شنبه, ۸ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 27 April, 2024
مجله ویستا
امام عسکری و زمامداران معاصر
● درآمد
پس از حضرت موسی بنجعفر(ع) سالهای بسیار در سیاهچالهای هارون به سربرد، چنان مینماید كه امام دیگری جز امام حسن عسكری(ع) به این سرنوشت دچارنشد. امام عسكری(ع) از سال ۲۵۴ تا ۲۶۰ سختترین روزهای زندگیاش را زیر نظر سهخلیفه غاصب (معتز و مهتدی و معتمد) گذراند.
آنان هرگز به زندان بسنده نكردند; بلكه بارها اندیشه پلید از میان بردنحضرت در سر پروراندند و در پرتو قدرت الهی كه با خلع از خلافت، قتل و یا دیگرمشكلات روبرو شدند.
● امام عسكری و معتز عباسی
معتز عباسی، پس از تصدی خلافت، روش اسلافش را پیشگرفت، امام عسكری را شدیدا زیر نظر قرار داد، چند بار روانه زندان ساخت و اورا به دست جنایتكاری به نام صالح بن وصیف سپرد.
صالح بنوصیف، كه از دشمنان اهل بیتبود، فرصت را غنیمت شمرد، افرادی پستتر از خود را در زندان بر امام گماشت تا در طول شبانهروز حضرت را آزار دهند.
علی بنعبدالغفار میگوید: روزی گروهی از عباسیان و دستهای از منحرفان [و دشمنان اهل بیت] بر صالح بن وصیف وارد شدند. صالح به آنان گفت: نمیدانم دیگر چه كنم؟ دو تن از شرورترین افرادی كه سراغ داشتم، بر او گماشتم; اما چنان در آنها تاثیر نهاد كه در مدتی كوتاه اهل عبادت شدند. از آنان پرسیدم: دربارهاش چه میگویید؟
پاسخ دادند: چه بگوییم در باره كسی كه روزها روزه میدارد و شبها تا بامداد نماز میگزارد; نه سخن میگوید و نه به كاری جز عبادت میپردازد. هرگاه به اونگاه میكردیم، لرزه بر انداممان میافتاد و توان تدبیر خویش از كف میدادیم.
هنگامی كه عباسیان این سخن را از صالح بن وصیف شنیدند، در نهایتخواری از نزدش بیرون رفتند. (۱)
از این گفتگو چنان برمیآید كه بداندیشان و دشمنان امام(ع) نزد صالح بن وصیف شتافته بودند تا از او بخواهند عرصه را بر امام تنگتر كند، اما سیمای ملكوتی حضرت چنان جذاب بود، كه حتی پستترین افراد را دگرگون میساخت و به عبادت وا میداشت.
به گفته برخی از مورخان، معتز امام را به دست علی بن اوتامش، كه از دشمنان سرسخت اهل بیت بود، سپرد.
علی به شدت تحت تاثیر واقع و از دوستان صمیمی اهل بیت شد.
شیخ مفید از محمد بناسماعیل علوی چنین نقل میكند: امام نزد علی بن اوتامش زندانی گردید و به او، كه از دشمنان خشن آل ابیطالب بود، دستور داده شد تا بر امام سخت بگیرد. مدتی نگذشت كه فرزند اوتامش در برابر امام چهره بر زمین سایید; هیبت و عظمت امام چنان بود كه نمیتوانستبه حضرت بنگرد. چون امام اززندان بیرون آمد، علی بن اوتامش سرآمد روشن بینان و نیك گفتارانی شده كه حضرت را به بزرگی یاد میكردند. (۲)
فشارهای سخت و گوناگون بر امام، معتز عباسی را قانع نساخت. او سرانجام به سعید حاجب دستور داد امام را به طرف كوفه برده، در راه به قتل برساند. (۳) حضرت به درگاه پروردگار شكایتبرد و معتز را نفرینكرد. سه روز بعد، در اثر دعای امام عسكری، معتز به بدترین وضع كشته شد. (۴)
اربلی از كتاب الدلایل چنین نقل میكند: محمد بن عبد الله میگوید: زمانی كه [معتز] به سعید حاجب دستور داد تا امام عسكری(ع) را به طرف كوفه ببرد، ابوالهیثم به امام نوشت: فدایتشوم در باره شما خبری به ما رسیده، كه ما را سخت نگران كرده است. حضرت در پاسخ نوشت: پس از سه روز گشایش فرا میرسد. معتز در روز سوم كشته شد. (۵)
● امام عسكری(ع) و مهتدی عباسی
هنوز امام عسكری از ستم معتز كاملا رهایی نیافته بود، كه به ستم مهتدی عباسی گرفتار شد. هر چنداین فرد به زهد شهره بود! (۶)
ولی خلافت چنان دگرگونش ساخت كه یكباره كمر به نابودی علویان، بویژه امام عسكری، بست. ابوهاشم میگوید: با امام عسكری در زندان مهتدی بودیم كه فرمود: ای ابوهاشم، این سركش اراده كرده بود امشب با سرنوشت اولیای خدا بازی كند، ولی خداوند عمرش را قطع و كوتاه كرد...
