پادکست و افزایش تاثیر روانی بر مخاطبان

● ویژگی‌های فایل‌های چندرسانه‌‌ای
پادکست (Podcast) یا پادپخش انتشار مجموعه‌ای از پرونده‌های رسانه‌یی دیجیتال است که توزیع آن در اینترنت با استفاده از فید صورت گرفته و معمولا برروی یک پخش‌کننده‌ی موسیقی دیجیتال توسط کاربران قابل دریافت و پخش است اما در کشوری مانند ایران استفاده‌ی نه چندان زیاد از پادکست دلایل متعددی دارد که می‌توان به نبود مهارت‌های فنی و زیرساخت‌های تکنیکی، نبود علاقه در کاربران نسبت به استفاده از آن به دلیل پیچیدگی‌های تکنیکی اشاره کرد.
اصطلاح پادکست مانند کلمه‌ی "رادیو" می‌تواند هم به معنای محتوا و هم به معنای شیوه‌ی ارایه باشد که به عقیده‌ی برخی حتی نوعی سیستم پخش رادیویی است که تولید و دریافت آن توسط همه‌ی اشخاص برروی اینترنت میسر است.
● پادکست چیست؟
تولیدکننده‌ی پادکست اغلب پادکستر (podcaster) نامیده می‌شود. گرچه وب‌سایت‌های پادکسترها ممکن است دانلود مستقیم یا جریان‌ یافتن‌ (streaming) محتوای خود را هم عرضه کنند اما پادکست از سایر فرمت‌های صدای دیجیتال با قابلیت آن برای دانلود شدن خودکار با استفاده از نرم‌افزاری که توانایی خواندن فید‌هایی مانند RSS یا Atom را دارد، مشخص می‌شود.
در ابتدا مقصود از پادکست‌ کردن امکان دادن به افراد برای پخش "نمایش رادیویی"شان بود اما این وسیله به سرعت به شیوه‌های بسیار گوناگونی از جمله پخش درس‌های مدرسه، اعلان تورهای رسمی و غیر رسمی موزه‌ها، فرستادن اعلان‌های کنفرانس‌ها و حتی پخش پیام‌های ایمنی عمومی پلیس بدل شده است.
حمید ضیایی پرور- مدرس ارتباطات - در این باره می‌گوید: پادکست تکنولوژی‌ای جدید و متعلق به نسل دو وب است که سابقه‌ی آن به بعد از سال ۲۰۰۲ مربوط می‌شود.
وی با اشاره به این که استفاده از این تکنولوژی در جهان از آمریکا شروع شد افزود: قابلیت کنترل و فرمان دادن بیش‌تر برروی محتوای صوتی در پادکست باعث شد در مناطقی که پهنای باند بیش‌تر است، کاربران به جای استفاده از فرمت‌های معمول متنی به فرمت‌های صوتی رو بیاورند؛ چرا که این فرمت، قابلیت‌هایی از جمله افزایش ضریب نفوذ و تاثیر روانی بر مخاطبان را برای فرستنده‌های اطلاعاتی فراهم آورد که در نهایت به استفاده‌ی بیش‌تر از آن در حوزه‌ی وب منجر شد.
او با اشاره به این که استفاده‌های فراوان از قابلیت‌های پادکست، باعث شد واژه‌ی آی‌پاد و پادکست در سال ۲۰۰۵ به فرهنگ وب اضافه شود، ادامه داد: تکنولوژی پادکست در ایران عمر زیادی ندارد و با وجود آنکه به‌دلیل ارایه‌ی رایگان پادکست در سایت cast.ir تعداد آن در ایران بسیار زیاد است اما پادکست در مفهوم واقعی آن در ایران شاید به ۲۰ عدد هم نرسد.
وی اضافه کرد: به عقیده‌ی من پادکست در ایران کند ولی عمیق پیش می‌رود. از آنجا که محدودیت‌های قانونی درباره‌ی اشاعه‌ی صدا و تصویر در ایران وجود دارد و پادکست نیز فاقد فرکانس بوده و تنها تحت وب و در واقع یک فایل قابل دانلود است و در نتیجه هیچ محدودیت قانونی و حقوقی برای استفاده از آن وجود ندارد، بسیاری از افراد، ادارات، نهادها و حتی دستگاه‌های دولتی به ایجاد پادکست روی آورده‌اند.
به گفته‌ی وی هم‌چنین استفاده از پادکست در خبرگزاری‌ها آن‌ها را به عرصه‌ی مولتی‌مدیا وارد کرده و قابلیت استناد و تاثیرگذاری پیام‌هایشان را ارتقاء می‌دهد.
