التهاب در شبه جزیره

پكن آخرین پل امید واشنگتن درنزدیكی به دشمن مجهز به سلاح اتمی اش درشبه جزیره كره است .حال اگر این پل تفاهم هم آسیب ببیند یا فرو بریزد معلوم نیست كه دولت بوش كه اكنون با انواع تهدیدهای نظامی وشبه نظامی در خاورمیانه دست به گریبان است برای خلاصی از موج تهدید مخالف هسته ای اش در خاوردور چه كارخواهد كرد.بروز بن بست در اجلاس شش جانبه هسته ای پكن رانباید ساده انگاشت. این نشست دست كم ازدید افكارعمومی منطقه جنوب شرق آسیا می توانست روزنه ای به سوی آرامش باشد.
متأسفانه تمركز بیش ازحد ناظران درمشغله های خاورمیانه ای آمریكا موجب غفلت آشكار از وضع حاد شبه جزیره كره شده است .درحالی كه وقایع این منطقه علائم نگران كننده ودورنماهای پرمخاطره ای را ازخود بروز داده است .
شكافی كه دراین ناحیه میان واشنگتن ومتحدان منطقه ای آن ازیكسو و كشورضد غرب كره شمالی ازسوی دیگر گشوده شده است همچنان درحال گسترش است و هر ماه و هر فصل برگی تازه بردفتر خصومت واشنگتن و پیونگ یانگ افزوده می شود.
شاید نگران كننده تر از دامنه تنشها، نحوه رفتار طرف اصلی این بحران یعنی آمریكا باشد كه هیچ اراده وعلاقه ای برای توقف درگیری نشان نمی دهدوسیاستهایی كه خانم رایس ونماینده ویژه اودراین عرصه -كریستوفرهیل - پیش می برد چیزی جز دمیدن دركوره بحران نیست.
سران كاخ سفید دربازی خطرناك با حریف هسته ای خود به همان روش واسلوبی توسل می جویند كه درحوزه خاورمیانه برای تهدید مخالفانشان بكاربسته اند. كریستوفرهیل در پكن وسئول زبان زور را در بالاترین درجه علیه حریف كره ای استفاده كرد. او از تداوم وتشدید تحریم ها علیه طرف كره ای سخن راند ومدعی شدكه آمریكا دیگر شركایش رانیزبه همراهی بااین حركت ترغیب خواهد كرد.
اما هیچ یك ازمیهمانان پكن برای گفته های فرستاده رایس كف نزدند. حتی برای دیپلماتها و نمایندگان دودولت شریك آمریكا یعنی ژاپن وكره جنوبی نیزگفته های آقای هیل نمی توانست مایه خرسندی باشد زیرا آنها بیش از هر كسی از مخاطرات این بازی باخبرند.
پیشاپیش درآستانه برپایی اجلاس پكن، این هشدار به گوش دولتمردان سئول وتوكیو رسیده بودكه سیاستهای لجبازانه واشنگتن دربرابر دشمن منطقه ای اش ممكن است مناقشه هسته ای خاور دور را به بحرانی دراندازه غائله های خاورمیانه تبدیل كند.به عبارتی شركای آمریكا اكنون این واقعیت خوفناك راپیش چشم دارند كه درصورت اعمال فشار بیش از حد به پیونگ یانگ آنهاباید خودرابرای همه نوع واكنش غافلگیرانه وگیج كننده آماده كنند.آنها می دانندكه طرف مقابل شان بازی تحریم راتاآخر تاب نخواهد آوردودرصورت تشدید زنجیره تنگناها، سرانجام به واكنشهای مقابله جویانه وتلافی گرانه روی خواهد آورد و درست به همین دلیل بودكه همپای منطقه ای واشنگتن از انجام نخستین فاز تحریم علیه همسایه خود درامر بازرسی كشتی ها امتناع كرد.
افزون براین دراثنای اجلاس پكن این اخطار بزرگ رابرخی دیپلمات ها دادندكه گروه غرب در مناقشه شرق آسیاباحریفی متفاوت از رقیبان خاورمیانه ای روبرواست و واكنش های حریفی كه برنیروی هسته ای تكیه دارد، تنهابه بازداشت یاضبط اموال چند آمریكایی محدود نخواهد بود. اودرصورتی كه در روند اجرای تحریم، خود رادرحال زوال ببیند، از همه توان خویش بهره خواهدجست.
درهرحال شكست اجلاس پكن پیام های خطرناكی برای بازیگران غربی این ماجرا، همراه داشت، كه كمترین آن این است كه روابط آمریكاوكره شمالی واردمرحله پرتنشی شده است وبرای عادی سازی وتغییر این مسیر چاره ای جز اصلاح ریشه ای رفتار طرف های متخاصم نیست.این مناقشه ازدید ناظران، نقطه شروع روشنی داردكه هرمیانجیگری ناگزیر نگاه خودرابه آن نقطه بایدمعطوف كند وآن چیزی جز تصمیم شورای امنیت نیست.
● همه چیز ازنشست اكتبر شروع شد
ناظران خاوردور علت العلل بی اعتمادی پیونگ یانگ به روند مذاكرات وقول وقرارهای شش جانبه رادر تصمیم شورای امنیت می بینند. تصمیمی كه به اعتقاد آنان بیش از دولت كره شمالی معیشت وحیات مردم این كشوررابه مخاطره انداخت وپیونگ یانگ رابه این باوررساندكه حریفان اوتدارك یك براندازی خاموش رابااین تصمیم درسرمی پرورانند.
ضمن آن كه به اعتقادبرخی ناظران تصمیم شورای امنیت هیچ راه مذاكره ای را پیش روی كره شمالی، بازنگذاشت وهمه پلها را خراب كرد.
به هر روی، اصل ماجرا این بودكه كره شمالی ۵ ژوئیه گذشته دست به چند آزمایش موشكی زد و به دنبال این اقدام، اعضای شورای امنیت برای اعمال تحریم های احتمالی علیه كره شمالی گردهم آمدند.
البته پیش ازرویارویی درشورای امنیت آمریكاوكره شمالی درسازمان انرژی اتمی نیز درگیری سیاسی دیگری را آزموده بودند . سابقه بحران هسته ای كره شمالی به اوایل دهه ۱۹۹۰ باز می گردد این كشور در سال ۱۹۹۳ از دادن اجازه به بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی برای بررسی دو مركز هسته ای كه گمان می رفت پسمانده های اتمی در آن انبار شده باشد خودداری ورزید.
به هر روی این بار واشنگتن برای پس راندن حریف، اهرم شورای امنیت رابه كاربست وطرح تحریم وحتی برخورد قهرآمیز را برای متوقف كردن برنامه آزمایش اتمی پیونگ یانگ در دستور كار قرار داد. دراین مرحله مخالفت های چین-تنها متحد جدی كره ای ها-كه دارای حق وتو در شورای امنیت است مانع از تصویب قطعنامه ای در چارچوب فصل هفتم منشور سازمان ملل متحد علیه كره شمالی شد.(فصل هفتم منشور سازمان ملل متحد شامل استفاده از زور علیه دولت خاطی می شود).امافصل مربوط به تحریم نیازهای استراتژیك این كشور باقی ماند تاحدی كه در قطعنامه اخیر شورای امنیت دولت های جهان را ملزم كرد از انتقال فناوری موشك های بالستیك به كره شمالی جلوگیری كند.دقایقی پس از صدور این قطعنامه، پیونگ یانگ خواسته های شورای امنیت را «به طور كامل» رد كرد.
پال گیل جون، سفیر كره شمالی در سازمان ملل متحد، پس از تصویب این قطعنامه در شورای امنیت حاضر شد و گفت : كشورش دلیلی نمی بیند كه در اوضاع كنونی آزمایش های موشكی خود را متوقف كند. وی درعین حال، برنامه های موشكی كره شمالی را كلید «حفظ توازن قوا و صلح و ثبات» در شمال شرق آسیا خواند.
