پیش به سوی سالمندی سالم

در آمار منتشر شده از سوی مرکز آمار ایران در سرشماری ملی سال ۸۵، مشخص شد ظرف ۱۰ سال گذشته، سالانه یک میلیون نفر به جمعیت کشورمان افزوده شده است.
بر همین اساس و به گفته رئیس این مرکز، جمعیت کشورمان که در سال ۱۳۷۵، حدود ۶۰ میلیون و ۵۵ هزار و ۴۸۸ نفر بوده، تا سال ۱۳۸۵ به ۷۰ میلیون و ۴۷۲ هزار و ۸۴۶ نفر رسیده است.
وی نرخ رشد جمعیت را در دهه منتهی به سال ۷۵ حدود ۱/۹۶ درصد اعلام کرده و افزوده؛ این رقم تا سال ۱۳۸۵ به ۱/۶۱ درصد رسیده و نشان می دهد نرخ رشد جمعیت نسبت به دهه گذشته ۳۵ درصد کاهش یافته است.
این موضوع در کنار گزارشی که اخیراً از سوی سازمان بهداشت جهانی از وضعیت بهداشت، سلامت و متوسط عمر در ۱۹۳ کشور جهان، از جمله ایران، منتشر کرده، نشان می دهد اکنون متوسط عمر مردها در کشورمان ۶۸ سال و زنان ۷۳ سال است و از هر هزار کودک زیر پنج سال در ایران تنها ۳۶ نفر به دلیل حوادث و بیماریها و از هر هزار نوزاد تازه متولد شده ۳۱ نفر جان خود را از دست می دهند، که این رقم نسبت به خیلی از کشورها پایین است.
در همین گزارش، سازمان بهداشت جهانی، رشد جمعیت در ایران را ۱/۱ درصد اعلام کرده است.
از آمار ذکر شده چنین برمی آید که طی دو دهه اخیر به دلیل تلاشهای مسؤولان بهداشتی و درمانی کشور و به منظور کنترل جمعیت و نیز ارتقای سلامت جامعه متوسط طول عمر افزایش یافته در نتیجه جمعیت کشور ظرف ۲۰ سال آینده به سوی میانسالی و سالمندی پیش خواهد رفت.
از همین رو، نمی توان نسبت به حفظ سلامت و رفاه طبقه متوسط سنی و همچنین سالمندان بی تفاوت بود و از کنار نیازهای آنان به راحتی گذشت.
به گفته برخی از کارشناسان مسایل اجتماعی، یکی از موضوعهای مهمی که در آینده نزدیک باید به طور جدی و عملی به آن توجه شود، شیوه نگهداری و رسیدگی به وضعیت سالمندان است زیرا جمعیت آنان از مرز ۲۰ میلیون نفر نیز خواهد گذشت.
● مراقبتهای خانگی
با توجه به این واقعیت که پیران در جامعه به لحاظ فرهنگی و نوع تربیت خانواده های ایرانی همواره از جایگاه مورد احترامی برخوردار بوده و هستند، حفظ شأن و موقعیت آنها با توجه به مشغله های زندگی امروزی، اهمیت ویژه ای دارد.
به همین دلیل نیز بسیاری از خانواده ها می کوشند سالمندان را هر گونه که هست در جمع خانواده نگه دارند ولی در خیلی از موارد امکان مراقبت مطلوب و صحیح توسط فرزندان یا سایر نزدیکان از فردی که دارای سلامت نسبی نیست مشکلات زیادی را برای اطرافیان ایجاد می کند.
یکی از روشهایی که طی سالهای اخیر مورد توجه خانواده ها قرار گرفته مراقبت از فرد سالمند، به خصوص سالمند تنها در منزل می باشد.
این مسأله باعث شده تا مراکزی به شکل خصوصی به کار پرستاری و مراقبت از سالمندان و یا افراد بیمار مشغول شوند که آنها هم شیوه ها و مقررات خودشان را دارند.
هزینه پرستاری از ۱۸۵ تا ۹۵۰ هزار تومان در ماه
معینی، مسؤول یکی از مراکز خصوصی پرستاری در تهران به گزارشگر ما می گوید: خدمات ارایه شده توسط کادر پرستاری ما بسته به نوع تقاضای مشتریان متفاوت است.
بعضی ها پرستار شبانه روزی می خواهند که شرایط پذیرش نسبت به اینکه پرستار تحصیلکرده و لیسانس باشد یا بهیار و کمک بهیار، تفاوت چشمگیری دارد.
وی ادامه می دهد: به طور کلی اگر مشتریان ما تقاضای مراقبت شبانه روزی توسط نرس را داشته باشند چیزی بین ۶۵۰ تا ۹۵۰ هزار تومان در ماه برایشان هزینه دارد. ولی چنانچه مراقب بهیار یا کمک بهیار باشد و در تمام طول شبانه روز به کار اشتغال داشته باشد هزینه اش در حدود ۳۵۰ تا ۵۵۰ هزار تومان در ماه می شود.
البته برخی ها نیز فقط چند ساعت در روز یا شب به خدمات پرستاری ما نیازمندند که در این صورت هزینه ها با توجه به نوع خدمتی که ارایه می شود پایین تر می آید و در حدود ۱۸۰ تا ۳۰۰ هزار تومان متغیر است.
معینی، بیشترین تقاضا را در این زمینه از سوی کسانی عنوان می کند که فرد سالمند مورد نظرشان دچار بیماریهایی نظیر آلزایمر، بیماریهای قلبی، سکته مغزی، سرطان و یا معلولیت است و در نتیجه اطرافیان برای مراقبت مطلوب از وی دارای اطلاعات و یا امکانات کافی نیستند و یا مجبورند ساعتهای متوالی فرد سالمند یا بیمار را در منزل تنها بگذارند.
● ضرورت ایجاد مراکز خدمات پرستاری دولتی
با قدری دقت در این ارقام، متوجه می شویم که با افزایش تعداد سالمندان در کشور و مشغله بیش از پیش خانواده ها، رسیدگی منظم به بزرگان و سالخوردگان به خصوص مادران تنها، کاری بس دشوار است و در نتیجه امنیت و آسایش روانی فرد و اطرافیانش به مخاطره می افتد.
نباید فراموش کرد که بسیاری از این سالمندان تا چند سال قبل افرادی سالم، مقتدر، خوش فکر، تحصیل کرده و مدبر بوده اند و هر یک در زمینه های علمی، فرهنگی، هنری، اقتصادی و... به جامعه خدمت رسانده اند.
پس لازم است جامعه نیز آنها را به عنوان سرمایه ملی تلقی کرده، برای حفظ سلامتی، آسایش و رفاه زندگی آنان قدمهای قابل قبولی بردارد.
یکی از این راهها می تواند افزایش مراکز خدمات پرستاری دولتی برای ارایه خدمت پرستاری به این قشر باشد.
به طور حتم ایجاد چنین مراکزی، به تعداد کافی از سوی دولت و با قیمتهای مناسب و عادلانه موجب خواهد شد تا خانواده ها هم برای نگهداری و پرستاری از عزیزانشان با مشکل کمتری مواجه شوند و از آنها در کنار اعضای خانواده پذیرایی کنند.
● سالمندی همراه با سلامت
دکترنوراللهی، متخصص بیماریهای سالمندان، یکی از راههای مفید برای رسیدگی به افراد پیر و حفظ سلامتی آنها را آموزش این موضوع دانست که بدانند سالمندی به معنای از کارافتادگی، بیماری، انزوا و فراموش شدگی نیست، بلکه فردی که به دوران پیری می رسد باید در وهله اول خود مراقب سلامتیش باشد و با بروز کوچک ترین علایم هشدار دهنده جسمی از کنار مسأله به آسانی نگذرد چه بسا که در مراحل اولیه هر بیماری خیلی راحت تر و سریع تر بتوان جلوی پیشرفت مریضی را گرفت.
به گفته همین متخصص، متأسفانه یکی از مسایل مهمی که در خانواده ها کمتر به آن دقت می شود، تغییر شیوه زندگی افراد میانسال و سالمند است که با توجه به نوع زندگی امروزی بیشتر به شکل بسته و در محیط آپارتمانی می باشد در نتیجه افراد پیر و میانسال دیگر تحرک سابق را ندارند و نوع تغذیه هم با استفاده از غذاهای فریز شده، نیمه آماده و یا کنسروی دیگر خاصیت غذایی کافی را ندارد در حالی که خیلی از مواد غذایی نه تنها برای این سنین مفید نیستند بلکه در شرایطی با بالا رفتن سن خطر ابتلا به فشار خون، افزایش چربی، قند و نظایر آن افزایش می یابد و در نتیجه مصرف این نوع غذاها حتی می تواند مضر نیز باشد.
● نیاز به ارتباط با دوستان قدیمی
دکتر نوراللهی، از خانواده ها خواست که نسبت به ابراز درد یا ناراحتی افراد سالمند و حتی میانسال بسیار حساس باشند و دردی را به حساب پیری فرد نگذارند و بدانند سالمند هم می توانند با مراقبت از خود تا آخرین روزهای زندگی از بینایی، شنوایی، تعادل، حافظه و استواری کافی در اسکلت و عضلات برخوردار باشند به شرط آنکه به اندازه کافی در طی روز راه بروند، با محیط اطرافشان تعامل داشته باشند و در حد امکان با دوستان، اقوام و همسایگان ارتباط و همنشینی خود را حفظ کنند. آنچه مسلم است افراد پیر چنانچه دوست داشته شوند و مورد احترام کافی قرار بگیرند عمر طولانی تری خواهند داشت و نسل جوانتر می توانند از تجربیات و اندوخته های فکری ارزشمند آنها بهره مند شوند.

عالیه حجت زاده

منبع : روزنامه قدس