اهمیّت نماز در کلام رسو ل الله (ص)

●نماز بالاترین اعمال
رسول خدا (ص) فرمود :
« یا اُسامَهُٔ ! عَلَیْكَ بِالصَّلاهِٔ فَاِنَّها مِنْ أَفْضَلِ أعْمالِ الْعِبادِ لأنَّ الصَّلاهَٔ رَأسُ الدِّینِ وَ عَمُودُهُ وَ ذَرْوَهُٔ سَنامِهِ ؛
ای اسامه ! تو را به نماز سفارش می كنم كه نماز از بالاترین اعمال بندگان است؛ زیرا نماز ، رأس ، اساس و اوج بلندی دین است.»
رسول خدا (ص) فرمود :
«مَوضِعُ الصَّلاهِٔ مِنَ الدِّینِ كَمَوضِعِ الرّأسِ مِنَ الْجَسَدِ؛
موقعیت و نسبت نماز به دین مانند نسبت سر به بدن است.»
رسول خدا(ص) فرمود :
«مَثَلُ الصَّلاهٔ ِمَثَلُ عَمُودِ الفُسْطاطِ ؛ إذا ثَبَتَ الْعَمُودُ نَفَعَتِ الأطْنابُ وَ الأوْتادُ وَ الْغِشاءُ وَ إذا تُكْسَرُ الْعَمُودُ لَمْ یُنْفَعْ طُنُبُ وَ لا وَتدُ وَ لا غِشاءُ ؛
مَثَل نماز مانند ستون خیمه است ؛ هنگامی كه ستون خیمه ثابت و محكم است ، ریسمانها و میخ ها و پردهٔ خیمه هم فایده دارد و اگر ستون خیمه شكسته شود، دیگر طناب و میخ و پرده به كار نمی آید.»
●نماز ، زینت اسلام
رسول خدا(ص) فرمود :
« اِنَّ لِكُلِّ شَیءٍ زینَهٌ وَزینَهُ الإسْلامِ الصَّلاهُٔ الخَمْسِ ... ؛
به راستی برای هر چیزی زینتی است و زینت اسلام نمازهای پنجگانه است.»
●نماز، میزان اعمال
رسول خدا(ص) فرمود :
« الصَِلاهُٔ میزانٌ ، َمْن وَفی اِسْتَوفی ؛
نماز میزان و ترازوست ؛ كسی كه حق نماز را وفا كند [ آن را به طور كامل ، صحیح و با حضور قلب بجا آورد.] همان اندازه ثواب به او می دهند.»
●نماز ، چهره دین
رسول خدا(ص) فرمود :
« لِكُلِّ شَیْءٍ وَجْهٌ وَ وَجْهُ دِینِكُمْ الصَّلاهُٔ وَ لا یَشینَنَّ اَحَدُكُمْ وَجْهُ دینِه ... ؛
برای هر چیزی صورتی است [ كه نشان دهنده زیبایی و زشتی آن است] و صورت دین نماز است؛ پس[بر اثر بی توجّهی به نماز] صورت دین تان را زشت نشان ندهید.»
رسول خدا (ص) فرمود :
« . . . لِكُلِّ شَیْءٍ رُكْنٌ وَ رُكْنُ الْمُؤْمِنِ الصَّلاهُٔ ؛
برای هر چیزی ستون و برپا دارنده است و برپا دارندهٔ مؤمن نماز است.»
●نماز روشنایی دل
رسول خدا (ص) فرمود :
« . . . لِكُلِّ شَیءٍ سِراجٌ وَ سِراجُ قَلْبِ الْمُؤمِنِ الصَّلاهُٔ الْخَمْسِ ؛
برای هر چیزی روشنایی است و روشنایی قلب مؤمن نمازهای پنجگانه است.»
●نماز ، اوّلین سؤال قیامت
رسول خدا(ص) فرمود :
« اِذا كانَ یَوْمُ الْقِیامَهِٔ یُدْعی بِالْعَبْدِ ، فَاَوَّلُ شَیی ءٍ یُسْئَلِ عَنْهُ الصَّلاهُٔ فَاذا جاءَ بِها تامَّهً وَ إلاّ زُخَّ فِی النّار ؛
در روز قیامت، هنگامیكه انسان برای سؤال و جواب حاضر میگردد، اوّلین چیزی كه از او سؤال می شود نماز است ؛ اگر نماز را به طور صحیح و كامل خوانده باشد [ پاداش او داده میشود] و اگر نمازش كامل نباشد، در آتش جهنّم انداخته خواهد شد .»
●آثار نماز در عالم برزخ
رسول خدا(ص) فرمود :
« الصَّلاهُٔ . . . شَفیعٌ بَیْنَهُ وَ بَیْنَ مَلَكِ الْمَوتِ . . . ؛
نماز . . . برای نمازگزار نزد عزرائیل (ع) [ فرشته مرگ] شفاعت می كند [ تا بر او آسان بگیرد] .»
