نقش تغذیه در شیردهی

یک خانم شیرده نیاز به مصرف کردن ۵۰۰ کالری انرژی بیشتر از یک خانم غیرشیرده در روز دارد. دلیل آن نیاز به کسب موادمغذی بیشتر و جبران انرژی از دست‌رفته بدن در دوران شیردهی است. همچنین او نیاز به ۱۵ گرم یا بیشتر پروتئین اضافی در روز دارد.
خانم‌هائی که همه نوع موادغذائی را مصرف می‌کنند در مورد دریافت پروتئین اضافی مشکلی نخواهند داشت در صورتی‌که گیاهخواران باید در مورد رژیم غذای خود دقت لازم را داشته باشند. رژیم غذائی آنها باید شامل موادی چون شیر سویا، خمیر سویا و سایر ترکیبات پروتئینی سویا باشد یا غذاهائی مصرف کنند که در آنها از ترکیبات برنج، لوبیا، و سایر حبوبات استفاده شده باشد. کاملاً آشکار است که کلسیم موجود در شیرمادر از بدن مادر تأمین می‌شود پس هنگامی‌که میزان کلسیم خون مادر کافی نباشد، کلسیم مورد نیاز از استخوان‌های مادر برداشت می‌شود در حقیقت اگر موادغذائی مورد نیاز جهت شیردهی در جیره غذائی مادر کمتر از میزان مورد نیاز باشد، جهت ثابت نگاه‌داشتن ترکیب شیرمادر، این مواد از بدن مادر تأمین می‌شوند.از طرفی مادر نیاز به حفظ سلامت خود جهت مراقبت طولانی‌مدت از کودک دارد پس باید در مورد موادمصرفی خود دقت لازم را داشته باشند.مطمئن باشید هرگز ترکیبات مغذی شیرمادر تغییر نخواهد کرد و کمبود بعضی موادغذائی در جیره غذائی مادر بیش از آنکه در کیفیت شیر تأثیر بگذارد بر کمیت آن تأثیر خواهد گذاشت.
● ویتامین‌ها:
Vita : نیاز به مصرف Vita A از ۸۰۰ میکروگرم در روز به ۱۳۰۰ میکروگرم در دوران شیردهی افزایش می‌یابد. سیب‌زمینی شیرین منبع بسیار مناسبی برای تأمین Vita A می‌باشد. از طرفی بتاکاروتن موجود در گیاهانی مثل هویج، طالبی و بروکلی (نوعی گل‌کلم) در دستگاه گوارش انسان به‌ راحتی قابل تبدیل به Vita A می‌باشد.Vita C: افزایش نیاز به مصرف Vita C به راحتی توسط مصرف مرکبات، بروکلی و سیب‌زمینی تأمین می‌شود.Vita D: شیر غنی شده با Vita D، شیر سویای غنی شده با Vita D و نورآفتاب تأمین‌کننده نیاز مازاد مادر در دوران شیردهی است.Vita E: موجود در روغن‌های گیاهی، غلات، سبزی (برگ سبز) و انواع مغزها می‌تواند نیاز مادر را برطرف کنند (گرچه میازن چربی موجود در مغزها بالاتر از نیاز مادر است).Vita B: نیاز به ویتامین B در دوران شیردهی به تدریج افزایش می‌یابد و افزایش مصرف انواع سبزی و میوه و غلات می‌تواند تأمین‌کننده آن باشد.Vita B۱۲: مصرف مکمل‌های Vita B۱۲ یا غذاهای غنی شده با این ویتامین، برای خانم‌های گیاه‌خوار در دوران شیردهی بسیار اهمیت دارد زیرا این ویتامین تنها در فرآورده‌های حیوانی یافت می‌شود. البته ذخائر Vita B۱۲ موجود در بدن کودک در یک سال اول زندگی برای وی کافی است اما این موضوع در مورد نوزاد یک مادر همه چیز خوار صدق می‌کند بنابراین جیره غذائی یک مادر گیاهخوار هرگز تأمین‌کننده نیاز کودک خود از نظر Vita B۱۲ نخواهد بود و این کمبود می‌تواند منجر به کم‌خونی و یا ناهنجاری‌های عصبی در شیرخوار شود. (در صورتی‌که شما گیاهخوار هستید حتماً با پزشک خود مشورت کنید)
● موادمعدنی:
مادران شیرده همه چیز خوار به راحتی کلسیم روزانه مورد نیاز خود را با مصرف انواع پروتئین‌ها، شیر، پنیر و ماست تأمین می‌کنند ولی مادرانی که عدم تحمل به لاکتوز شیر دارند و یا گیاه‌خوار هستند باید با مصرف شیر سویای غنی‌شده میزان کلسیم مورد نیاز خود را تأمین کنند.انواع حبوبات می‌توانند تأمین کننده روی، فسفات و منیزیوم باشند، پس سعی کنید مقادیر زیادی از حبوبات مصرف کنید. همچنین سعی کنید جوانه گندم و جو را به غذاهای خود اضافه کنید. این مواد بدون تغییر در طعم غذا می‌توانند باعث افزایش موادمغذی آن شوند. هرگز مکمل‌های غذائی را در دوران حاملگی یا شیردهی بدون دستور پزشک خود مصرف نکنید.
● چند نکته دیگر:
قهوه: اگر احساس می‌کنید وقتی شما قهوه مصرف می‌کنید کودک شما بیش از حد بی‌قرار می‌شود، ابتدا سعی کنید قهوه خود را بعد از شیردهی مصرف کنید در این‌صورت سطح قهوه در بدن شما تا نوبت شیردهی بعدی کاهش می‌یابد. اگر روش فوق کمکی نکرد بهتر است حداقل برای یک یا دوماه قهوه نخورید.
ادویه: ادویه‌ها یا غذاهای تندی که مادر مصرف می‌کند به احتمال زیاد توسط کودک قابل تحمل است و مشکلی ایجاد نمی‌کند اما در صورت عدم تحمل توسط کودک میزان مصرف ادویه را کم کرده یا برای مدتی ادویه و غذای تند مصرف نکنید.
● به‌طور خلاصه:
در طول دوران شیردهی هر روز مقادیر زیادی میوه و سبزی همراه با انواع مواد پروتئینی مانند گوشت، حبوبات، باقلا و انواع مغزها (آجیل) مصرف کنید، شیر غنی شده یا سایر فرآورده‌های شیر مصرف کنید و مطمئن باشید خواهید توانست سلامت خود و کودکتان را تضمین نمائید.
عارفه ملایوسفی (دانشجوی مامائی)

منبع : فصلنامه شیر مادر