آنچه درخبرها آمد تنها براین تأكید داشت كه در ادامه اجلاس پنجگانه مربوط به وضع هسته ای شبه جزیره كره نشستی دیگر، این باربه ابتكار میزبانان چینی، برای گروه شش نفره دولتهای مرتبط با مناقشه هسته ای كره شمالی (آمریكا- روسیه - ژاپن -چین ودوكره) برپاشده است اما واقعیت این بودكه نشست پكن ازهر نظرتفاوتی اساسی با نشست های پیشین دارد.
● الگوی یك بازی پیچیده
تجربه كسالت آور مذاكرات هسته ای آمریكاودوستانش برسر مسأله هسته ای كره شمالی، شاید یكی ازالگوهای پیچیده دنیای دیپلماسی باشد الگویی كه در آن دوطرف تنها باهدف گرفتن امتیازهای بیشتر وعقب راندن حریف حاضر می شوند.
ازهمین روست كه دوطرف باپوشه ای از خواسته ها و شرط های سنگین درمیدان مذاكره حاضر می شوند، به این امیدكه سرانجام طرف مقابل گامی پاپس نهد.
همین قاعده بازی است كه مذاكرات شش جانبه رادربن بست وطلسم بزرگ گرفتاركرده است.
دراین میان آمریكایی ها بهره بیشتری ازخوش بینی راداشته اند كه هربار باامیدی تازه به زمینگیر شدن حریف تحت تأثیر تحریمها به میدان آمده اندخوشبینی دیگر واشنگتن، این بوده كه سرانجام با اهرم فشار شركایش پیونگ یانگ رافتح كند.
دولت های منطقه ودیگر اعضای این كلوپ دیپلماسی به نحو دیگری آن نگاه خوشبینانه را در ادوار شش گانه مذاكرات، تعقیب كرده اند. آنها با این امید بساط مذاكره راچیده اندكه اولاً ازدامنه تنشها بكاهندوفضای مناسبات وآستانه تنش را میان دوطرف كنترل شده نگه دارند ثانیاً با علم به خصلت معامله گری طرف آمریكایی سرانجام كاخ سفید رابه اعطای امتیاز درخور ترغیب سازند.
اما تاكنون هیچ كدام از این محاسبه ها به كرسی اثبات ننشسته است.آخرین شگرد آنها این بوده كه برای شوراندن وبرانگیختن امثال ژاپن گفته اند اقدام پیونگ یانگ وضع ژئوپولیتیك منطقه را تغییر می دهد و بیشتر دولت ها بر این فرض خواهند بود كه اگر كره شمالی می تواند به آزمایش اتمی دست بزند، آنها نیز ابزار لازم برای تولید یك بمب اتمی را در اختیار دارند.
آنچه نمایان است نومحافظه كاران بامنطق وتعریف تازه درمیادین مذاكره حاضر شده اند آنها برخلاف همه اسلاف خود دراروپاو آمریكا، دیپلماسی مذاكره رابه میدان نزاع وانتقام تبدیل كرده اند. واین راز بن بست چندین پروژه آنان ازخاورمیانه تا خاوردوراست.به این ترتیب است كه نشست شش جانبه اخیر نیزكه در پی یك تعلیق سیزده ماهه در پكن برگزار شده بود، پس از ۵ روز گفت و گو، بدون دستیابی به نتیجه خاتمه یافت.نشستی كه دور اول آن در اوت سال ۲۰۰۳ و پس از اعلام تصمیم كره شمالی به خروج از پیمان منع گسترش جنگ افزارهای هسته ای - ان پی تی - برگزار شد.مذاكرات شش جانبه به ابتكار دولت چین و به منظور نزدیك كردن مواضع آمریكا و كره شمالی برگزار شد و از جلسه اخیر به عنوان مرحله دوم دور پنجم یاد شده است.