بامداد تركها بر مهتدی شوریدند و او را به قتل رساندند. (۷) از پاسخ نامه امام(ع) به احمد بن محمد چنان برمیآید كه مهتدی همواره در فكر كشتن امام بوده است.
حضرت مینویسد:
«ذلك اقصر لعمره عد من یومك هذا خمسه ایام و یقتل فی الیوم السادس بعد هوان و استخفاف یمر به فكان كما قال.» (۸) عمر او كوتاهتر از آن است كه فكر میكند. از امروز تا پنج روز به شمار. در روز ششم با خواری كشته خواهد شد. پس آنچه امام فرموده بود، واقع شد.
● امام(ع) و معتمد عباسی
احمد بن جعفر بن متوكل، مشهور به معتمد عباسی در سال دویست و پنجاه و شش هجری (۹) بر مسند خلافت نشست. او، بدون در نظر گرفتن سوابق امام و بدون عبرت گرفتن از سرنوشت شوم معتز و مهتدی، امام را بیش از گذشته، تحت فشار قرار داد. این بار پیشوای یازدهم به دست یحیی بن قتیبه سپرده شد.
یحیی چنان عرصه را بر امام تنگ ساخت كه همسرش اعتراض كرد. او در برابر اعتراض همسرش سوگند یاد میكرد كه حضرت را میان درندگان رها میكند. ابن شهر آشوب مینویسد: امام عسكری را به یحیی بن قتیبه سپردند. او بر حضرت بسیار سخت گرفت. همسرش به وی گفت: از خدا بترس و چنین میازارش; میترسم [جایگاه معنویاش] زیانی بر تو رساند. یحیی پاسخ داد: به خدا سوگند، او را به میان درندگان و شیران خواهم افكند. آنگاه با اجازه خلیفه، امام را میان شیرانافكند. پس از مدتی، به محل نگهداری شیران نگریستند و امام را در حال نماز یافتند. فورا دستور داده شد امام را به خانهاش بازگردانند. (۱۰)
بر اساس روایتی دیگر یحیی پس از سه روز همراه مربی و سرپرست شیران به محل نگهداری آنها رفت و بر خلافت انتظار، امام را در میان شیرانی كه پیرامونش حلقه زدهبودند، در حال نماز یافت.
مربی به قفس درندگان گام نهاد و بیدرنگ طعمه شیران شد.
یحیی همراه بستگانش نزد معتمد عباسی شتافت و وی را از این واقعه آگاه ساخت.
معتمد نزد امام رفت و عاجزانه از حضرتش خواست تا برایش دعا كند! (۱۱) البته نرمش معتمد عباسی دیری نپایید. او چنان شیفته قدرت و مقام بود كه همه چیز را به فراموشی سپرد و به چیزی جز شهادت امام (ع) نمیاندیشید.
● ریشه آزارها
چرا خلفا در پس آزار امام(ع) بودند؟
بررسی دقیق و عمیق این امر فرصتی فزونتر میطلبد، ولی در لابهلای گفتار امام پاسخ اجمالی این پرسش به چشم میخورد. حضرت پس از ولادت فرزندش حجه بن الحسن (عج) فرمود:
ستمگران گمان بردند مرا میكشند تا این نسل را قطع كنند. (۱۲) این جمله كوتاهنشان میدهد كه دشمن در پی پیشگیری از ولادت امام دوازدهم حضرت بقیه اللهالاعظم(ع) بود; ولی سرانجام قدرت خدا آشكار شد و موعود الهی علیرغم همه محدودیتها به عرصه گیتی گام نهاد.
