موانع توسعه بخش خصوصی

بخش خصوصی در کشور مشکلات بسیاری دارد که هزینه های بسیاری را بر آن تحمیل می کند. برای نمونه در کشور تعطیلات بسیاری داریم که هزینه تمام آنها به فعالان بخش خصوصی تحمیل می شود. در یک روز تعطیلی کارگران حقوق می خواهند، بانک بهره و جریمه خود را می گیرد، تامین اجتماعی هزینه بیمه را طلب می کند، مالیات ها باید پرداخت شود. تنها یک روز تعطیل تا این حدود هزینه را به فعال بخش خصوصی تحمیل می کند.
حالا در اینجا تناقضی ایجاد می شود؛ مگر تعطیلات برای بخش خصوصی وجود ندارد؟ در ایام تعطیل همه مطالبات خود را طلب می کنند ولی فعال بخش خصوصی چه کاری باید انجام دهد؟ واقعاً باید به حال کارفرما و کارآفرین افسوس خورد. این تنها مشکل نیست. در عرصه تجارت نیز همین معضلات به چشم می خورد.
تجار ایرانی چهار روز در بازار جهانی حضور ندارند. پنجشنبه و جمعه ما تعطیل هستیم و شنبه و یکشنبه آنها. در همین فاصله چهار روزه رقبای جهانی جایگاه تجار ایرانی را اشغال می کنند. در تجارت امروزه دیگر فرصتی برای تعلل وجود ندارد. چرا باید چنین شرایطی در عرصه اقتصاد کشور حاکم باشد؟
متاسفانه عده ای در کنار گود نشسته اند و مرتب فرمان می دهند که باید چگونه حرکت کرد. این رفتار خیلی ساده است. رفتارهای نه چندان مناسب به صنعت و تجارت کشور آسیب وارد می کند. نمونه بارز این رفتار نیز برخورد با قوانین تعرفه ای است.
اصلاً کجای دنیا هست که نظام تعرفه ای وجود نداشته باشد؟ تفکر آقای وزیر بازرگانی این است که تعرفه ها را باید به طور کلی برداشت. از ایشان باید پرسید که در کجای دنیا چنین رفتاری صورت گرفته است. توجه به نظام تعرفه ای دیگر کشورها این جریان را به درستی روشن می کند. به طور مثال امریکا برای کشورهای تولیدکننده فولاد که قصد صدور کالا به این کشور را دارند تعرفه های بسیار سنگین می گذارد.
به طور مثال برای کشورهای تهدیدکننده مانند قزاقستان ۲۴۳ درصد تعرفه وضع کرده اند. میانگین تعرفه در دنیا حدود ۳۰ درصد است ولی در کشور ما این عدد به ۱۶ درصد می رسد. چه پدیده ای از این بدتر برای تولیدکننده می تواند وجود داشته باشد؟ تولیدکننده ایرانی باید هزینه های بسیاری را برای تولید بپردازد. همین هزینه های جانبی بر تولید فشارهای بسیاری می آورد.
این یکی از مشکلات تولیدکننده است. از طرف دیگر برخی قوانین داخلی برای بخش خصوصی به بحران بدل شده است. تامین اجتماعی برای هر کارگر مبالغ بسیاری را از کارفرما طلب می کند ولی برای این پولی که می گیرد، نیز هیچ گونه خدماتی ارائه نمی دهد.
اینها همگی دردهایی است که ما به آنها دچار هستیم. تمام این مشکلات به مسوولان کشور انتقال داده شده است. راهکارها نیز به آنها ارائه می شود. بخش خصوصی هیچ گاه در این موضع قرار نمی گیرد که حرف بدون تحلیل بزند. تمام این جریانات به اطلاع مسوولان رسانده می شود ولی گوش شنوایی وجود ندارد. همین قانون تجمیع عوارض نمونه بارز است.
عوارض از عارضه می آید. واقعاً در کجای دنیا و در کدام نظام اقتصادی چنین اصلی وجود دارد ولی در ایران چنین قانونی را وضع کردند تا صنعتگران سالانه ۸۰ نوع عوارض پرداخت کنند. در حال حاضر ارزش افزوده مطرح است. می گویند در بسیاری از کشورها این مالیات ها را می گیرند ولی میزان تولید سرانه را باید قیاس کرد و براساس آن هزینه ها را حساب کرد. میانگین درآمد کشورهای در حال توسعه با آنچه در کشورهای توسعه یافته رخ می دهد، تفاوت دارد. پس بحث ارزش افزوده را باید براساس شرایط کشور مطرح کرد.

تقی بهرامی نوشهر
عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران

منبع : روزنامه شرق