نگرانی را از کودک خود دور کنید

هر روز درباره افرادی می شنوید كه اسیر اندیشه های اضطراب آور شده اند، آمار موجود، موج فزاینده ای از مردم را نشان می دهد كه از داروهای آرام بخش، مواد مخدر، قرص های خواب آور یا ضد اضطراب یا ضد افسردگی و خلاصه هر دارویی كه ضد تشویش و حملات عصبی باشد، به گونه ای استفاده می كنند. ما هر روز بیش از پیش به اكسیرهای خارجی برای رهایی از هیولایی كه وجود خارجی ندارد متوسل و متكی می شویم.
نگرانی حمله نمی كند، مردم عادت كرده اند با نگرانی به مسائل و محیط اطراف خود بیندیشند و بعد برای رهایی یافتن از این پدیده مرموز كه نگرانی نام دارد، به قرص متوسل شوند. متأسفانه فرزندان ما نیز در محیطی لبریز از همین افكار یأس آلود بزرگ می شوند و تاوان سنگینی بابت این طرز تفكر و تلقی می پردازند. آمار خودكشی در میان جوانان به نحو فزاینده و ترسناكی رو به افزایش است. شمار زیادی از این كودكان معصوم برای سازگاری با پیچیدگی های فزاینده ای كه دنیای جدید برای آنها به وجود آورده، به كمك روان شناس نیازمندند. كودكان وقتی به سن بلوغ می رسند، كم و بیش مبتلا به فشار خون بالا، آثار زخم معده شدید و ناراحتی عروقی و میگرن هستند. آنها در صنعت جدیدی به نام «مدیریت فشار روحی» شركت جسته اند و متخصصین اعصاب هم عادت دارند به جای آنكه نگران اندیشی را علت بیماری بدانند، فشار روحی را مسبب بیماری قلمداد كنند.
شما می توانید بچه های فارغ از زیان های حاصل از یك زندگی پر از تشویش، بزرگ كنید. هیچ لزومی ندارد كودك شما در شمار افرادی باشد كه در بالا به آن اشاره شد. انسان مستقل و آزاداندیش بودن یعنی در تمام مراحل زندگی از تشویش و نگرانی جدا و دور زیستن یعنی خود را مسئول افكار و احساسات خود دانستن یعنی به گونه ای اندیشیدن كه افكار مسموم كننده از درون آنها را متلاشی نكنند و آثار این ناراحتی به صورت بیماری های جسمی و روحی كه تشویش و نگرانی یكی از عوارض آن است، بروز ننماید.
اگر به طور دقیق و از نزدیك به روند پرورش كودك توجه كنید، می بینید موردی پیش نخواهد آمد كه كودك ناگزیر شود بگوید: (من دچار افكار نگران كننده شده ام)، یا حتی باور كند چیزی به نام نگرانی و تشویش وجود دارد.شما می توانید با شناسایی سه عامل نگرانی: احساس گناه، تشویش و فشار عصبی و از بین بردن آنها نگرانی را از زندگی خود و فرزندانتان دور سازید. اگر احساس گناه انگیزه ای باشد برای تعدیل رفتار بد و پند گرفتن از تجارب گذشته، مفید و قابل ستایش است. ولی احساس گناه پندگرفتن از تجارب گذشته نیست، احساس گناه به علت اشتباهات انجام شده در گذشته، به كلی از كار و فعالیت بازماندن است. این چماقی است كه والدین برسر كودكان می زنند تا به بچه احساس گناه دست بدهد و از طریق آن بتوانند رفتار كودك را مهار نمایند. انگیزه و نیت پدر و مادر در برانگیختن احساس گناه در كودك هر چه می خواهد باشد اما اثرات و نتایج منفی آن به صورت ترسی است كه بچه را از فعالیت بازمی دارد و بی خوابی و وحشت، احساس خجالت ، درون گرایی، از دست دادن حس حرمت نفس و اعتماد به نفس را برای اغلب كودكان در بزرگسالی به ارمغان می آورد.
وقتی برای رفتاری كه به هر علت از كودك سرزده، یا برای وارد كردن او به كاری كه مطابق میل و سلیقه شماست، احساس گناه را در وی بیدار می كنید، در واقع قدم بزرگی در راه سوق دادن او به یك شخصیت نگران و مضطرب برداشتید كه آثار آن در حركات و رفتار آینده اش ظاهر می گردد. احساس گناه یك احساس درونی است و اگر چه نتایج فوری كه می خواهید، ممكن است نصیبتان شود، ولی درونی كردن احساس گناه سبب می شود كودك به صورت یك بچه نگران و مضطرب درآید. وقتی همراه كودك سه ساله خود و برای جلب محبت او تظاهر به گریه كردن می كنید و وادارش می كنید شما را ببوسد، چون تحمل دیدن قیافه ناراحت شما را ندارد، اگر چه ترفندی كه برای جلب دوستی او به كار برده اید به نظرتان معمولی می آید، لیكن احساس شدید تشویش و نگرانی را در او بیدار می كند. برخورد شما به كودك می آموزد كه در ابراز علاقه به دیگران از خود اختیاری ندارد و برای جلب دوستی و توجه سایرین باید تمایلات قلبی خود را زیر پا بگذارد. یاد می گیرد كه در صورت ضرورت احساسات خود را نادیده بگیرد تا رضایت خاطر شما را فراهم نماید.
در اینجا می خواهیم درباره كارهایی كه می توان جانشین احساس گناه كرد، صحبت كنیم. انجام این كارها خیلی راحت و آسان است. برای نمونه به بچه ها باید مانند یك انسان كامل ارج و احترام گذاشت و كاری نكرد كه به ناراحتی وجدان كه نتیجه آن احساس گناه است دچار شوند. برای خودداری از ایجاد احساس گناه، واكنش های شما باید سازنده باشد تا بچه ها یاد بگیرند از اشتباهات خود پند بگیرند وقتی كار بدی می كنند به جای سرزنش و ناسزا گفتن به او كه سبب می شود از درون پژمرده شوند، به آنها عشق بورزید، وقتی بچه ها اشتباه گذشته را تكرار نمی كنند و راه درستی در پیش می گیرند، اشتباهات گذشته را به رخ آنان نكشید.
صدیقه احمدی

منبع : روزنامه همشهری