فَسَلامٌ عَلَیهِ یَومَ وُلِدَ وَ یَومَ یُبعَثَِحَیا.
۱ - كافی، شیخ كلینی، ج ۱، ص ۵۱۲.
۲ - ارشاد، شیخ مفید، ص ۳۴۲.
۳ - مناقب، ابن شهرآشوب، ج ۴، ص ۴۳۱.
۴ - البدایه و النهایه، ابنكثیر، ج ۱۱، ص۱۶.
۵ - كشف الغمه، اربلی، ج ۲، ص۲۰۶.
۶ - الكامل فی التاریخ، ابناثیر، ج۷، ص۲۳۳.
۷ - كتاب الغیبه، شیخ طوسی، ص ۱۳۴.
۸ - كافی، ج ۱، ص ۵۱۰.
۹ - تاریخ یعقوبی، ج ۲، ص۵۰۷.
۱۰ - مناقب ابنشهرآشوب، ج ۴، ص ۴۳۰.
۱۱ - همان.
۱۲ - كمالالدین، شیخ صدوق، ج ۲، ص۴۷۹.
۱۳ - كتاب الغیبه، شیخ طوسی، ص ۱۳۴.
محمد جواد طبسی
۲ - ارشاد، شیخ مفید، ص ۳۴۲.
۳ - مناقب، ابن شهرآشوب، ج ۴، ص ۴۳۱.
۴ - البدایه و النهایه، ابنكثیر، ج ۱۱، ص۱۶.
۵ - كشف الغمه، اربلی، ج ۲، ص۲۰۶.
۶ - الكامل فی التاریخ، ابناثیر، ج۷، ص۲۳۳.
۷ - كتاب الغیبه، شیخ طوسی، ص ۱۳۴.
۸ - كافی، ج ۱، ص ۵۱۰.
۹ - تاریخ یعقوبی، ج ۲، ص۵۰۷.
۱۰ - مناقب ابنشهرآشوب، ج ۴، ص ۴۳۰.
۱۱ - همان.
۱۲ - كمالالدین، شیخ صدوق، ج ۲، ص۴۷۹.
۱۳ - كتاب الغیبه، شیخ طوسی، ص ۱۳۴.
محمد جواد طبسی
منبع : تبیان
همچنین مشاهده کنید
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
خرید میز و صندلی اداری
خرید بلیط هواپیما
گیت کنترل تردد
ایران مجلس شورای اسلامی حجاب مجلس دولت دولت سیزدهم رئیسی رئیس جمهور گشت ارشاد سیدابراهیم رئیسی جمهوری اسلامی ایران پاکستان
تهران شهرداری تهران قتل هواشناسی سیل پلیس کنکور وزارت بهداشت سلامت زنان سازمان سنجش پایتخت
قیمت دلار خودرو قیمت خودرو بازار خودرو دلار بانک مرکزی قیمت طلا سایپا مسکن ارز ایران خودرو تورم
سینمای ایران سریال سینما تلویزیون سریال پایتخت کیومرث پوراحمد موسیقی رهبر انقلاب قرآن کریم فیلم ترانه علیدوستی کتاب
کنکور ۱۴۰۳ اینترنت عبدالرسول پورعباس
اسرائیل رژیم صهیونیستی آمریکا فلسطین غزه جنگ غزه روسیه چین حماس اوکراین ترکیه ایالات متحده آمریکا
پرسپولیس فوتبال استقلال جام حذفی آلومینیوم اراک تیم ملی فوتسال ایران بازی فوتسال تراکتور باشگاه پرسپولیس بارسلونا لیورپول
هوش مصنوعی گوگل نخبگان سامسونگ مدیران خودرو اپل فناوری آیفون ناسا بنیاد ملی نخبگان ربات دانش بنیان
کاهش وزن روانشناسی بارداری مالاریا افسردگی آلزایمر