مجلس هشتم و مظلومیت فرهنگ

حدود ۱۰ ماه پیش وقتی که رییس جمهور و کابینه اش در آستانه شهادت رجایی و باهنر به خدمت مقام معظم رهبری رسیده بودند، دکتر احمدی نژاد گزارشی از عملکرد دولت نهم در عرصه های مختلف اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و ... ارایه داد.
پس از آن مقام معظم رهبری ضمن تحسین و تایید عملکرد، نکته ای را به عنوان انتقاد بیان کردند و آن عدم اشاره رییس جمهور به مقوله فرهنگ در گزارش خود بود و سپس از «مظلومیت فرهنگ» گفتند و اینکه این مظلومیت باید مرتفع شود.پس از آن دیدار مظلومیت فرهنگ به نقل مجالس تبدیل شد و هر کس آمال مورد نظر خود را با نقابی از این فرمایش رهبری درمی آمیخت و مطالبه می کرد.یکی از کمی بودجه تئاتر می گفت و دیگری ازمظلومیت سینماگران. آن یکی نویسندگان را قشر فراموش شده می دانست و دیگری از غربت هنرهای تجسمی و تمام این مطالبات یک جهت داشت و آن هم مطالبه بودجه بیشتر برای صنف خود بود.در این بین اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس هفتم بیکار ننشستند و پس از چند هفته در این کمیسیون تصویب شد که بودجه فرهنگ باید ۱۰ درصد بودجه کل کشور باشد. هر چند این نظر کمیسیون در صحن علنی مجلس رای نیاورد اما نتیجه ای که در برداشت این بود که درجمع بندی بودجه سال ۸۷ نگاه مساعدتری به بودجه فرهنگی شده و قریب دو درصد به کل بودجه فرهنگ افزوده شود.
بی شک نقش مجلس شورای اسلامی در تحقق سیاست های کلان فرهنگی نظام، جایگاه خطیر و بی نظیری است. این نقش از دو حیث قابل بررسی است؛ اول اینکه طبق قانون اساسی نظام جمهوری اسلامی، قانونگذاری در همه عرصه ها وظیفه مجلس است و چنانچه قوانین مصوب شده توسط خانه ملت طبق فرمایش رهبر معظم انقلاب جامع، کامل، ماندگار، صریح، تاویل ناپذیر، کارشناسی شده وگره گشا باشد، بسیاری از نارسایی های عرصه فرهنگی حل خواهد شد.
دوم اینکه از وظایف مجلس بعد نظارتی آن است. مجلس می تواند و باید بر تمامی دستگاه های نظام نظارت داشته باشد و کمیسیون فرهنگی نیز متعاقب این امر بایستی بر تمامی ارگان های فرهنگی نظارت داشته و عملکرد آنها را به صورت دقیق رصد کند.دوره چهار ساله مجلس هفتم حدود یک ماهی است که به پایان رسیده و نمایندگانی که ۷۰ درصد آنها تازه نفس هستند جایگزین نمایندگان قبلی شده اند.
برای ارزیابی کلی از عملکرد فرهنگی مجلس هفتم، نقاط مثبت وضعف آن وهمچنین اولویت های پیش روی مجلس هشتم، با دو تن از اعضای این کمیسیون به گفت وگو نشسته ایم که در ذیل می آید.
نخست دنبال دکتر ستار هدایت خواه می رویم که چهار سال در کمیسیون فرهنگی مجلس هفتم حضور داشت و انصافاً یکی از فعالترین ۲۳ نماینده عضو این کمیسیون محسوب می شد.وی در سال پایانی مجلس هفتم که با ریاست حجت الاسلام اختری به جای دکتر عماد افروغ همراه بود،مخبر کمیسیون شد و اکنون نیز که با رای دوباره مردم بویراحمد و دنابه مجلس راه یافته، بار دیگر به عنوان مخبر این کمیسیون انتخاب شده است.هدایت خواه در گفت وگو با خبرنگار ما به ارزیابی خود از عملکرد کمیسیون فرهنگی مجلس هفتم می پردازد و می گوید: ارزیابی کلی من از عملکرد این کمیسیون با توجه به شرایط و محدودیت های ساختاری آن مثبت است. این کمیسیون در چارچوب اختیارات خود سعی کرد قوانین مهم و راهگشا را در عرصه فرهنگی به تصویب برساند و طرح هایی را پیشنهاد کند که بتواند راهگشا باشد.
مخبر کمیسیون فرهنگی در خصوص وظیفه دیگر کمیسیون یعنی نظارت نیز می گوید: مجموعاً نظارتی که در طول چهار سال گذشته این کمیسیون روی دستگاه ها داشت، عملکردی مثبت و قابل دفاع است.
وی با اشاره به مشکلات پیش روی کمیسیون فرهنگی مجلس هفتم تصریح کرد: محدودیت هایی که داشتیم بخشی از آن به ساختار و قوانین اداری مجلس برمی گردد و سعی داریم با برنامه هایی که در مجلس هشتم داریم تا حدودی آنها را رفع کنیم.نماینده دنا و بویراحمد اضافه کرد: کمیته های تخصصی که زیر مجموعه کمیسیون بودند، چندان فعال نبودند. با توجه به اینکه این کمیته ها خوراک فکری کمیسیون را فراهم می کنند و کمیسیون نیز متقابلاً خوراک صحن علنی مجلس را تامین می کند، ضرورت فعال بودن بیش از پیش این کمیته ها احساس می شود.
