قدرت; مرجعی برای تحزب

در جوامع غربی، «احزاب سیاسی»، مولود لیبرالیسم و روش حکومتی آن «دموکراسی» است; این احزاب علاوه بر افزایش مشارکت سیاسی آحاد مردم در تصمیم گیری های سیاسی و تحقق بخشیدن به آمالی همچون تمکین به آرای مردم در تصمیم گیری ها وقائل بودن به حاکمیت نظر اکثریت، در جامعه شده است، زیرا نخبگان سیاسی در تلاشند تا تحت لوای احزاب و با استفاده از علوم اجتماعی و روان شناختی و شاخه های آنها و روش های پیچیده تبلیغاتی، قدرت ضریب نفوذ خود را در جامعه بسط دهند.در این نبرد قدرت، کسی پیروز است که از امکانات و قدرت تبلیغاتی و رسانه ای بیشتری برخوردار باشد. البته در این میان نباید این نبردها و تلاش احزاب برای رسیدن به قدرت را با گروه های اقتدارگرا مقاسیه نمود. رابرت میشلز یاد آور می شود: هر سازمان سیاسی نمایانگر قدرتی الیگارشیک بربنیادی دموکراتیک است. همه جا انتخاب کنندگان و انتخاب شدگان را می بینیم. همچنین همه جا می بینیم که قدرت رهبران منتخب بر توده های انتخابگر تقریبا نامحدود است.
در جهان معاصر، رهبران سیاسی و طرفداران گرایشات مشخص سیاسی و فکری به یاری احزاب و گروه های سیاسی با یکدیگر پیکار می کنند تا بتوانند به بالاترین مدارج قدرت سیاسی; یعنی به دست گرفتن قوای سه گانه و نیروهای مسلح و رسانه های گروهی نایل شوند. این نبرد، برخلاف جنگ های بین طوایفی که همواره با خونریزی و کشتار و خشونت همراه بود، مسالمت آمیز و در چارچوب قانون اساسی و قوانین موضوعه کشورهای مطبوع است که از آن می توان به جنگی مدنی یاد کرد که همین امر بزرگترین تفاوت میان احزاب و گروه های اقتدارگرا در تصاحب قدرت است.
انتقاد از دولت و هیات حاکمه، اعتراض و راهپیمایی های قانونی و اعتصابات صنفی در جهت به شکست کشاندن دولت مرکزی و سرانجام انتخابات و همه پرسی ها، نبردی آشکار برای کسب قدرت است که در سراسر دنیای دموکراتیک رواج دارد که بهترین مرجع برای چنین اموری احزاب و فعالیت های حزبی است.
در کنار این نبرد آشکار، خواه یا ناخواه، همواره نبردی پنهان با دسیسه و نیرنگ و بازی های پنهانی پشت پرده رواج دارد که به طور معمول در تمامی کنش های سیاسی تعریف شده هستند و یکی دیگر از عوامل مهم جابه جایی قدرت در نظام های دموکراتیک می باشد.
اما سوال این است که; تا چه حد این عوامل در ایران معاصر و عرصه سیاست ورزی آن دخیل بوده است؟ و احزاب سیاسی تا چه حد در برآیند سیاسی این کشور موثر بوده اند؟

نویسنده : علی رحمانی

منبع : روزنامه مردم سالاری