شنبه, ۶ بهمن, ۱۴۰۳ / 25 January, 2025
مجله ویستا
دقت را از یاد نبرید
به گفتگوهای اطرافیان خود دقت بیشتری كنید. دوستان، همكاران، اقوام، اعضای خانواده یا همه كسان‌دیگری كه برای لحظاتی در كنار آنها قرار می‌گیرد می‌توانند مورد توجه شما قرار گیرند تا از میان‌گفتگوهای آنها این خطای شناختی را پیدا كنید. در ابتدا قدری ناامید می‌شوید; چرا كه آلودگی ذهنی‌بسیاری از آنها را به این خطاهای شناختی به راحتی و به وفور پیدا می‌كنید، ولی هنگامی كه درباره این‌پدیده عمیق‌تر می‌اندیشید اولا علت بسیاری از شكست‌ها و تصمیم‌های نادرست دیگران را به رای‌العین‌می‌بینید و در ثانی درباره خودتان بیش از گذشته حساس می‌شوید كه این حساسیت بسیار مفید و سازنده‌خواهد بود.
اما تعمیم افراطی چیست؟ وقتی یك حادثه یا پدیده منفی را تمام عیار، تمام نشدنی و كاملا فراگیر فرض‌می‌كنیم، یك تعمیم افراطی شكل گرفته است. عبارات زیر مثال‌های رایجی برای تعمیم مبالغه‌آمیز هستندكه در معاشرت‌های روزمره به وفور وجود دارند:
▪ همه به فكر خودشان هستند.
▪ همه دزد شده‌اند.
▪ همه مسئولین فلان طور هستند.
▪ همیشه بلاها بر سر من نازل می‌شود.
▪ هرچه سنگ است، مال پای لنگ است.
▪ به درد هیچ كاری نمی‌خورم.
حتما افرادی را دیده‌اید كه وقتی یك مو یا ریگ كوچكی در غذای خود می‌بینند، همه غذا را كنارمی‌گذارند و به طور كلی از خوردن دست می‌كشند. این موارد مثال‌های رایجی از تعمیم‌های افراطی‌هستند كه با دقت در اطرافیان خود، ده‌ها مورد دیگر را نیز خواهید یافت. اشكال این طرز اندیشیدن،اخلالی است كه در رفتار ما ایجاد می‌شود. آیا شما درانتخابات اخیر مجلس شورای اسلامی شركت‌كردید؟ جملاتی را كه از زبان بعضی از افراد در آن ایام می‌شنیدید به خاطر بیاورید
▪ چه فایده‌ای دارد، همه‌شان مثل هم هستند.
▪ هیچ فایده‌ای ندارد، هیچ كس به فكر خدمت واقعی به مردم نیست.
نتیجه این نجواها كه از جنس تعمیم افراطی هستند، چه بود؟ بله، اختلال در یك رفتار اجتماعی; یعنی‌شركت در انتخابات. آنها می‌توانستند در انتخابات شركت كنند و تنها به یك نفر رای بدهند، ولی تعمیم‌افراطی همه را مشمول یك حكم واحد كرده و در رفتار آنها اخلال ایجاد كرده بود، اشتباه نكنید آنچه‌می‌گویم بحث سیاسی نیست. ضمن اینكه به خود شما ربط دارد كه به دلخواه خود قضاوت كنید. برای خودمن اهمیت دارد كه در هر فرصتی ثابت كنم ایرانی‌ام. همان‌طور كه ملاحظه كردید، علامت اصلی تعمیم‌افراطی در كلام افراد، به كار بردن كلماتی نظیر هر، همه، همیشه، هیچ، هیچ وقت و... است.
بیشترین اخلالی كه تعمیم افراطی در رفتار ماایجاد می‌كند، در حوزه معاشرت‌های خانوادگی‌و زندگی زناشویی است. همسرانی كه به علت‌اختلاف و ناسازگاری به مشاورین خانواده وروان‌شناسان مراجعه می‌كنند، در یك گفتگوی‌ساده اولیه نشان می‌دهند كه ذهنشان آكنده ازاین خطای شناختی است. جملات زیر ازرایج‌ترین تعمیم‌های مبالغه‌آمیز در همسرانی‌است كه دچار اختلاف و ناسازگاری شده‌اند.
▪ «هیچ وقت» به نظرات من اهمیت نداده‌است.
▪ «همیشه» مرا تحقیر می‌كند.
گرچه این قبیل تعمیم‌های افراطی برای یك‌شخص ناظر و بی‌طرف بسیار مضحك به نظرمی‌رسد، ولی برای همسری كه به استناد یك یاچند حادثه دست به تعمیم مبالغه‌آمیز می‌زند،كاملا جدی، موجه و طبیعی جلوه می‌كند. البته‌تعمیم افراطی می‌تواند آگاهی پرحرارت وپرطمطراق هم باشد. آنچه در درجه نخست به‌تعمیم افراطی منجر می‌شود، قضاوت‌های‌بی‌اساس منفی است; مثلا شوهری كه گه‌گاه دیرتراز حد معمول به منزل می‌آید، در نظر همسرش‌همیشه تاخیر دارد. برعكس زنی هم كه گه‌گاه شام‌را در زمان تعیین شده حاضر نمی‌كند، از دیدشوهرش هیچ وقت غذا را سر وقت حاضرنمی‌كند.
این خطاهای شناختی گاهی با افكاری نظیر: توهیچ وقت مرا دوست نداشته‌ای، هرگز به‌احساسات من توجه نمی‌كنی و همیشه با من‌بدرفتاری می‌كنی جلوه می‌كنند.
اثر تعمیم افراطی و مطلق‌گویی درازدواج‌های ناموفق می‌تواند بسیار قوی باشد;مثلا شوهری كه به جلب رضایت همسرش‌علاقمند است و در اكثر مواقع خواسته‌های او رابرآورده می‌نماید، با یك بار فراموش كردن‌سفارش همسرش متهم می‌شود كه: «تو هرگز كاری‌برای من انجام نمی‌دهی». این مرد كه خود رابی‌دلیل مورد اتهام می‌بیند، با خود می‌اندیشد كه:هر كاری كه برای او انجام دهم كافی نیست، هرگزنمی‌توانم رضایت او را به دست آورم.
تكرار و توالی این خطای شناختی واندیشه‌های ذكر شده، به اندازه‌ای زندگی را به‌مخاطره می‌اندازد كه گاهی حل اختلاف بین‌همسران دشوارتر از معمول می‌شود و گاهی منجربه جدایی آنها می‌گردد. در حالی‌كه از دید یك‌ناظر بیرونی و بی‌طرف، جدایی آنها مضحك و به‌خاطر دلایل بی‌اساس و كوچك به نظر میرسد،كه همین طور هم هست.
حال سوال اینجاست كه آیا می‌توان برای حل‌این مسئله كار كرد؟ مسلما تبدیل خطاهای شناختی‌به شناخت‌های رفتار آفرین (تبدیل T.I.C بهT.O.C) امكان‌پذیر است و ما هم به همین انگیزه‌آن‌ها را مطرح كرده‌ایم. ساختاری كه در نظردارم بر آن اساس به شما كمك كنم تا به رفع‌خطاهای شناختی خود و به تعبیر درست‌تر تبدیل‌آنها به شناخت‌های مثبت و كارگرا موفق شوید، به‌شرح زیر است:
▪ به طور كلی آگاهی، اولین و شایدمهم‌ترین اقدام برای حل یك مسئله است وبدنیست این مطلب را به عنوان یك اصل بشناسید;یعنی همین كه از شناخت‌های مخل رفتار(خطاهای شناختی) آگاهی پیدا می‌كنید،خواسته یا ناخواسته تغییرات قابل توجه و مثبتی‌در شما رخ می‌دهد.
▪ پس از طرح هر یك از خطاهای شناختی‌سعی خواهد شد كه راه حل ساده‌ای برای آن به‌عنوان راه حل اختصاصی مطرح شود.
▪ در پایان این مجموعه مباحث; یعنی طرح‌مهمترین خطاهای شناختی كه ده مورد خواهدبود، به ارائه راه حل‌های كلی خواهیم پرداخت وكاربردی‌ترین تمرین‌های مربوط به آنها را ذكرخواهیم كرد.
فعلا تا ارائه خدمات مباحث، درباره آنچه‌تاكنون خوانده‌اید، خوب فكركنید و به‌اندیشه‌های خود و اطرافیانتان با دقت بیشتری‌توجه نمایید و نگران نباشید، كه این درد بی‌درمان‌نیست.
منبع : مجله خانواده سبز
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست