تغذیه وآنچه زنان باید بدانند

سارا كوچولو دختركی معصوم و جذاب از همان دوران كودكی كه قادر به درك و فهم خیلی از مسائل دور و اطرافش نبود و حتی نمی دانست كه قاشق و چنگال را باید در كدامیك از دستانش قرار دهد، رفتار مادر را هم از روی عشق و محبت و هم از روی الگوبرداری عیناً تكرار می كرد. هر چند كه ۵ سال بیشتر ندارد، اما از امروز می فهمد كه قاشق در دست راست او و چنگال در دست چپ او قرار می گیرد و حتی متوجه می شود كه با دندان های شیری كوچكش اول غذا را خوب بجود و بعد فرو دهد. او هنوز خیلی از مسائل را باید یاد بگیرد و در آینده به كودكش نیز بیاموزد كه چطور خوب تغذیه كند و چگونه مواد غذایی را به بهترین نحو انتخاب و طبخ كند، شاید این تاریخی باشد كه برای تمام دختربچه ها تكرار می شود تا آنها را به زنان مسؤولیت پذیر و آگاه تبدیل كند.در جامعه امروز با توجه به شیوع انواع بیماری ها و مرگ و میرها، اطلاعات علمی تغذیه ای زنان در زمینه نوع تغذیه و طبخ آن باید به گونه ای باشد كه كلیه ویتامین ها، پروتئین ها و مواد معدنی به میزان لازم و مناسب در دسترس كلیه افراد قرار بگیرد. این در حالی است كه متأسفانه چنین مسائلی كمتر مشاهده می شود. برای روند درست و اصولی تغذیه ای زنان باید آگاهانه اقدام كنند و مستلزم آموزش های لازم و اساسی از دوران كودكی بخصوص در مهدكودك ها و مدارس دخترانه هستند، زیرا دختران امروز، زنان و مادران فردای جامعه هستند و نیمی از جمعیت كشور را به خود اختصاص می دهند و بی توجهی به امر تغذیه و نحوه نادرست طبخ مواد مغذی می تواند مشكلات بی شماری خصوصاً سوء تغذیه را در آینده ای نه چندان دور برای آنها به وجود آورد.دكتر «سیدضیاءالدین مظهری»، رئیس انجمن تغذیه ایران و متخصص تغذیه در این زمینه معتقد است: در جهان مهمترین مسأله ای كه مطرح می شود این است كه باید تحولی را در امر تغذیه ایجاد كرد و سرمایه گذاری های زیادی را روی زنان امروز و مادران آینده كه معلمان جامعه نیز هستند، به كار برد. زیرا آنها هستند كه می توانند نحوه درست و صحیح خوردن غذا را به فرزندان خود القا كنند. این سرمایه گذاری ها اگرچه لازم و ضروری است، ولی كافی نیست. زیرا هر روز كه به جلو گام برمی داریم بجای اینكه افراد از سلامت درست و بهتری برخوردار باشند، بیشتر دچار بیماری ها و مرگ و میر می شوند. حتی بسیاری از بیماری های قلبی _ عروقی، سرطان ها و... ناشی از تغذیه نادرست است.
وی می گوید: اولین قدم برای تغذیه اصولی و درست این است كه جلوی مسائل وارداتی جامعه اعم از قرص ها، كمربندها و ژل های لاغری و چاقی كه فقط آب بدن را تخلیه می كنند و باعث عدم جذب ویتامین ها و مواد مغذی می شوند، گرفته شود و در مراحل بعد باید آگاهی زنان نسبت به انتخاب مواد غذایی و نحوه طبخ آن در صورتی كه مواد مغذی آنها از بین نرود، افزایش یابد. آنها همچنین باید ایمنی مواد غذایی را كنترل نمایند و بدانند كه تمام مواد غذایی كه در دسترس آنها قرار می گیرد، از عوامل مسمومیت زا و افزودنی های حاوی باكتری و میكروب به دور است و اینكه نحوه سم پاشی به مواد چگونه بوده است. زیرا افراد جامعه خصوصاً دختران و زنان ما از طریق غذای مسموم و حاوی باكتری دچار مسمومیت ها و بیماری های مزمن می شوند.وی معتقد است: زنان امروز باید اطلاعات لازم را در زمینه نحوه طبخ انواع غذاها داشته باشند و از روغن های مناسب برای طبخ آن استفاده نمایند و از جوشاندن و سرخ كردن مكرر روغن ها برای طبخ مواد غذایی پرهیز نمایند. زیرا چنین مسأله ای در روند زمانی و حرارت زیاد باعث تغییرات و بیماری هایی برای افراد می شود، همچنین آنها باید آگاه باشند كه نگهداری مواد غذایی خام و پخته یكسان صورت نمی گیرد، زیرا در غیر این صورت مواد غذایی شان حاوی میكروب، آلودگی و ویروس خواهد بود.وی معتقد است: بیشتر زنان از خواص پخت انواع برنج ها اطلاعات زیادی ندارند و فكر می كنند كه آبكش كردن برنج و دم كردن آن بهترین نوع طبخ است. این در حالی است كه طبخ برنج از نوع كته به دلیل اینكه حاوی مواد مغذی بیشتری است، برای افراد توصیه می شود. یك قاشق برنج از نوع كته، معادل ۳ یا ۴ قاشق برنج معمولی است و از ارزش غذایی بیشتری برخوردار است.
