وضعیت اجتماعی و اقتصادی استان ، استان خوزستان

در آبان ماه 1375، جمعیت استان 772‚746‚3 نفر بوده است كه از این تعداد 62/52 درصد در نقاط شهری و 36/51 درصد در نقاط روستایی سكونت داشته و بقیه غیرساكن بوده‌اند. در سال مذكور از كل جمعیت استان، 529‚910‚1 نفر مرد و 243‚836‚1 نفر زن بوده‌اند و نسبت جنسی آن 104 بوده است. از جمعیت این استان 44/20 درصد در گروه سنی كمتر از 15 ساله، 52/47 درصد در گروه سنی 64-15 ساله و 3/23 درصد در گروه سنی 65 ساله و بیشتر قرار داشته‌اند و سن بقیه افراد نیز نامشخص بوده است. در آبان ماه 1375، از جمعیت استان 99/71 درصد را مسلمانان تشكیل می‌داده‌اند و این نسبت در نقاط شهری 99/66 درصد و در نقاط روستایی 99/81 درصد بوده است.
در فاصله سال‌های 1365 تا 1375 حدود 700‚841 نفر به استان وارد و یا در داخل آن جابه‌جا شده‌اند. در آبان 1375، از جمعیت 6 ساله و بیشتر استان، 76/89 درصد باسواد بوده‌اند. نسبت باسوادی در گروه سنی 14-6 ساله 91/80 درصد و در گروه سنی 15 ساله و بیشتر 69/25 درصد بوده است. در این استان نسبت باسوادی در بین مردان 83/53 درصد و در بین زنان 70 درصد بوده است. در سال مذكور، از جمعیت 24-6 ساله استان، 63/65 درصد در حال تحصیل بوده‌اند.
در این استان، افراد شاغل و افراد بیكار (جویای كار) در مجموع، 32/46 درصد از جمعیت 10 ساله و بیشتر را تشكیل می‌‌داده‌اند. بیشترین میزان فعالیت، مربوط به گروه سنی 39-35 ساله با 53/97 درصد و كمترین میزان مربوط به گروه سنی 14-10 ساله با 3/06 درصد بوده است. بالاترین میزان فعالیت‌ برای مردان به گروه سنی 39-35 ساله با 95/98 درصد و برای زنان به گروه سنی 44-40 ساله با 9/34 درصد مربوط بوده است. در آبان ماه 1375، از شاغلان 10 ساله و بیشتر استان، 20/35 درصد در گروه‌‌های عمده كشاورزی، 30/85 درصد در گروه عمده صنعت، 47/25 درصد در گروه عمده خدمات و 1/45 درصد نامشخص و اظهار نشده گزارش شده است. كشاورزی در تمام منطقه خوزستان،‌ به ویژه در قسمت جلگه‌ای از اهمیت خاصی برخوردار است به همین سبب، این استان را «زرخیز» نامیده‌اند. جلگه خوزستان دنباله جلگه بین‌النهرین است. استعداد خاك و آب و هوای این جلگه برای كشاورزی بسیار مناسب است.
استان خوزستان به دو منطقه عمده كشاورزی تقسیم می‌شود: اول؛ مناطق كشت فشرده شامل نواحی شمالی، غربی و مركزی. دوم؛ مناطق كشت گسترده شامل مناطق كوهستانی و شرق استان. محصولات عمده كشاورزی استان خوزستان عبارتند از : گندم، جو، برنج، نیشكر، خرما و مركبات. پس از كشاورزی، دامپروری در این استان حائز اهمیت می‌‌باشد. پرورش طیور نیز رایج است. استان خوزستان به جهت مجاورت با خلیج فارس و جریان رودخانه‌های بزرگ و پرآب زمینه مساعدی برای پرورش و صید ماهی دارد. صنعت نیز مانند كشاورزی در خوزستان سابقه‌‌ای بسیار طولانی دارد.
در دوران ماقبل تاریخ (دوره عیلامی‌ها) انواع و اقسام ظروف و كوزه‌های سفالی در خوزستان ساخته شده است. در دوره ساسانیان خوزستان دارای صنایع مهمی بوده و منسوجات آن نیز معروف و مشهور بوده است، خاصه دیبا و حریر شوشتری، خز شوش و غیره معروف بوده‌اند. صنعت خوزستان به دو گروه تقسیم می‌گردد: صنایع دستی و ماشینی. صنایع دستی خوزستان خاصه منسوجات و صنعت حریربافی در گذشته رونق فراوان داشته است. بطوری كه شهرهای مختلفی چون شوشتر در بافتن مسنوجات ابریشم مشهور بوده‌اند.
از مهمترین صنایع دستی استان می‌توان به عبا‌بافی در شهرهای شوشتر و شادگان، مقنعه (روسری زنانه) و چفیه (روسری عربی مردانه) در شهرهای دزفول و شوشتر، ملحفه (ملافه) در دزفول و شوشتر، جاجیم در شادگان، ورشو در دزفول و نقره‌كاری در اهواز اشاره كرد.
علاوه بر صنایع دستی مذكور تولید فرآورده‌های چوبی، نمد مالی، گیوه‌دوزی، سبدبافی، خراطی، نازك‌كاری، قلمزنی و مسگری نیز رواج دارد. صنایع كارخانه‌ای را می‌توان برحسب مقدار مصرف مواد اولیه و كیفیت تولید به دو دسته عمده صنایع سنگین و صنایع سبك تقسیم نمود. صنایع سنگین استان عبارتند از:
استخراج و تصفیه نفت مشتمل است بر پالایشگاه آبادان، دستگاه تقطیر مسجد سلیمان و پالایشگاه گاز بید بلند. صنعت پتروشیمی مشتمل بر مجتمع شیمیایی رازی، مجتمع پتروشیمی آبادان،‌ مجتمع شیمیایی خارك، مجتمع پتروشیمی ایران - ژاپن، كارخانجات نورد و لوله اهواز و ذوب آهن گازی اهواز. صنایع سبك خوزستان عبارتند از: قندسازی، كاغذسازی، بسته‌بندی خرما، صنعت ماهیگیری و صنعت تولید برق. در خوزستان معادن سرشاری وجود دارد كه برخی از آنها از روزگاران گذشته شناخته شده بود و از آنها بهره‌برداری می‌‌شده است. اهم معادن شناخته شده عبارتند از: نفت، گاز،‌ نمك، گوگرد، لاشه آهكی، سیلیس، سنگ‌گچ و سنگ آهك.