« . . . وَ اُنْسٌ فی قَبْرِهِ . . . ؛
. . . نماز در قبر ، مُونس و همدم نمازگزار است . . . ».
« . . . وَ فِراشٌ تَحْتَ جَنْبِه . . . ؛
[نماز] و فرش نمازگزار در قبر میشود [ مایه آسایش و راحتی مرده در عالم برزخ است ] .»
« . . . وَ جَوابٌ لِمُنْكَرٍ وَ نَكیرٍ . . . ؛
. . . نماز ، پاسخی برای منكر و نكیر[ دو فرشته سؤال كننده در قبر ] است . . . »
« . . . مُونسٌ وَزائِرٌ فی قَبْرِهِ اِلَی یَوْمِ الْقِیامَهٔ ِ؛
. . . نماز شب تا روز قیامت مونس و زایر نمازگزار در قبر است.»
« صَلاهٔ ُاللَّیْلِ سِراجٌ لِصاحِبها فی ظُلْمَهِ الْقَبْرِ... ؛
نماز شب چراغی برای صاحبش در تاریكی های قبر است .»
رسول خدا(ص) فرمود :
« ... فَاِنَّ لِلْقَبْرِ ظُلْمَهٌ وَ لِیَوْمِ الْقِیامَهِٔ ظُلْمَهٌ ؛ اَمَرَنی رَبّی ـ عَزَّوَجَلَّ ـ وَ اُمَّتی بِهذِهِ الصَّلاهِٔ لِتَنَوُّرِ الْقَبْرِ وَلِیُعْطِیَنی وَ اُمَّتی النُورَ عَلَی الصَّراطِ ؛
حقیقتاً در عالم قبر و روز قیامت تاریكی هولناكی وجود دارد ؛ پروردگارم به من و امّتم به نماز دستور داد تا به وسیلهٔ آن قبر نورانی شود و خداوند به من و امّتم نوری دهد تا از پل صراط بگذریم.»
●آثار نماز در قیامت
بعد از عالم برزخ ـ كه مدّتش را تنها خدا می داندـ وارد صحنه قیامت می شویم و صحنه قیامت آن قدر وحشتناك و هولناك است كه مردم مثل انسان مست، بی اراده و بی اختیار می شوند؛ پدر و مادر و برادر و فرزند و همسر از یكدیگر فرار می كنند و هر كسی دنبال نجات خویش است و حتی كاری به نزدیك ترین افرادی كه در دنیا عزیزش بودند، ندارد؛ جز انسان های صالح كه با فرزندان و همسران و اقوام صالحشان روابط صمیمی دارند و این مطلب را كتاب آسمانی و الهی و مقدّس و منوّر ما ، قرآن كریم ، خبر داده است . در آن صحنه هولناك ـ كه ما توان درك و وصفش را نداریم ـ تنها راه نجات و رفع ترس و اضطراب ، قلب پاك و اعمال صالح و ولایت و دوستی اهل بیت(ع) است.
« قُلْ لِعِبادیَ الَّذیِنَ آمَنُوا یُقِیمُوا الصَّلاهَٔ وَ یُنْفِقُوا مِمّا رَزَقْناهُمْ سِرّاً وَ عَلانِیهً مِنْ قَبْلِ اَنْ یَاْتِیَ یَوْمٌ لا بَیْعَ فیهِ وَ لا خِلال » ؛
به بندگان من كه ایمان آورده اند بگو : نماز را بر پا دارند و از آنچه به آنها روزی داده ایم ، پنها و آشكار، انفاق كنند، پیش از آنكه روزی فرا رسد كه نه در آن خرید و فروش است و نه دوستی ! [ نه با مال میتوانند از كیفر خدا رهایی یابند و نه با پیوندهای مادی! ] .
رسول خدا(ص) فرمود :
« ... فَتَكُونُ صَلاهُٔ الْعَبْدِ عِنْدَ الْمَحْشَرِ تاجًا عَلی رَاْسِهِ ... ؛
نماز [ واقعی و با حضور قلب] در قیامت تاجی بر سر نمازگزار است ؛
... وَ نُوراً عُلی وَجْهِهِ ... ؛
و نوری بر چهرهٔ نمازگزار ؛
.. وَ لِباساً عَلی بَدَنِه ... ؛
و پوششی بر بدن نمازگزار[ كه او را حفظ می كند] ؛
... وَ سِتْراً بَیْنَهُ وَ بَیْنَ النّارِ ... ؛
و مانعی بین نمازگزار و آتش دوزخ ؛
... وَ حُجَّهً بَیْنَهُ وَ بَیْنَ الرَّبِّ ، عَزَّوَجَلَّ ، ... ؛
و حجتی بین نمازگزار و پروردگار بزرگ ؛
... وَ نَجاهًٔ لِبَدَنِهِ ؛
و مایهٔ نجات او از آتش؛
... وَ جَوازاً عَلی الصِّراطِ ... ؛
و برگهٔ عبور از پل صراط ؛
... وَ مِفْتاحاً لِلْجَنّه ... ؛
و كلید بهشت است.»