داستان اجلاس شش جانبه از این قرار است كه: در سال ،۱۹۹۴ ایالات متحده و كره شمالی توافقنامه ای را امضا كردند كه بر اساس آن، كره شمالی با تعلیق فعالیت های هسته ای و در نهایت، توقف كامل برنامه تسلیحات اتمی خود در برابر دریافت كمك خارجی برای تأمین نیاز داخلی به سوخت و تولید برق موافقت كرد.اما این تعهد هرگز به اجرا گذاشته نشد و در ماه نوامبر سال ،۲۰۰۲ آمریكا، ژاپن و كره جنوبی ارسال نفت خام به كره شمالی را متوقف كردند.ماه بعد، كره شمالی گفت كه فعالیت در مركز اتمی یونگ بیانگ را از سر گرفته و تنها راه برای توقف این برنامه را گفت و گوهای دوجانبه اعلام كرد. اما دولت آمریكا تنها با مذاكره چند جانبه موافقت كرد.
سرانجام مصالحه ای در این زمینه صورت گرفت كه شامل برگزاری مذاكرات شش جانبه - با شركت آمریكا، كره شمالی، كره جنوبی، ژاپن، روسیه و چین - در پكن بوده است.
اما اكنون پس از چند دور اجلاس شش جانبه بسیاری معتقدندكه اجلاس فوق كارایی وفلسفه وجودی خودراازدست داده است.سخن ناظران حول این اجلاس این است چه انتظاری می توان ازچنین اجلاسی داشت كه طرف های اصلی مناقشه بدون برداشتن تحریم طرف قربانی ، فقط یافتن راهی برای قانع كردن كره شمالی برای متوقف كردن برنامه های هسته ای این كشور را جست وجو می كنند. آیا این معنای دیگری جز تسلیم خواهی دارد.بنابراین نشست های شش جانبه برموجی ازذهنیت ها و شعارپردازی ها راه خودرا ادامه داده است. فاصله شعارهای این اجلاس باسیاستهای واقعی به اندازه دیوارخصومت واشنگتن -پیونگ یانگ بوده است.درچنین فضای پیچیده ای نباید ازهیچ كدام ازطرف های حاضر انتظارشنیدن سخن راست داشته باشید.
نماینده چین، میزبان اجلاس، گفته بود كه كره شمالی حاضر است در برابر دریافت كمك های بین المللی و تضمین های امنیتی با خلع سلاح هسته ای خود موافقت كند.شرط كره شمالی برای توقف فعالیت های هسته ای خود توافق آمریكا با امضای پیمان دوجانبه عدم تجاوز و از سرگیری كمك های خارجی، بخصوص ارسال نفت به منظور تولید برق و رفع نیاز به استفاده از نیروگاه های هسته ای بوده است.
اماآمریكا، گفته مشوق هایش را برای ترغیب كره شمالی به قبول خواست های خود به این شرط كه كره شمالی فعالیت های هسته ای خود را متوقف كند و به بازرسان بین المللی اجازه نظارت بر این فعالیت ها را بدهد. ارائه خواهد كرد.
چنان كه ناظران گفته اند پیونگ یانگ دراین مذاكرات خواسته های روشن دارد، كره شمالی گفته است كه اگر كاخ سفید درقول خود صداقت دارد. در نخستین گام، ایالات متحده یك بانك مستقر در ماكائو را از فهرست سیاه خود خارج كند.
كره شمالی مبلغ بیست و چهار میلیون دلار را نزد این بانك سپرده گذاری كرده در حالی كه آمریكا بانك را به دست داشتن در پولشویی و معاملات جعلی متهم كرده و از ماه سپتامبر سال ۲۰۰۵ آن را مشمول تحریم قرار داده است.همین فقره از كارشكنی واشنگتن مذاكرات شش جانبه رابه مدت سیزده ماه دركما فرو برد. ازطرفی كره شمالی برای بحث درباره برنامه های هسته ای خود خواستار مذاكرات دو جانبه به منظور امضای پیمان عدم تجاوز و دریافت كمك های اقتصادی از ایالات متحده شده است.اماآمریكا چنین مذاكراتی را نپذیرفته و اصرار داشته است كه بحران كره باید با مشاركت كشورهای منطقه، بخصوص ژاپن و كره جنوبی، حل و فصل شود.