ضیایی‌پرور درباره‌ی استفاده‌ی نه چندان زیاد از پادکست در خبرگزاری‌های داخلی گفت: مدیران خبرگزاری‌ها تصور می‌کنند به اندازه‌ی کافی توانایی یا قابلیت ایجاد پادکست را ندارند و یا به بیان دیگر قابلیت‌های خود را دست کم می‌گیرند، ‌در حالی که هر مدیر وب‌سایت یا روابط عمومی می‌تواند پادکست ایجاد کند.
او خاطر نشان کرد: از سوی دیگر کم بودن پهنای باند و سرعت پایین اینترنت در ایران باعث می‌شود کاربران نتوانند فایل‌های سنگین را به راحتی دانلود کنند؛ بنابراین مخاطبان نیز به استفاده از این رسانه و تکنولوژی رغبت کمتری نشان می‌دهند.
علی گرانمایه‌پور ـ مدرس ارتباطات ـ نیز در این باره می‌گوید: اگر سایت‌های جانبی و سرگرم کننده با امکان دانلود فیلم، موسیقی و غیره را کنار بگذاریم تعداد سایت‌هایی که در کنار اطلاع‌رسانی درباره‌ی اخبار، گزارش‌ها و رویدادها از پادکست استفاده کنند، در کشور بسیار کم است.
وی با اشاره به این که استفاده از پادکست به چند پیش شرط نیاز دارد که دارا بودن قابلیت فنی و آموزشی در این حوزه از جمله‌ی آن‌هاست، افزود: پادکست با تکمیل خبر به وسیله‌ی ارایه‌ی چیزی شبیه گزارش‌های تلویزیونی، علاوه بر تکمیل خبر به جذابیت، تنوع و در نتیجه میزان تاثیرگذاری آن بر مخاطب نیز می‌افزاید.
این مدرس ارتباطات هم‌چنین درباره‌ی استفاده‌ی نه چندان زیاد پادکست در خبرگزاری‌ها و سایت‌های خبری خاطرنشان کرد: استفاده‌ی نه چندان زیاد پادکست در کشور دلایل متعددی دارد که از آن جمله می‌توان به نبود مهارت‌های فنی و زیرساخت‌های تکنیکی، نبود علاقه در کاربران نسبت به استفاده از پادکست به دلیل پیچیدگی‌های تکنیکی آن و همچنین علاقه‌ی بیش‌تر مخاطبان به خواندن مطالب در سایت‌ها و یا روزنامه‌ها به جای استفاده از گزارش‌های تصویری اشاره کرد.
● تاریخچه‌ پادکست
پادکست با افزایش محبوبیت دستگاه پخش موسیقی دیجیتالی "آی‌پاد" به عنوان روشی آسان برای به اشتراک‌ گذاشتن محتویات صوتی از طریق اینترنت بوجود آمد.
نخستین بار مفهوم enclosure در خوراک‌های آراس‌اس به صورت اولیه مطرح شد و سپس به صورتی متفاوت توسط یکی از نویسنده‌های فرمت آراس‌اس اجرا و در بحث با آدام کوری به عامل enclosure یا ضمیمه منجر شد.
این عامل جدید در آراس‌اس ۰،۹۲ این امکان را فراهم می‌آورد که نشانی پرونده‌های صوتی - تصویری منتقل شده و گیرنده آن را درجا باز کند که مشتری این امکان جدید وبلاگ‌های صوتی بودند؛ اما این امکان جدید به سرعت رواج پیدا نکرد تا این که در سال ۲۰۰۱ در نرم‌افزار وبلاگ‌نویسی Radio Userland به عنوان یک مولفه‌ی ارسال و دریافت فایل‌ها اضافه شد و تنها چیزی که برای رسیدن به یک پادکست کم داشت خودکار کردن این عمل بود.
این روش وبلاگ نویسی تا سال ۲۰۰۳ پیشرفت کرد و وبلاگ نویسی را به سمت جدیدی برد؛ نمونه‌ی تاثیرگذار استفاده از این فن‌آوری در وبلاگ، کریستوفر لیدون نویسنده سابق نیویورک‌ تایمز بود. در ماه اکتبر سال ۲۰۰۳ برای اولین بار از iTunes برای انتقال محتوای آراس‌اس به آی‌پاد استفاده شد.
کم کم بنگاه‌های خبری مثل BBC برنامه‌های رادیویی با کمک پادکست راه‌اندازی کردند و شرکت اپل امکان دریافت پادکست را به نرم‌افزار iTunes افزود و در سال ۲۰۰۵ نسل جدیدی از آی‌پادها با قابلیت پخش فیلم به بازار ارایه شد. در اواخر این سال دستگاه‌های بازی قابل حمل شرکت سونی هم از آراس‌اس ۲،۰ پشتیبانی می‌کرد.
● تفاوت پادکست و رادیوهای اینترنتی
البته برخی شبکه‌های رادیویی که به طور آنلاین برروی اینترنت قابل شنود هستند با پادکست‌ها تفاوت ماهوی دارند از جمله این که برنامه‌های رادیوهای اینترنتی، معمولا به صورت خطی و زنده اجرا شده و پخش می‌شود. یعنی همزمان با پخش نسخه اینترنتی آن‌ها، می‌توان از طریق فرکانس‌های رادیویی و با دستگاه‌های رادیویی معمولی به برنامه گوش داد.
