رمضان قطعه ای از بهشت بر روی زمین

ماه مبارک رمضان از نظر زمانی ، موقعیت، برنامه عبادی، ارزش قرآنی، آثار و برکات فردی و اجتماعی، سازندگی های فردی و ... ویژگی هایی خاص دارد، بخشی از این ویژگی ها از دیدگاه روایات بیان می‌شود.
۱) ماه خدا:
پیامبر اکرم (ص:) “رمضان ماه خداست و آن بهار فقرا است”(۱)
پیامبر اکرم (ص:) “ رمضان ماه خدا و شعبان ماه من است”.(۲)
۲) ماه ضیافت خداوند:
پیامبر اکرم (ص:) “ماهی است که در آن به خداوند دعوت شده اید.”(۳)
حضرت علی ( ع: ) “ ای روزه دار در کار خود اندیشه کن ، پس بدرستی که تو در ماه خود و میهمانی پروردگار خویش هستی، بنگر در شب و روزت چگونه هستی”.(۴)
۳) سرور ماه ها:
پیامبر اکرم (ص:) ماه رمضان آقا و سرور ماههاست(۵)
۴) آغاز سال :
به لحاظ سرآغاز بودن آن برای فصل نوینی در عبادت و خودسازی در رسیدن به تقوا، در روایاتی به عنوان اول سال به شماره آمده و این اهمیت ماه رمضان را در دیدگاه ائمه هدی می‌رساند:
امام صادق(ع:) “ماه رمضان آغاز سال است”(۶)
۵) برخورداری از شب قدر:
لیله القدر که به تعبیر قرآن کریم از هزار شب با فضیلت‌تر است در این ماه است.
پیامبر اکرم (ص:) ماه رمضان رسیده است . ماه مبارکی است که در آن شب قدر که از هزار ماه برتر است. (۷)
۶) ماه نزول قرآن کریم:
امام رضا (ع: ) “ آن ماهی است که در آن خداوند قرآن را نازل فرمود در آن حقی را از باطل جدا ساخت.” (۸)
۷) ماه نزول کتب آسمانی:
برخی از روایات ، نزول کتابهای آسمانی دیگر را هم به این ماه شریف نسبت داده اند ، از جمله در حدیثی از امام صادق (ع) نقل شده است: تورات درششم رمضان، انجیل در دوازدهم رمضان، زبور در شب هجدهم رمضان و قرآن مجید در شب قدر نازل گردیده است.(۹)
۸) ماه فریضه روزه:
روزه از مهمترین تکالیف سازنده عبادی است و انجام این فریضه در این ماه مبارک است و به همین جهت گاهی از این ماه به عنوان “شهرالصیام” یا ماه روزه یاد می‌شود.
پیامبر اکرم (ص) می فرمایند: ماه رمضان ماهی است که خداوند روزه آن را بر شما واجب ساخته است ، پس هر کس از روی ایمان و قصد قربت آن را روزه بدارد ، مثل روزی است که از مادر متولد شده است از گناهانش پاک و بیرون می‌شود.
۹) ماه آزادی از دوزخ
به خاطر لطف و مغفرت الهی و زمینه بودن عبادات این ماه و توبه ها و استغفارها برای آمرزش بندگان و آزادشدن از آتش دوزخ به آن “شهر العتق” یا ماه آزاد شدن یا آزاد کردن هم گفته اند.
پیامبر اکرم (ص) فرمودند: این ماه را ماه عتق نامیده اند چون خداوند را در هر شب و روز این ماه ، ششصد آزاد شده از عذاب دوزخ است(۱۰)
۱۰) ماه رحمت و مغفرت:
بهار رحمت و آمرزش الهی، ماه رمضان است .در حدیثی از رسول خدا (ص) آمده است: هرگاه ماه رمضان وارد شود، درهای رحمت الهی گشوده می‌شود، درهای دوزخ بسته می‌شود و شیاطین به غل و زنجیر کشیده می‌شوند. (۱۱)
در حدیثی دیگر می فرمایند: “ماه رمضان ماهی است که آغازش رحمت ، وسطش آمرزش و پایانش اجابت دعا و آزاد کردن از آتش است.” (۱۲)
۱۱) ماه گشایش درهای بهشت:
بهشت ، پاداش اهل طاعت و عبادت است. روزه هم از تکالیف الهی است . انجام این فریضه، عبادت های دیگر این ماه ، تلاوت قرآن کریم، احسان، صدقات، استغفار و توبه ، همه زمینه ساز برخورداری از پاداش خداوند و بهشتی شدن است. در روایات متعددی تاکید شده است که در این ماه درهای بهشت باز است درهای دوزخ بسته است و شیاطین به بند کشیده شده اند، یعنی فضای خاصی پدید می‌آید که بندگان خدا هر چه بیشتر به بندگی نزدیک شوند واز پیروی نفس اماره و وسوسه‌های شیطان وگناهان دور شوند.
۱۲) در میان دوازده ماه سال ، فقط نام ماه رمضان در قرآن کریم آمده که دلالت بر عنایت خاص خداوند براین ماه مبارک است.این ویژگی های ذکر شده، و سایر ویژگی‌های این ماه مبارک ، عامل و انگیزه ای است که روزه دار ، قدر و قیمت این فرصت طلایی را بشناسد و در تهذیب و شناخت نفس و خودسازی و گام نهادن در بستر عبودیت و طاعت بیشتر بکوشد.

علی محمدی تودشکیمحقق و استاد دانشگاه
منابع:
۱- ثوار الاعمال ، ج ۲ ، ص ۸۴
۲- کنز العمال ج ۸، ص ۴۶۶
۳- امالی، صدوق ، ص ۸۴
۴- فضائل الاشهر الثلاثه ، ص ۱۰۸
۵- بحارالانوار ، ج ۴۰، ص ۵۴
۶- الاقبال ، ج ۱، ص ۳۲
۷- بحار الانوار، ج ۹۷، ص ۱۷
۸- علل الشرایع، ص ۲۷۰
۹- کافی، ج ۴، ص ۱۵۷
۱۰- بحارالانوار ، ج ۹۶، ص ۳۸۱
۱۱- فضائل الاشهر الثلاثه، ص ۱۴۳
۱۲- الکافی، ج ۴، ص ۶۸

منبع : روزنامه رسالت