● حادثه ای كه ترتیبات امنیتی آمریكارابهم ریخت
دستیابی پیونگ یانگ به توان هسته ای همه معادلات آمریكا در خاور دور را بر هم زدتاحدی كه برخی ناظران ازاین واقعه به حادثه بزرگتراز جنگ شبه جزیره یاد كردند.آنچه روشن است واشنگتن بزرگترین سرمایه گذاری رادراین نیم قرن درامنیت منطقه ای دونقطه مجاوركره شمالی-سئول وتوكیو- انجام داده بودكه بااین اتفاق همگی زیرسؤال رفته است .از این رو است كه ناظران منطقه گفته اندكه كاخ سفیدهنوز از شوك ورود كره شمالی به باشگاه هسته ای خلاص نشده است واكنش های تندآن نسبت به پیونگ یانگ ریشه دراین داردكه دورنمای امنیت خاور دور از اراده اوخارج شده ومنطقه ای كه مردان كاخ سفیدحیاط خلوت می پنداشتند اكنون با پرتاب هسته ای یك حكومت دشمن به پاشنه آشیل آنان تبدیل شده است .رسانه های آمریكایی دربرابراین شوك بزرگ ابتدا كوشیدند وانمود كنندكه آزمایش بمب اتمی توسط كره شمالی، لزوماً به معنی آن نیست كه پیونگ یانگ به یك بمب اتمی تمام عیار و یا سلاح مجهز به كلاهك هسته ای دست یافته است.یا آنكه گفتند: اهمیت آزمایش اتمی كره شمالی بیشتر سیاسی است و توانایی های دیپلماتیك پیونگ یانگ را به تصویر می كشد.
اما تدریجاً ناگزیر ازاعتراف به این واقعیت شدندكه كره شمالی به باشگاه كشورهای دارای سلاح اتمی پیوسته است .
به هرحال محافل غرب می دانستند كه كره شمالی مدتهاست به سلاح های هسته ای دست یافته است . تحلیلگران دفاعی آنها همواره نوشته بودند كه پیونگ یانگ، پلونیوم كافی برای تولید ۴ تا ۱۳ بمب اتمی در اختیار دارد. آنهاتخمین زده بودند كه پیونگ یانگ دارای مواد اتمی كافی برای تولید چندین سلاح اتمی است.
دریكی ازگزارش های دفاعی آنان آمده بودكه كره شمالی دارای چندین بمب افكن ساخت شوروی سابق، از جمله ایلوشین ۲۸ است كه از آن در تئوری می توان برای حمل بمب های اتمی مدل سال ۱۹۵۰ استفاده كرد. كره شمالی چندین دهه است كه بر روی موشك های بالستیك(قاره پیما) كار می كند.
موشك تائپو دانگ دو، از سوی متخصصان این كشور برای هدف گیری مراكز دوردست طراحی شده است .
به هرحال، بامداد روز دوشنبه، ۹ اكتبر، خبرگزاری كره جنوبی - یونهاپ - كه تحولات كره شمالی را دنبال می كند خبر داد كه با توجه به اظهارات مقام های كره شمالی احتمال دارد آن كشور یك بمب اتمی را آزمایش كرده باشد و پس از آن، خبرگزاری مركزی كره شمالی با تأیید خبر انجام یك آزمایش اتمی زیر زمینی، از قول مقام های دولتی گزارش كرد كه این آزمایش بدون پراكنده شدن مواد رادیو اكتیو صورت گرفته است.محل انجام آزمایش اتمی كره شمالی استان گیلجو در شمال غرب این كشور و در مجاورت دریای ژاپن گزارش شد و مقام های آمریكایی گفته اند كه سازمان های اطلاعاتی ایالات متحده و كره جنوبی آثار لرزه نگاری حاكی از احتمال انجام چنین آزمایشی را ثبت كرده اند.
كره شمالی با انتشار خبر آزمایش اتمی این كشور، آن را تحولی تاریخ ساز خواند و گفت كه «آزمایش اتمی كره شمالی به حفظ و تحكیم صلح و ثبات در شبه جزیره كره و منطقه پیرامون آن كمك خواهد كرد.» پیونگ یانگ افزودكه بمب اتمی كره شمالی صد در صد با فناوری داخلی ساخته و آزمایش شده است.

منبع : روزنامه ایران