علاوه بر این رادیوهای اینترنتی، پهنای باند بالایی از سرورها را مصرف می‌کنند و مخاطبان آنلاین دارند، در حالی که در پادکست‌ها، برنامه‌ها به صورت آفلاین عرضه می‌شوند؛ یعنی هر برنامه‌ی شنیداری، پس از ضبط و تدوین مانند یک مطلب خواندنی و یا عکس دیدنی برروی سایت یا وبلاگ قرار می‌گیرد و از نظر ماهوی تفاوت ماهوی با دیگر مطالب وب سایت یا وبلاگ ندارد، تنها تفاوت موجود از نظر فرمت ارایه‌ی محتواست. برای شنیدن برنامه پادکست باید برنامه‌ها دانلود شوند و بر روی دستگاه‌های پخش کننده صوتی شنیده شوند.
● چرا پادکست مخاطبان کمی در ایران دارد؟
نخستین سرویس پادکست فارسی در سال ۸۵ راه‌اندازی شد. این سرویس که در آدرس Cast.ir فعالیتش را آغاز کرد، امکان ساخت یک وبلاگ کوچک به همراه پادکست را به کاربرانش می‌داد. از این طریق افراد می‌توانستند مطالب خود را بصورت فایل‌های صوتی در قالب فایل MP۳ با حجم حداکثر ۳ مگابایت روی وبلاگشان قرار دهند تا بازدیدکنندگان آن را آنلاین گوش کنند و یا آن‌ را دریافت کرده و بصورت آفلاین گوش دهند.
در حقیقت همانطور که هزاران ایرانی دارای وبلاگ هستند آن‌ها می توانند پادکست ویژه‌ی خود را نیز داشته باشند . فضای مورد نیاز برای اپلود فایل‌های پادکست به رایگان توسط برخی سایت‌ها ارایه می‌شود و کافی است لینکی از فایل پادکست ساخته شده در وبلاگ قرار داده شود.
اما گزارش‌های موجود حاکی از آن است که با وجود گذشت حدود دو سال از آغاز به کار اولین پادکست‌های فارسی، این پدیده همچنان مورد اقبال ایرانیان قرار نگرفته است. کافی است تعداد وبلاگ‌های فارسی را با پادکست‌های فارسی مقایسه کنید تا متوجه شوید تفاوت آشکاری میان استقبال از وبلاگ در میان کاربران ایرانی، با استقبال از پادکست وجود دارد.
در مورد چرایی این استقبال اندک، دلایل فراوانی از سوی کارشناسان بیان شده است که از آن جمله می‌توان به سرعت پایین اینترنت و نبود دانش فنی در میان تولیدکنندگان و هم‌چنین مخاطبان اشاره کرد.
● چگونه پادکست بسازیم؟
برای ساخت پادکست دو دسته نیاز اساسی وجود دارد؛ سخت‌افزار لازم برای ضبط صدا، یعنی میکروفن و نرم‌افزار لازم برای ضبط و ویرایش صدا؛ برای ضبط و ویرایش صدا نیز نرم‌افزارهای بسیاری مورد استفاده قرار می‌گیرند، اغلب این نرم‌افزارها توانایی‌های متعددی را برای کاربرانشان به همراه می‌آورند، اما به همان میزان که بر توانایی این نرم‌افزارها اضافه می‌شود، بر پیچیدگی آن‌ها هم افزوده می‌شود. به همین دلیل برنامه‌ای خاص برای ضبط صدا و ویرایش آن برای پادکست‌ها ساخته شده است.
نرم افزار Audacity با وجود آنکه ظاهری ساده دارد و کار با آن چندان دشوار نیست، تمام نیازهای ما برای ساخت یک پادکست را برطرف می‌کند. با دریافت این برنامه‌ی رایگان از آدرس http://audacity.sourceforge.net و نصب آن در چند دقیقه می‌توانید کار را آغاز کنید.
● نحوه‌ی ثبت پادکست در موتورهای جست‌وجو
سایت یاهو بزرگ‌ترین سرویس جست‌وجو و ثبت پادکست‌ها را راه‌اندازی کرده است و کاربران را قادر می‌سازد تا در میان میلیون‌ها پادکست جست‌وجو کنند. هم‌چنین در این سایت می‌توان براحتی پادکست خود را با موضوع خاصی ثبت کرد. برای ثبت پادکست خود باید به آدرس podcasts.yahoo.com/publish مراجعه و لینک فید پادکست را وارد کرد تا پادکست‌های جدید هم در نتایج جست‌وجوی یاهو ظاهر شوند.

منبع : مدیا نیوز