باغ دولت‌آباد ، تفت

باغ دولت‌آباد یكی از باغ‌های معروف ایرانی است كه در زمان محمد تقی خان (دوره‌ زندیه) طراحی و ساخته شد. بخش عمده آن از جمله عمارت هشتی و بادگیر باغ را كه تخریب شده بود، سازمان ملی حفاظت آثار باستانی ایران مرمت كرد. این باغ از قناتی به همین نام (قنات دولت‌آباد) مشروب می‌شده و جریان آب در باغ، اساس استخوان‌بندی طراحی آن را تشكیل می‌دهد.
باغ دولت‌آباد مجموعه‌ای از ساختمان‌های متفاوت است كه محل اقامت (خان) حاكم وقت و دستگاه حكومتی وی بوده است.
عناصر متشكله مجموعه چنین است :
عمارت سردر جنوبی، شترخان و اصطبل‌ها، عمارت حرمسرا، عمارت هشتی و بادگیر، آشپزخانه، اتاق‌های خدمه، عمارت بهشت آیین، عمارت تالار آینه، عمارت تهران، عمارت سردر اصلی و آب‌انبار دو دهانه.
جالب‌ترین بنای مجموعه را عمارت هشتی و بادگیر تشكیل می‌دهد كه تلفیق جریان هوا و آب به زیباترین شكل صورت گرفته است. كاربندی بسیار ظریف سقف هشتی اثر استاد علی‌اكبر خرمی (معروف به استاد حاجی علی‌‌اكبر آخوند) معمار میراث فرهنگی است كه با سیم گل و دم‌گیری گچی به طرزی بسیار استادانه اجرا شده است.
درِ ارسیِ مشبك با شیشه‌های رنگی نیز كه دفتر فنی حفاظت آثار باستانی آن را ترمیم كرده به زیبایی بنا افزوده است. مهم‌ترین امتیاز طراحی عمارت، سعی معمار در انتخاب زوایایی هوشمندانه برای ارائه بهترین دید و منظر به داخل بنا است.
بادگیر باغ دولت‌آباد با 33 متر بلندی از سطح زمین، شاهكار مهندسی و نشانه نبوغ و توانمندی فكر و دست معماران یزدی است. باغ از ردیف‌كاری درختان مختلف برخوردار است كه عمده‌ترین آن‌ها را سرو و كاج و گل سرخ تشكیل می‌‌دهد. گونه‌های مختلف درختان میوه نیز به ویژه انگور و انار دیگر فضاهای باغ را در بر می‌‌گیرد. باغ دولت‌آباد به لحاظ هنر بستان پیرایی، فن توزیع آب و غنای طراحی معماری از مجموعه‌های دیدنی كشور محسوب می‌شود و به همین دلیل در فهرست آثار تاریخی به ثبت رسیده است. امید می‌رود با ایجاد شرایط مناسب، امكان تداوم تعمیرات علمی و احیای سایر قسمت‌های مجموعه فراهم آید و در معرض دید جهانگردان داخلی و خارجی قرار گیرد.