امنیت افغانستان در گرو امنیت غذایی

بسیاری از کارشناسان و خبرگان توسعه اقتصادی بر این باورند که کشورهای جهان سوم برای توسعه اقتصادی خود باید ابتدا در اولویت هایی که موجب ایجاد اشتغال، کاهش فقر و هزینه ناچیز می شود، سرمایه گذاری کنند.
در این میان کشاورزی همواره به عنوان بهترین و مناسب ترین گزینه برای آغاز توسعه اقتصادی مطرح است. تجربه نشان داده است که کشورهایی که سیر صنعتی شدن را با تامین غذا و اهمیت به کشاورزی آغاز کرده اند، دچار مشکلات به مراتب کمتری هستند و بعضا نتایج مثبتی گرفته اند.
افغانستان از جمله کشورهای جهان سوم می باشد که فقر و ناهنجاری های اجتماعی و اقتصادی و عدم مدیریت در سیستم دولتی آن بیداد می کند، که اینها همه دستاوردهای شوم دو دهه بحران و جنگ های داخلی در این کشور است.
مردم افغانستان اما پس از خروج طالبان و فتح افغانستان توسط نیروهای ائتلاف، اینک به دنبال آرامش و ثبات هستند و اگر سری به افغانستان بزنید این مساله را به وضوح در رفتار مردم خواهید دید. آنها از جنگ خسته شده اند و فکر می کنند ۲۰ سال جنگ کافیست و اکنون زمانی است که باید به آرامش و ثبات رسید.
افغانستان کشوری است کوهستانی و سرشار از منابع طبیعی خدادادی.
این کشور از پتانسیل های بالقوه مناسبی جهت کشاورزی، دامداری و باغداری برخوردار است. به طوری که پیشینه تاریخی آن نشان می دهد ۴ درصد درآمدهای صادراتی این کشور از محل صادرات محصولات دامی تامین می شود.
شغل اصلی مردم افغانستان دامداری و زراعت است و دولت این کشور و مجامع جهانی فعال در این سرزمین، پس از برقراری آرامش در افغانستان به این نتیجه و باور رسیده اند که یکی از راه های رسیدن افغانستان به توسعه، پرداختن به کشاورزی و احیای کشاورزی این کشور است.
اما بررسی ها نشان می دهد که امروز در افغانستان، کشاورزی (منهای کشت خشخاش) به معنای واقعی با هدف و تامین نیازهای جامعه وجود ندارد و در مناطقی هم که کشاورزی جریان دارد، به دلیل نبود سیستم حمل و نقل پویا، انبارهای نگهداری، سردخانه، کارخانه های فرآوری و... بیشتر محصولات نصیب پاکستانی ها می شود. هم اکنون بازرگانان پاکستانی بخشی از مرکبات، خشکبار و پشم دام های افغانستان را پس از بسته بندی به اروپا صادر می کنند و از سود حاصل از صادرات آن متنفع می شوند.
در حالی که زمینه های بالقوه مناسبی جهت رشد و توسعه کشاورزی در این کشور وجود دارد و علی رغم کمک های جامعه جهانی به آن، متاسفانه با گذشت پنج سال از حضور نیروهای بین المللی در این کشور هنوز مکانیزمی که پاسخگوی خواسته های مردم و رفع نابسامانی های روز افزون بخش کشاورزی باشد و بخصوص برنامه ای مدرن جهت جلوگیری از کشت خشخاش ارایه دهد، تعریف و تدوین نشده است.
هر روز کمک های بسیاری به عناوین مختلف به این کشور شده که هیچگاه این کمک ها دردی از آلام ملت آن کم نکرده که بر آن افزوده است.
امروزه مشکل اصلی و سر منشا تمام نابسامانی ها و ناهنجاری ها و عدم امنیت در افغانستان، بیکاری است. در حالی که کشاورزی یکی از اشتغالزاترین بخش های اقتصادی است و افغانستان به خوبی پتانسیل های آن را به لحاظ زمین، شرایط اقلیمی و نیروی کار داراست.
اگر دولت افغانستان و بخصوص بخش خصوصی آن بتوانند سرمایه گذاری ها را در این بخش متمرکز نمایند و با ایجاد کشت و صنعت ها، دامپروری، تولید مواد غذایی، خوراک دام و ... زمینه اشتغال را فراهم نمایند، مشکلات دیگر اجتماعی نظیر امنیت، قاچاق و ... خود به خود حل شدنی است. بنابراین امنیت در کشوری که امنیت غذایی آن تامین شود، دست یافتنی است و راه رسیدن به استقلال سیاسی نیز در آن نهفته است. لذا دولت افغانستان برای توسعه اقتصادی خود باید ابتدا بحث صنعتی شدن را به بعد از توسعه کشاورزی موکول نماید. چرا که رشد صنعت زمانی حاصل می شود که ابتدا سیستم کشاورزی این کشور مکانیزه و مدرن شود و همین زمینه ای برای شکوفایی صنعت در این کشور است.

نویسنده: محمد جواد پناهی

منبع : ماهنامه دام، کشت و صنعت