ناکارآمدی را جایگزین نوآوری نکنید

شرکت‌هایی که کمک دریافت می‌کنند، خود و جامعه را به نابودی می‌کشانند.
خانم آین رند (Ayn Rand)، فیلسوف بزرگ آزادی‌خواه که این روزها زیاد اسمش شنیده می‌شود، در کتاب جاودانه‌اش با نام «Atlas Shrugged» اقدامات خیالی و افسانه‌ای کارخانه‌داران بزرگ بسیاری، از جمله هنک‌ ریوردن (Hank Riordan)، که با دست‌های حریص دولت سروکار داشته‌اند را به تصویر کشیده است. در یکی از فصول اولیه این کتاب، یکی از اقوام ریوردن از او می‌پرسد که آشنای او در دولت کیست، اما وی پاسخی برای این سوال ندارد.
ریوردن، که فرد فعال و پرکاری بود و انگیزه کسب منافع شخصی وی را به فعالیت وامی‌داشت، هیچ‌گاه برای توسعه کسب و کار خود چشم به کمک دولت ندوخت و هرگز برای رونق کسب و کارش، به دنبال حمایت‌های دولت نبود. موفقیت ریوردن تنها ناشی از سودآوری شرکت بزرگ فولاد او بود و این سودآوری پیام و سیگنال مشخصی بود که وی به مشتریان خود ارسال می‌کرد.
با بازگشت «Atlas Shrugged» به فهرست پرفروش‌ترین کتاب‌ها، داستان ریوردن معنای بیشتری می‌یابد. اکنون بسیاری از آمریکایی‌ها درمی‌یابند که تغییر جهت ما به سمت نجات شرکت‌ها و افراد، که رویکردی به سوی نظام اشتراکی است، دقیقا همان چیزی است که رند بیش از ۶۰ سال قبل نسبت به آن هشدار داد. به عبارت ساده‌تر اگر دولت به شرکت‌ها و افراد غیرمولد، اجازه دهد که در بهره ایجاد شده توسط بخش‌های مولد سهیم شوند، آن‌گاه ممکن است دیگر بخش مولدی باقی نماند.گذشته از بانک‌های زیادی که بعد از به اتمام رساندن پول نقد موجود در صندوق‌هایشان، وجوه کمکی(TARP (Troubled Asset Relief Program را دریافت کردند، اکثر ما با فعالیت‌های جنرال موتورز و کرایسلر نیز در این رابطه آشنا هستیم. شرکت‌هایی که خود قادر به بقا نبودند، اما از ارتباطات دولتی‌شان استفاده کرده‌اند تا با بهره‌گیری از مولد بودن دیگران بتوانند به حیات خود ادامه دهند.
متاسفانه داستان به همین جا ختم نمی‌شود. در حالی که دولت آمریکا اعلام کرده است که از طریق طرح‌های «محرک» و برنامه‌های کمک به شرکت‌ها، به کسب و کار کمک خواهد کرد، انواع شرکت‌های خصوصی برای دریافت کمک صف کشیده‌اند.
دو هفته پیش، خزانه‌داری اعلام کرد که شرکت‌های بیمه عمر، آخرین دریافت‌کنندگان وجوه TARP خواهند بود. شرکت‌های بیمه که در واقع با خرید بانک‌ها «قمار کرده‌اند»، حال سزاوار دریافت وجوه دولتی خود هستند.
اکنون صنعت املاک و مستغلات تجاری که شاهد میزان موفقیت صنعت مسکن در کسب حمایت‌های دولتی بوده است، شانس خود را امتحان می‌کند. حال که فدرال رزرو، در برنامه وزارت خزانه‌داری آمریکا، موسوم به «TALF» (Asset-Backed securities Loan)، به ارائه وام‌های کوتاه‌مدت می‌پردازد، شرکت‌های املاک و مستغلات تجاری نیز در حال چانه‌زنی هستند تا از فدرال رزرو وام‌های بلندمدت و کم‌بهره دریافت کنند و از این طریق از بروز موجی از ورشکستگی‌های املاک تجاری، ممانعت به عمل آورند.
آلکوا (Alcoa)، غول آلومینیوم‌سازی، اعلام کرده است که در فروش خود ۴۱درصد کاهش داشته است، اما به خاطر وجود ظاهرا نیکخواه دولت فدرال، نگرانی‌ای بابت آینده ندارد. آن‌گونه که کلاوس کلاینفلد، رییس آلکوا به وال‌استریت ژورنال گفته است، «برنامه‌های محرک فعلی دولت فدرال که بر زیرساخت‌ها و کارآیی انرژی معطوف شده‌اند، باعث ایجاد تقاضا برای آلومینیوم خواهند شد».
شاید ناامیدکننده‌ترین خبر آن باشد که حتی شرکت‌هایی مثل اینتل، سیسکو و مایکروسافت که از لحاظ تاریخی، به خاطر روش‌های کارآفرینانه و سرمایه‌گذاری‌هایشان مشهورند نیز به این اقدام روی آورده‌اند. بنابر گزارش اخیر رویترز، تقاضا برای نیمه رساناهای ساخت اینتل، کاهش یافته است اما کریگ بارت، رییس این شرکت به خبرنگاران گفته است که احتمالا بسته‌های محرکی که توسط دولت‌های سراسر دنیا اعمال می‌شوند،‌ طی ۶ تا ۱۸ ماه آینده منجر به بهبود اوضاع خواهند شد.
