خود را در بخش بی‌سیم به‌سمت استانداردهای بیشمار وایمکس منتقل کرده و ما هنوز در ایران صحبت از ‌WLL و ‌DECT می‌کنیم! انتقال با رویکرد جهانی ‌NGN همراه شده و همه چیز را به‌سوی ایجاد ارتباطات اینترنتی هدایت می‌کند و ما هنوز در چالشیم که ‌SDH ها را از بستر گسترش دهیم و یا به‌سمت ‌WDM حرکت کنیم و بدون توجه به‌ایجاد هدررفت‌های بیشماری که این استانداردها روی سرمایه اصلی ارتباطات کشور- فیبرهای کشیده شده میان شهرها و استان‌ها ـ ایجاد می‌کنند، از قافله دنیا بازهم عقب می‌مانیم. چرا باید اپراتورهای جهانی موبایل، با سرعتی باورنکردنی به‌سمت ایجاد سامانه‌های مبتنی بر ‌EDGE و ‌G۳ بروند و بزرگترین اپراتور همراه ما هنوز درگیر ‌Billing خود بوده و اجرای ‌GPRS را امروز و فردا کند. یا اپراتور دوم تلفن همراه نیز که می‌تواند سرویس‌های ارزش‌افزوده‌ای که آنان نیز چندان جدید نیستند، ارائه نماید، در چنبره تصویب انواع و اقسام قوانین باقیمانده و حتی نتواند یک سرویس ‌MMS ساده نیز به ‌سرویس‌های ارزش افزوده خود اضافه نماید. خطر در نزدیکی است! جهان به‌سمت تغییر مسیر تمامی‌خدمات ارتباطی مبتنی بر دیتا حرکت می‌کند و این در حالی است که عقب‌ترین بخش ارتباطی کشور نیز همین بخش بسیار مهم است. اجرای شبکه ملی ‌IP کشور دو سال به ‌مناقصه گذاشته می‌شود، ابطال می‌گردد و دوباره روز از نو روزی از نو! و انگار هیچکس از خود سوال نمی‌کند و حتی ته دلش نمی‌لرزد که آیا جهان در این دو سال قبل ایستاده بود و آیا تا حداقل دو سال دیگر -که خوشبینانه این ماجرا، به‌پایان خواهد رسید- دنیا منتظر ما باقی خواهد ماند؟ شاید از تمامی‌این موارد خطرناک‌تر، رویکرد همگانی کشور از مدیران دولتی تا کارشناسان خصوصی است که در تمامی‌مقالا‌ت، مصاحبه‌ها و حتی انتقادات ، ابتدا از تلفن همراه و پیروزی‌ها و انتقادات آن لب به ‌سخن گشوده می‌شود و اگر فرصتی شد، به تلفن‌های ثابت پرداخته می‌شود و در نهایت و البته اگر فرصتی باقیمانده باشد که اغلب نمانده است و مجریان برنامه‌ها و یا سردبیران با هزار ایما و اشاره این امر را به‌اطلا‌ع سخنران یا نویسنده می‌رساند، از مشکلا‌ت شبکه دیتا به موازات پست و غیره سخن گفته می‌شود. فراموش نکنیم که دنیا بدون لحظه‌ای درنگ و بدون توجه به‌ آنچه ما می‌کنیم، به‌سمت فناوری‌های نوین با بستر انتقال دیتا حرکت می‌کند. خطر در نزدیکی است! باور کنیم! باور کنیم که باشگاه ارتباطات، کم از باشگاه هسته‌ای نیست و ورود و عرض‌اندام نمودن در آن کمتر از آن فناوری اهمیت ندارد که صد البته، بیش از آن دارد.
● خیلی نزدیک
نمی‌دانم سال آینده همین روز ما هنوز زنده و سرحال هستیم یا نه ؟ چه فرقی می‌کند. سوال اصلی این است که سال دیگر همین موقع آیا می‌توانیم سرخود را بالا‌ نگاه داریم و با افتخار بگوییم که: <اپراتور سوم با فناوری ‌G۳ در حال راه‌اندازی است؛ اپراتور کشوری و یا اپراتورهای محلی ‌WIMAX در حال راه‌اندازی است، شبکه ‌IP ملی به بهره‌برداری اولیه رسیده است، شبکه انتقال زیرساختی کشور بهینه گردیده و بالا‌خره مشکلا‌ت کوچک ‌Billing و ‌GPRS اپراتور اول به‌پایان رسیده است و یک بار و برای حداقل یک‌بار به ما امکان ارسال یک ‌MMS داده شده است. ‌ امیدوارم و همین ما را بس! باور داشته باشیم که خطر در یک قدمی‌ است! سال دیگر همین موقع خیلی نزدیک است!

نوشته: سیدمحمدحسین مقدم‌فر

منبع : آژانس خبری فناوری اطلاعات و ارتباطات ایستنا