مخبر کمیسیون فرهنگی به یکی از دلایل فعال نبودن کمیته ها اشاره کرد و گفت: زمان و مکانی که در مجلس گذشته به این کمیته ها تخصیص داده شده بود، مناسب نبود، زمان این کمیته ها بعد از جلسه رسمی کمیسیون بود که دیگر نمایندگان خسته بودند و فرصت کافی برای کار کارشناسی دقیق نبود و دوم اینکه مکان مناسبی در اختیار این کمیته ها قرار نگرفته بود. در دوره جدید با تمهیداتی که اندیشیده شده از دو روزی که اختصاص به کمیسیون ها دارد، یک روز آن مختص جلسه کمیسیون و روز دیگر آن مختص کمیته هاست و کمیته ها از ساعت ۱۰-۸ و همچنین ۱۲-۱۰ صبح جلساتی را دایر خواهند کرد ومکان مناسبی نیز برای آنها تدارک دیده شده است.
هدایت خواه به مشکل دیگر این کمیسیون اشاره کرد و گفت: عدم تعامل مناسب و نزدیک با دستگاه ها از دیگر ایرادات بود که سعی ما بر این است با تعامل نزدیکتر در مجلس جدید این نقیصه را حل کنیم و با توجه به حضور برخی نیروهای قدیمی در کمیسیون جدید امیدواریم این امر محقق شود.
مخبر کمیسیون فرهنگی در پاسخ به خبرنگار ما درباره برنامه های کمیسیون مجلس هشتم در راستای رفع مظلومیت فرهنگ گفت: ما تلاشمان را خواهیم کرد که با تعامل بیشتر با مسوولان و توجیه آنها، بودجه ای شایسته فرهنگ اختصاص دهیم.
وی به تلاش سال گذشته این کمیسیون در این راستا اشاره کرد و گفت: هر چند نظر کمیسیون فرهنگی در خصوص رسیدن بودجه فرهنگی به ۱۰ درصد محقق نشد اما توانستیم حداقل از ۳ درصد کل بودجه کشور، آن را به ۵/۴ درصد برسانیم که در جای خود قابل تامل است.
به سراغ دیگر عضو کمیسیون فرهنگی می رویم؛ نماینده ای که سابقه نمایندگی مجلس هفتم را ندارد و در مجلس هشتم به جمع اعضای کمیسیون فرهنگی اضافه شده است.حجت الاسلام و المسلمین سید رضا اکرمی نیز در پاسخ به خبرنگار ما درباره برنامه کمیسیون فرهنگی مجلس هشتم برای رفع مظلومیت فرهنگ گفت: اتفاقاً در اولین جلسه ای که کمیسیون فرهنگی مجلس جدید روز دوشنبه دهم تیرماه داشت، بحث مفصلی راجع به مظلومیت فرهنگ داشتیم که در این رابطه چند نکته قابل ذکر است؛ اولین نکته اینکه اصلاً نام فرهنگ به چه معناست؟ برخی کارشناسان تا ۸۰۰ تعریف را برای فرهنگ ذکر کرده اند مثل کلمه انسان که در تعریف آن موضوعات مختلفی رامطرح می کنند، چون درباره معنای فرهنگ تعابیر مختلفی می کنند، باعث اختلافات و بگو مگو می شود.
نماینده مردم تهران در ادامه گفت: نکته دوم این است که در کشور ما کمترین بودجه را برای مباحث فرهنگی اختصاص می دهند که این بودجه بیش از ۵ درصد دیده نمی شود. با اینکه فرهنگ مقوم بر انسان است و شخصیت انسان را فرهنگ می سازد، اما بودجه ای که برای آن می گذارند بسیار اندک است.
عضو شورای مرکزی جامعه روحانیت مبارز نکته سوم را به دستگاه های متولی فرهنگ اختصاص می دهد و اضافه می کند: در مقوله فرهنگ به متولی های گوناگون در عرصه فرهنگ برمی خوریم که تا ۱۸ دستگاه را می توان نام برد که هیچ کدام از آنها متولی خاص فرهنگ نیستند. وی با برشمردن دستگاه هایی مثل وزارت ارشاد، صدا و سیما، سازمان تبلیغات اسلامی، دفتر تبلیغات اسلامی قم، آموزش و پرورش و ... به عنوان متولیان این امر می گوید، معلوم نمی شود که متولی اصلی فرهنگ کیست و چه مقدار هر دستگاه مسوولیت دارد.
وی در ادامه به بیان راهکارهای خود در این عرصه اشاره کرد وگفت: باید دو سه کار را در اولویت قرار دهیم. اول اهمیت مقوله فرهنگ را با توجه به جایگاه ویژه ای که دارد به همگان بشناسانیم، دوم اینکه دستگاه ها را حساس کنیم که بیشتر به مقوله فرهنگ بها بدهند.
اکرمی اضافه کرد: امام فرمودند که صدا و سیما یک دانشگاه بزرگ است اما الان متاسفانه می بینیم که تبدیل به فروشگاه و نمایشگاه و وسیله سرگرمی شده است.در مصاحبه با این دو عضو کمیسیون فرهنگی به برخی کاستی ها در عرصه قانونگذاری مباحث فرهنگی اشاره شد. هر چند این چند خط گنجایش بررسی همه ضعف ها و کاستی ها را ندارد، اما همانند جرعه ای است از اقیانوس بزرگ فرهنگی که ارتقای آن همت تمام مسوولان، سیاستمداران، نمایندگان،هنرمندان و فرهنگیان رامی طلبد تا شاهد تحقق فرهنگی در خور نظام اسلامی مان باشیم.

حبیب ترکاشوند

منبع : روزنامه جوان