« الدّعاءُ مِفتاحُ الرَّحْمَهِ وَ الْوُضُوءُ مِفْتاحُ الصَّلاهِٔ وَ الصَّلاهُٔ مِفْتاحُ الجُنّه ؛
دعا كلید رحمت و وضو كلید[ ورود به] نماز و نماز [ واقعی] كلید بهشت است.»
رسول خدا(ص) فرمود :
«مَنْ صَلّی رَكْعَتَیْنِ فی خَلاءٍلایَراهُ اِلاّ اللهُ كانَتْ لَهُ بَرائَهٔ ٌ مِنَ النّارِ ؛
كسی كه در خلوت دو ركعت نماز بخواند، به طوری كه جز خداوند كسی او را نبیند، این نماز باعث دوری او از آتش دوزخ میگردد.»
ما مِنْ عَبْدٍ یَأتِی الصَّلاهَٔ بِالغَداهِٔ وَ الْعَشیِّ اِلاّ ضَمَنَ اللهُ لَهُ الرَّوحَ وَ الرّاحَهٔ ُ وَ الجَوازَ عَلی الصِّراطِ ؛
هر بنده ای كه نماز صبح و عشا را بخواند ، خداوند سبحان شادی ، آرامش و عبور از پل صراط را برای او قرار خواهد داد.»
رسول خدا(ص) فرمود :
« اَطْوَلَكُمْ قُنُوتاً فِی الْوَتْرِ اَطْوَلَكُمْ واحَهٔ ً یَوْمَ الْقِیامَهٔ ِ ؛
هر كه قنوت نماز وَترش[ كه جزو نماز شب است] طولانی تر باشد، بیشترین راحتی را در روز قیامت خواهد داشت.»
رسول اكرم(ص) فرمود :
« یا اَباذَر ! ما مِنْ رَجُلٍ یَعْجَلُ جَبْهَتَهُ فی بُقْعَهٍ مِنْ بِقاعِ الاَرْضِ اِلاّ شَهِدَتْ لَهُ بِها یَوْمَ الْقِیامَهٔ ِ ؛
ای ابوذر ! هیچ كس نیست كه پیشانیش را روی قطعه ای از قطعات زمین قرار دهد، مگر اینكه زمین به خاطر این سجده در قیامت به نفع او شهادت می دهد.»
رسول خدا(ص) فرمود :
«خَمْسُ صَلَواتٍ مَنْ حافَظَ عَلَیْهِنَّ كانَتْ لَهُ نُوراً وَبُرهاناً وَ نَجاهٔ ًیَوْمَ القِیامَهٔ ؛
هر كس نمازهای پنجگانه را محافظت نماید [ اوّل وقت و با حضور قلب بخواند] در روز قیامت ، نور ، دلیل و مایهٔ نجاتش خواهد شد .»
امام رضا(ع) فرمود :
« ... طُولُوا الْوُقُوف فِی الوَتْرِ ، فَاِنَّهُ رُوِیَ مَنْ طَوَّلَ الْوُقُوفَ فِی الوَتْرِ قَلَّ وُقُوفه یَوم القِیامَهٔ ؛
ایستادن در نماز وَتْر را طول بدهید [قنوت و دعاهای آن را كامل بخوانید] كه روایت شده هر كس ایستادنش در نماز وَتْر بیشتر باشد، ایستادنش در روز قیامت كمتر است.»
رسول خدا(ص) فرمود :
« الصَّلاهُٔ ... زادُ الْمُؤمِنِ مِنَ الدُّنْیا اِلَی الآخِرَهِٔ ... ؛
نماز ، توشه آخرت مؤمن است كه در دنیا فراهم می آید. »
« اَلفَرائِضَ الْفَرائِضَ ! اَدُّوها اِلَی اللهِ تُؤَدِّكُمْ اِلَی الجَنَّهِ ؛
واجبات ! واجبات ! در آنها كوتاهی نكنید؛ آنها را برای خدا به جای آورید كه شما را به بهشت می رساند.»
(ص) فرمود :
« فَاِذا كانَ یَوْمَ الْقِیامَهٔ ِ، كانَتِ الصَّلاهُٔ ظلاًّ عَلَیْهِ وَ تاجاً عَلی َرأسِه ... وَ نُوراً یَسْعی بَیْنَ یَدَیْهِ ؛ { ارشاد القلوب ، باب ۵۲ ، ص ۲۶۶ ‌{
هنگامی كه روز قیامت فرا رسد ، نماز سایه ای بر او [نمازگزار] می گستراند و چون تاجی بر سر او است ، و نوری كه پیش روی او را روشن می كند.»

منبع : ستاد اقامه نماز