گرگ استال، از مدیران تکنولوژی سیستم قضایی کارولینای شمالی، اخیرا مجبور به تعلیق یک پروژه ۹میلیون دلاری شده است که در صورت اجرای این پروژه، دادگاه‌های خود را به سیستم تلفن سیسکو مجهز می‌کرد. اما مشکلی وجود ندارد، چرا که شرکت برای نوشتن درخواست کمک مالی، افرادی را به استخدام خود در می‌‌آورد، که در نوشتن تقاضانامه بابت دریافت وجوه کمکی دولت فدرال‌ مهارت داشته باشند. استال به وال استریت ژورنال گفته است که «شرکت‌هایی مثل سیسکو مایلند بخشی از وقت خود را به صحبت با لابیست‌ها و کسانی که بر نمایندگان مجلس اعمال نفوذ می‌کنند، اختصاص دهند».
بر اساس مقاله مشابه دیگری در وال استریت ژورنال،‌ مایکروسافت طی چهار هفته گذشته «به کارمندان فروش خود در آمریکا، آموزش داده است که وجوه محرک درخور را شناسایی نموده و آنها را از دولت درخواست کنند». این ماه اوراکل (Oracle) طبق برنامه، قصد دارد «همایشی را برای مشتریان خود برگزار کرده و به آنها درباره چگونگی دریافت وجوه محرک، مشاوره دهد».
موضوع مهمی که به اندازه کافی در رابطه با آن بحث نمی‌شود، این است که وقتی نوبت به درخواست کمک‌های مالی می‌رسد، افراد ماهری که از عملکرد دولت اطلاع دارند، دست به کار می‌شوند.
این شرکت‌ها که در گذشته به سرعت به سرمایه‌گذاری روی می‌آوردند، به جای آنکه مشکلات مشتریان خود را دریافته و به حل آنها بپردازند، تلاش می‌کنند تا وجوه ارائه شده توسط دولت برای خرید تجهیزات را به خود اختصاص دهند.
شرکت‌هایی که به دنبال رشد از طریق اعانه دولتی هستند، باید بدانند که این قبیل کمک‌های دولت، گذرا بوده و ناپایدار می‌باشند. این قبیل برنامه‌های دولتی که بودجه آنها از محل درآمدهای مالیاتی تامین می‌گردد، نمی‌توانند تا ابد ادامه یابند. دولت فدرال نهایتا مجبور خواهد شد که این پول را با اعمال مالیات بازپس گیرد، تا از این طریق بتواند اوراق قرضه منتشر شده جهت حفظ این غول‌های تکنولوژی را بازخرید نماید.
آنهایی که امروزه از چنین مخارجی منتفع می‌شوند، نباید فرض کنند که در نهایت بخش کمی از آنها را بازپس خواهند داد.
علاوه بر این، شرکت‌ها باید به همان اندازه که منابع خود را به تدارک قراردادهای دولتی تخصیص می‌دهند، آنها را از فرآیندهای خلاقانه‌ای که باعث جذابیت آغاز ساخت تولیداتشان می‌گردد، نیز بیرون بکشند. نظام‌های سیاسی متغیر هستند ولذا مخارج دولتی که هم‌اکنون باعث حمایت از این شرکت‌ها می‌شوند، همیشه پا برجا نخواهند ماند. در صورتی که این اتفاق بیفتد، بسیاری از شرکت‌ها در حالی از غفلت تامین بودجه توسط دولت بیدار خواهند شد، که مهارت‌های ابتکاری لازم برای بقا در شرایط شایسته سالاری واقعی را از دست داده‌اند.
با این وجود تکان‌دهنده‌ترین نکته این حقیقت بنیادین است که مخارج دولتی، مالیاتی پنهان، در زمان حال هستند. این امر، بدان معنا است که به ازای هر یک‌دلاری که توسط دولت هزینه می‌شود، در آینده کمتر از یک دلار به این مبتکرین می‌رسد. این در حالی است که ممکن است به خاطر آنکه دولت سرمایه‌های موجود را تصاحب می‌کند، این افراد هیچ‌گاه نتوانند از زیر فشار خلاص شوند.
مفسرین و کارشناسان مطالب زیادی را در رابطه با وقفه کامل اقتصادی ایجاد شده در اثر فرهنگ نجات (bailout culture) که ظاهرا هیچ نقطه پایانی ندارد، به نگارش درآورده‌اند. با این حال، آنچه هنوز مشخص نیست نوع خرابی است که مخارج انبوه دولت، در شرکت‌های سالم کنونی به بار خواهد آورد. هنوز پاسخ این سوال را نمی‌دانیم اما مشخص است که اگر شرکت‌های پرقدرت فعلی، به طور فزاینده‌ای رشد خود را از طریق ارتباط با دولت تسریع کنند، هنگامی که بخشندگی‌های دولت یکباره پایان یابند، چیزی در چنته نخواهند داشت.

جان تمنی*
مترجم: فیاض خاک
* سردبیر Real clear Markets، اقتصاددان ارشد موسسه اقتصادی H.C.Wainwright، مشاور ارشد اقتصادی موسسه Toreador و نویسنده ستون هفتگی در Forbes
منبع: Forbes

منبع : روزنامه دنیای اقتصاد