شاهدبازی در ادبیات فارسی

نویسنده : شمیسا - سیروس
محل نشر : تهران
تاریخ نشر : ۱۳۸۱/۰۵/۰۱
رده دیویی : ۸fa۰.۹۳۵۳
قطع : وزیری
جلد : شومیز
تعداد صفحه : ۲۸۴
نوع اثر : تالیف
زبان کتاب : فارسی
نوبت چاپ : ۱
تیراژ : ۲۰۰۰
شابک : ۹۶۴-۳۲۰-۱۶۶-X

مطالب کتاب که بر مبنای شواهد گوناگونی از متون نظم و نثر فراهم آمده, گزارشی است از پدیده 'شاهد بازی 'و سابقه آن در ادبیات فارسی که در شش فصلب برحسب دوره‌های تاریخی تدوین شده است .این دوره‌ها عبارت‌اند از :دوره غزنویان, دوره سلجوقیان و خوارزمشاهیان, دوره تیموریان و اوایل صفویه, دوره صفویه و افشاریه و زندیه, دوره قاجار و دوره پهلوی .واژه‌نامه, فهرست اعلام و فهرست ماخذ, در انتهای کتاب درج گردیده است .نگارنده از مباحث کتاب چنین نتیجه می‌گیرد که 'شاهد بازی را می‌توان به دو گونه لحاظ کرد :یکی جنبه یونانی و فلسفی آن که سقراط و افلاطون مطرح کرده‌اند و در ایران در بین عرفا معمول بود و بیشتر جنبه روحانی و نظر بازی و جمال پرستی داشت و دیگر جنبه جنسی آن که مذموم است و ظاهرا بعد از ورود عنصر ترک در ایران مرسوم شد .این دو تلقی منجر به دو گونه ادبیات شد :یکی ادبیات عاشقانه پر سوز و گداز که غالبا اصیل و زیباست و دیگر ادبیات پورنوگرافی و پلشت که هر چند در اکثر شاعران مخصوصا شاعران کهن سبک خراسانی معتدل است اما در گروهی مخصوصا متاخرین به رکاکت انجامید و کلا بر دامن ادب فارسی کله سیاهی است....مسئله دیگر, معشوق شعر فارسی است که غالبا و عمدتا مرد است نه زن ... مسئله مهم دیگر ملاحظه شاهد بازی از هر دو نوع در نزد گروه کثیری از رجال تاریخی است که بی شک تبعات قابل تاملی داشته است و شاید اساسا یکی از عوامل رواج این پدیده در اجتماع بوده است, چه گفته‌اند که الناس علی دین ملوکهم .'...