فراموش‌نشدنی - UNFORGETTABLE

سال تولید : ۱۹۹۶
کشور تولیدکننده : آمریکا
محصول : دینو دِ لورنتیس و مارتا دِ لورنتیس
کارگردان : جان دال
فیلمنامه‌نویس : بیل گدی
فیلمبردار : جفری جار
آهنگساز(موسیقی متن) : کریستوفر یانگ
هنرپیشگان : ری لیوتا، لیندا فیورنتینو، پیتر کایوت، کریستوفر مک‌دانلد، کیم کاترال، کیم کوتس، دیوید پیمر و دانکن فریزر
نوع فیلم : رنگی، ۱۱۶ دقیقه


̎دکتر دیوید کرین̎ (لیوتا)، کارشناس ادارهٔ پزشکی قانونی، که به قتل همسرش ̎مری̎، متهم شده و با بحرانی روحی دست به گریبان است، در جریان تحقیق درباره جنایتی موحش در یک داروخانه، سرنخی می‌یابد دال بر اینکه ممکن است عامل این جنایت و قاتل همسر او، یک‌نفر باشد. کمی بعد او با دانشمندی به نام ̎دکتر مارتا بریگز̎ (فیورنتینو) آشنا می‌شود که سعی می‌کند با استفاده از ترکیب محلول اختراعی‌اش با مغز درگذشتگان، حافظهٔ آنان را به یادآوری واداشته و از این طریق روشی برای تجربهٔ ذهنی دوبارهٔ حادثه‌ای در گذشته بیابد. ̎دیوید̎، به‌طور پنهانی، با استفاده از محلول ̎دکتر بریگز̎ (که فقط روی حیوانات آزمایش شده)، از دیدگاه همسرش ناظر صحنهٔ جنایت و شاهد اعمال جنایتکاری به نام ̎ادی داتن̎ (کوتس)، که همان عامل جنایت داروخانه است، می‌شود. ̎مارتا̎ درمی‌یابد که استفاده از دارو عوارض جسمانی وخیمی دارد و ̎دیوید̎ را بابت اینکار سرزنش می‌کند. اما با این همه او را در تعقیب ̎داتن̎ همراهی می‌کند. ̎داتن̎ توسط ̎دان برسلر̎ (کایوت)، افسر پلیس، که از دوستان ̎دیوید̎ است، از پا در می‌آید. ̎دیوید̎ از کارش اخراج می‌شود. با این‌وجود دست از تلاش برای کشف ماجرا برنمی‌دارد و این‌بار از دیدگاه ̎داتن̎ جریان را دنبال می‌کند و در نهایت در می‌یابد که قاتل واقعی همسرش کسی جز ̎برسلر̎ نیست. ̎برسلر̎ در تلاش برای قتل او و ̎مارتا̎ از پا در می‌آید و ̎دیوید̎ پس از یک اغمای طولانی، به زندگی باز می‌گردد.
● پس از سه فیلم اول دال که در اصل برای تلویزیون کابلی ساخته شدند و بعد به پردهٔ سینما راه‌یافتند، این نخستین فیلم او بود که به‌طور مستقیم روانهٔ پردهٔ بزرگ شد. این ̎تریلر̎ روان‌شناسانه، که به‌رغم حفظ ظواهر، کمتر از فیلم‌های قبلی او در حیطهٔ ̎فیلم نو آر̎ قرار می‌گیرد، مثل آن آثار نشان‌دهندهٔ تلاش او در نوآوری ضمن کار با قالب‌های سنتی است. او این‌بار این مهم را با درهم آمیختن عناصری از گونهٔ ̎افسانه ـ علمی̎ با قالب منتخبش به انجام می‌رساند. فیلم از لحاظ شیوهٔ روایت، با بهره از ساختاری متشکل از رجعت به گذشته‌هائی از دیدگاه‌های مختلف، نشان‌ٔهندهٔ پختگی کار دال در مقام فیلم‌سازی ̎داستان‌گو̎ است. روایت راشومون گونه‌ای (آکیرا کورو ساوا، ۱۹۵۰)، که با به‌تصویر کشیدن صحنهٔ یک جنایت، از ̎نقطهٔ دید̎های متفاوتی، متهم به قتل، قاتل و حتی مقتول، مثل آن فیلم بر ̎چندگانگی̎، ̎عدم قاطعیت̎ و اعتمادناپذیر بودن واقعیت موجود صحه می‌گذارد. لیوتا در نقش مردی با زندگی خانوادگی / شغلی از هم پاشیده و به ظاهر فاقد تعادل روانی که برای کشف واقعیت، ابائی از ̎خود ویرانگری̎ ندارد، به‌خوبی در قالب یکی از شخصیت‌های تیپیک ژانر ̎تریلر̎، یعنی الگوی ̎مرد به غلط متهم شده̎، قرار می‌گیرد. در مقابل، حضور حاشیه‌ای فیورنتینو در قیاس با درخشش در کار قبلی دال، آخرین فریب (۱۹۹۳)، از اهمیت چندانی برخوردار نیست. موسیقی یانگ مکمل خوبی برای فضاسازی درخشان دال، در صحنه‌های هیجان‌انگیز است.