مولانا عبد ا... هاتفی

● نام و نام خانوادگی :مولانا عبد ا... هاتفی
● تاریخ و محل تولد : اوایل قرن نهم هجری قمری - خرجرد جام
● تاریخ و محل وفات : ۹۲۷ هجری قمری - خرجرد جام
● تخصص : شاعر
● آثار : مهم‌ترین آثار هاتفی عبارت است از: - مثنوی های لیلی و مجنون ، شیرین و خسرو و هفت منظر ( به تقلید از هفت پیکرنظامی) - تیمور نامه یا ظفر نامه ( درباره وقایع تاریخی و فتوحات تیمور) - مثنوی ناتمام شاهنامه شاه اسماعیل صفوی
● زندگی نامه : مولانا عبد ا... هاتفی از شعرای بزرگ اواخر عهد تیمور و اوایل دوره صفویه است.وی خواهر زاده شاعر برجسته ایرانی نور الدین عبدالرحمن جامی بود و در اوایل قرن نهم هجری قمری در خرجرد جام به دنیا آمد. هاتفی از کودکی در نزد دایی خود به تحصیل علوم ادبی متداول پرداخت و از آنجا که دارای طبع روانی در شعر و شاعری بود از سوی عبدالرحمن جامی مورد تشویق قرار گرفت. شروع شاعری هاتفی بدین گونه بود که پس از مطالعه در اشعار شعرای متقدم از جمله فردوسی و نظامی گنجوی در صدد برآمد خمسه‌ای مشابه خمسه نظامی بسراید واز دائی سخنور خود اجازه خواست . عبدالرحمن‌جامی به او گفت که اگر بتواند پاسخ سه بیت حکیم فردوسی را بدهد قادر به سرودن خمسه مزبور خواهد بود. درختی که تلخست ویرا سرشت/ گرش بر نشانی بباغ بهشت // ور از جوی خلدش بهنگام آب / به ببیخ انگبین ریزی و شهد ناب // سرانجام گوهر بکار آورد / همان میوه تلخ بار آورد // عبدا... در جواب چنین گفت : اگر بیضه زاغ ظلمت سرشت/ نهی زیر طاوس باغ بهشت // بهنگام آن بیضه پروردنش / زانجیر جنت دهی ارزنش// دهی آبش از چشمه سلسبیل/ در آن بیضه دم در دمد جبرئیل // شود عاقبت بیضه زاغ، زاغ / برد رنج بیهوده طاوس باغ // عبدالرحمن جامی پس از شنیدن چهار بیت فوق ذوق ادبی هاتفی را تحسین کرد و(رخصت خمسه گفتن داد.) هاتفی در طول زندگانی طولانی خود روزگار امیر تیمور،سلطان حسین بایقرا و شاه اسماعیل‌اول صفوی را دریافت و مورد اکرام و تجلیل امیرعلیشیرنوائی و شاه اسماعیل قرار گرفت. وی در زندگانی به مدح و ستایش شاهان و امرا نپرداخت و روزگارش را با کشاورزی و زراعت می گذراند و درآمد خود را نیز بین فقرا ومستمندان تقسیم می کرد. هاتفی دراویش و صوفیان را بزرگ می‌داشت و در کنار باغ خود خانقاهی ساخته بود و در آن به عبادت و مراقبت نفس می پرداخت. وی در اواخر عمر با شاه اسماعیل اول صفوی که در راه بازگشت از جنگ با ازبکان‌به ملاقات او آمده بود دیدار کرد و شاهنامه‌ای در ذکر فتوحات شاه صفوی سرود که ناتمام‌ماند. هاتفی در سال ۹۲۷ هجری قمری در خرجرد جام درگذشت. هاتفی در سرودن انواع شعر بویژه مثنوی مهارت زیادی داشت. در اشعار زیبای این شاعر به مضمونها و خیالات باریک و تشبیهات دقیق در اوصاف اشخاص ،اعمال آنان در میادین جنگ وصف آرایی های قتال توجه شده است. (...زده تیغ و نیزه یلان بی دریغ / شده نیزه گلگون و گلنار تیغ // زخون دلیران و گرد سپاه / زمین گشت سرخ و هوا شد سیاه // کمان خم چو ابروی خوبان شده / زهر گوشه غارتگر جان شده // سپرها همه فتاده واژگون/ چو کشتی که افتد بدریای خون // کله خود ها گشته وارون همه / چو دلهای عشاق پر خون همه // سرنیزه در سینه کاوش گرفت / زچشم زره خون تراوش گرفت // تبر زین بخون یلان گشته غرق / چو تاج خروسان جنگی به فرق // نه از قتل کس نیزه ها منفعل/ چو بالا بلندان بی رحم دل // شده پرچم طوقها فتنه بار / چو گیسوی کافر دلان تتار // به بیدار خو کرده گرز گران / چو دلهای سنگین سیمی بران...) از تیمور نامه.
منابع : ۱- صفاذبیح‌ا...:تاریخ ادبیات در ایران (جلد چهارم)،تهران، انتشارات فردوسی،۱۳۷۳ -۲- هاتفی خرجردی، عبدا...ظفرنامه تیموری (تیمورنامه)،مدرس، ۱۹۵۸ -۳ - حافظ قرآنی، مهیندخت: کتابشناسی تاریخ ایران، تهران، کتا

منبع : سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی