فضاهای روستایی و عشایری ویژه ، استان لرستان

استان لرستان از نظر ساخت اجتماعی، منطقه‌های با بافت و منشأ عشایری و كوچ‌نشینی است. شیوه زیست عشایر، آداب و رسوم، آیین‌ها و مراسم، شكل پوشش مردان و زنان،‌ نوع مسكن و دیگر رفتارهای فرهنگی - اجتماعی این خطه، از ویژگی‌های بدیع و دیدنی است كه برای هر تازه‌وارد غیربومی جالب توجه است. جلوه زندگی عشایر و بافت روستایی استان، از پدیده‌های دیدنی این استان است. فضای روستایی استان به لحاظ وجود عناصر زیبای طبیعی، مانند چشمه‌ها و سراب‌ها،‌ آبشارها، مزارع سرسبز و ارتفاعات برفگیر و وجود آثار متعدد تاریخی و باستانی بسیار جذاب و دیدنی است. مناطق مهم عشایری و روستایی استان كه جلوه‌های ویژه‌ای از زندگی عشایری، روستایی و زیبایی‌های طبیعی و آثار متعدد تاریخی را به نمایش می‌گذارند، عبارت‌اند از :
منطقه‌ چاپلق و ززوماهرو در شهرستان الیگودرز، چغلوندی، ملاوی و معمولان در شهرستان خرم‌آباد، چغابل و رومشكان در كوهدشت، هفت‌چشمه، سردشت و چراغ‌آباد در دلفان و ...
همان‌طور كه پیش‌تر نیز آورده شد، استان لرستان یك منطقه عشایری است كه كوچندگان آن در تركیب اجتماعی جمعیت استان، سهم قابل توجهی دارند. فضاهای قشلاقی و ییلاقی عشایر استان كه نشانگر چگونگی شیوه زیست و رفتارهای فرهنگی و معیشتی آنهاست، در نواحی مختلف سردسیری و گرمسیری استان پراكنده می‌باشد.
مسیرهای كوچك عشایر و ایلات لرستان و قشلاق و ییلاق آنها در چهارچوب نظام و قراردادهای سنتی عشایری انجام می‌شود. اكثر مسیرهای كوچ طی دهه‌های اخیر ضمن بهسازی، كیفیت مطلوبی یافته و جریان زمانی كوچ را تحت تأثیر قرار داده است. در حال حاضر طوایف مستقر در ناحیه سلسله، بین الشتر و خاوه از یك طرف و حوالی رود سیمره از طرف دیگر به كوچ می‌پردازند. طوایف مستقر در دلفان كه یك منطقه‌ ییلاقی است، به منظور كوچ به قشلاق‌های كوهدشت، مسیرهای دلفان تا هرسین و جمچال كرمانشاه را طی می‌كنند. كلیه طوایف منطقه طرحان در محدوده منطقه خود جابجا می‌شوند. ییلاق طایفه دیركوند در چمشك و بلوك كرگه خرم‌آباد و قشلاق آنها در حوالی دزفول و رود كرخه قرار دارد. طوایف با جولوند نیز به منظور قشلاق و ییلاق، مسیر بین دزفول تا شرق خرم‌آباد را كوچ می‌كنند.
كوچ عشایر همراه با رمه‌ها، اسب‌ها، قاطرها،‌ با روبنه عشایری، زنان، كودكان و مردان سخت‌كوش جلوه‌ای زیبا و دیدنی دارد.