همچنین تلفیق مواد غذایی نظیر غلات و حبوبات ارزش غذایی را افزایش داده و افراد را از مصرف گوشت های آلوده و پر از میكروب بی نیاز می كند.
وی می گوید: متأسفانه در جامعه امروز تهیه غذاهای سنتی از میان رفته است و جوانان، خصوصاً دختران به جای مصرف اینگونه غذاها و نوشیدن دوغ، شیر و لبنیات كه در بر دارنده مواد مغذی هستند، از غذاهای آماده (Fast Food) و نوشابه های گازدار كه عوارض فوق العاده ای را برای سسیتم ایمنی بدن دارد، استفاده می كنند. همچنین شیوع انواع بیماری هایی نظیر آرتروز، كمردرد، استرس و... بخصوص برای دختران و افراد كم تحرك ناشی از تغذیه نادرست است.آمارها حاكی از آن است كه سالیانه هزینه های هنگفتی صرف دارو و درمان افراد می شود، این در حالی است كه اگر افراد از تغذیه اصولی و مناسبی برخوردار باشند، نیازی به صرف چنین هزینه هایی نیست و با این مقدار می توان سطح مدارس، دانشگاه ها و مراكز تحقیقاتی را در زمینه تغذیه و انتخاب مواد غذایی مناسب افزایش داد.وی معتقد است: در حال حاضر افراد خصوصاً زنان باید با توجه به هرم غذایی از مواد حاوی ویتامین ها و پروتئین ها نظیر غلات، فرآورده های سبوس دار، روغن های حاوی امگا،۳ میوه جات، سبزیجات، لبنیات، ماهی، تخم مرغ و مرغ استفاده نمایند و مصرف گوشت قرمز را كاهش دهند و همچنین مصرف حبوبات و دانه ها و مغزهایی كه به صورت آجیل مورد استفاده قرار می گیرد را در برنامه غذایی خود بگنجانند و از مصرف شیرهای پرچرب، شیرینی و بستنی های خامه ای به دلیل افزایش بیماری های قلبی _ عروقی و كم خونی و... پرهیز كنند.دكتر كیمیاگر، متخصص تغذیه نیز می گوید: زنان برای اینكه اطلاعات علمی تغذیه ای خود را افزایش دهند، نیازمند دو دسته آگاهی هستند. یك دسته مربوط به شناختن ارزش تغذیه ای مواد است و اینكه از چه ویتامین ها و موادی برخوردار هستند و دسته دوم نحوه نگهداری و مراقبت از مواد غذایی است تا از فاسد شدن آنها پیشگیری شود.وی معتقد است: مواد غذایی در صورت وجود عواملی همچون رطوبت و حرارت بیش از اندازه در معرض فساد و آلودگی قرار می گیرند. مواد غذایی نظیر شیر، گوشت و... به دلیل داشتن آب فراوان و رطوبت، زودتر از سایر مواد غذایی دچار فساد می شوند. در صورتی كه تبدیل به مواد خشك مانند كشك شوند، این مسأله به طور چشمگیری كاهش می یابد و ارزش غذایی آن حفظ می شود.
همچنین حرارت بیش از اندازه مواد غذایی را فاسد می كند و میكروب ها در چنین مكانی در عرض ۲۰ دقیقه رشد تصاعدی خواهند داشت. وی می گوید: نگهداری غذاها در یخچال و فریزر نیز از توجه خاصی برخوردار است و عدم توجه به این مسأله نیز می تواند ارزش مواد غذایی را كاهش دهد، بنابراین بهتر است مواد غذایی نظیر سبزی و گوشت بیش از ۳ یا ۴ روز در یخچال نگهداری نشوند و مواد تازه همچون شیر، كالباس، مرغ و سالاد الویه كه از رطوبت بیشتری برخوردار هستند، به مدت ۴۸ ساعت در یخچال نگهداری شود و درجه حرارت یخچال باید بین ۴+ تا ۷+ درجه باشد. یخچال هایی كه در آنها به طور مداوم باز و بسته می شوند، مواد غذایی را بیشتر مورد فاسد شدن قرار می دهد و در این صورت باید با داشتن یك دماسنج در یخچال و یا فریزر از دمای مناسب آنها اطمینان لازم را به دست آوریم.وی معتقد است: فاصله انتقال مواد غذایی از فروشگاه به منزل باید كوتاه باشد و فوراً در یخچال نگهداری شوند كه متأسفانه چنین مسأله ای به هیچ عنوان مورد توجه قرار نمی گیرد.همچنین نحوه پختن غذاها نیز از ارزش بالایی برخوردار است. زنان بهتر است به جای مصرف غذاها و سبزی های كنسرو و فریزری شده از مواد تازه استفاده نمایند و در وهله نخست به ترتیب از غذاهای تازه، فریزری، كنسرو شده و در آخر از مواد غذایی كه به صورت خشك هستند، استفاده شود.وی معتقد است: زنان باید آگاه باشند كه سبزی ها را با حداقل آب بپزند و هنگام طبخ درپوش مواد گذاشته شود تا مواد مغذی و ویتامین های آن از بین نرود، همچنین از جوش شیرین به دلیل از بین بردن ویتامین ها استفاده نكنند. از دیگر اطلاعات تغذیه ای برای زنان این است كه در صورت طبخ گوشت فریز شده با آب فوراً باید آن را در ظرف مورد نظر گذاشته و مورد استفاده قرار دهند و در صورتی كه از گوشت فریز شده برای طبخ كباب استفاده می كنند، بعد از نگهداری در یخچال و باز شدن یخ های موجود، آن را مورد استفاده قرار دهند تا چار آلودگی و فساد قرار نگیرد.وی معتقد است: با توجه به اینكه هر كدام از مواد غذایی از عمر مشخصی برخوردارند، بهتر است موادی همچون ماهی ها به مدت ۲ ماه، مرغ ۴ ماه، گوشت قرمز ۶ ماه و سبزی ها ۸ ماه قابل نگهداری باشند. به شرط اینكه در دمای بین ۱۲ و زیر ۱۲- قرار گرفته، بسته بندی مخصوص داشته باشند، از كیسه فریزر برای نگهداری مواد استفاده شده باشد و كیسه های مخصوص سوراخ و پاره نباشند و در فریزر بشدت باز و بسته نشود، زیرا در غیر این صورت رطوبت مواد غذایی كاهش یافته و كیفیت آن به طور چشمگیری از بین می رود. همچنین مواد غذایی پخته شده عمر كمتری نسبت به سایر مواد غذایی دارند، بنابراین بهتر است كه سریعتر مورد استفاده قرار گیرند. وی می گوید: برای سرخ كردن مواد غذایی نظیر سبزیجات بهتر است در مدت زمان كمتری این كار صورت پذیرد، زیرا در غیر این صورت مواد مغذی و ویتامین های موجود در آنها كاهش می یابد و برای سرخ كردن آنها از روغن های مایع نظیر ذرت و آفتابگردان و روغن هایی كه تغییر رنگ ندهند و بدون بو باشند، استفاده كنند و حداقل یك یا دو بار مصرف شود.دكتر «سیدضیاءالدین مظهری» در ادامه می گوید: زنان دروازه سلامتی جامعه هستند، بنابراین آموزش های لازم به آنان در زمینه نحوه طبخ و انتخاب مواد غذایی ارزشمندتر و مفیدتر از پرورش دانشمندان تغذیه است، زیرا این زنان هستند كه مواد غذایی را انتخاب و عرضه می كنند و نقش مهمی را در سلامت افراد جامعه و فرزندان خود ایفا می كنند. همچنین با همكاری دانشگاه ها باید فیلم هایی تحت عنوان آموزش و اطلاع رسانی تغذیه ای برای توانمندسازی جامعه ساخته و در دسترس زنان قرار بگیرد.
ارمغان جوادنیا

منبع : روزنامه ایران