حقوق بیمار،فقط برای نصب بر روی دیوار!

منشور حقوق بیماران چند سالی است از سوی وزارت بهداشت تصویب و در همه بیمارستان‌های کشور نصب شده است اما هنوز به‌طور کامل اجرا نمی‌شود.
و شرایط جدید و ورود تجهیزات و تکنولوژی‌های نوین ضرورت بازنگری این منشور نمادین را دوچندان می‌کند.
به راستی بیماران چقدر به حقوق خود آشنایی دارند و آیا اصلا حقوقی دارند؟
هوشنگ سیفی کارشناس ارشد رشته مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی از دانشگاه علوم پزشکی ایران، حقوق بیمار را به چند بخش تقسیم می‌کند.
● حق برخورداری از مراقبت و درمان با کیفیت بالا
۱) بیمار حق دارد که خدمات مراقبتی، بهداشتی و درمانی با نیازهای بهداشتی و درمانی خود را دریافت کند. این خدمات – مراقبت‌های پیشگیری، بهداشتی و درمانی – باید موجود و قابل دسترسی برای همه و به‌طور عادلانه بدون هیچ‌گونه تبعیض ارائه شود.
۲) عموم مردم صرفه نظر از موقعیت اجتماعی حق دارند تحت مراقبت‌های بهداشتی و درمانی قرار گیرند مراقبت‌هایی که برای عموم قابل دسترسی بوده و مطابق با استانداردهای حرفه‌ای باشند.
۳) بیمار حق دارد از مراقبت دقیق توأم با احترام برخوردار شود. این خدمات باید عادلانه،
بشر دوستانه، بدون تبعیض‌نژادی و بدون درنظر‌گرفتن رنگ پوست، جنسیت، ملیت، شغل، مذهب و منبع پرداخت هزینه باشد.
۴) بیمار به‌طور قانونی حق دارد انجام هر گونه آزمایش یا روش‌های تشخیصی و درمانی که به صرف آموزش است و منفعت مستقیمی برای او ندارد، را رد کند. بیمار به‌طور قانونی حق دارد هر گونه آزمایش، دارو یا درمان ویژه را قبول نکند.
۵) بیمار حق دارد بدون اینکه مجازاتی برایش در نظر گرفته شود نوع درمان، دریافت دارو و یا شرکت در تحقیقات آزمایشگاهی مورد نظر پزشک را رد کند.
۶) بیمار حق دارد معاینه و نظارت توسط افرادی که به‌طور مستقیم در امر مراقبت شرکت ندارند، را نپذیرد.
● حق برخورداری از اطلاعات
۱) بیمار حق دارد اطلاعات جدید و کاملی درباره نوع بیماری خود، درمان و پیش‌آگاهی از پزشک معالج خود دریافت کند. این توضیحات باید به بیانی که برای بیمار قابل فهم باشد، مطرح شود وقتی دادن چنین توضیحاتی به بیمار از نظر پزشکی صحیح نیست، اطلاعات فوق باید در اختیار شخص مناسبی که از طرف بیمار معرفی شده است، گذاشته شود. بیمار حق دارد نام پزشک هماهنگ‌کننده مراقبت خود را بداند.
۲) بیمار حق دارد قبل از شروع درمان، برای امضای رضایت‌نامه، اطلاعات ضروری را از پزشک خود به‌دست‌آورد. برای رضایت آگاهانه به جز در فوریت‌های پزشکی این اطلاعات شامل روش خاص درمانی و تشخیصی، عوارض درمان و مدت احتمالی ناتوانی است. اگرچه این اطلاعات به این موارد محدود نمی‌شود.
۳) بیمار حق دارد از برنامه‌های بیمارستان در مورد انجام آزمایشات روی انسان تا آنجا که به درمان وی ارتباط دارد، مطلع شود. علاوه براین، او می‌تواند از انجام چنین آزمایش‌هایی خودداری نماید.
۴) بیمار حق دارد از قوانین و مقررات جاری بیمارستان که در مورد وی مصداق دارد مطلع شود.
۵) قبل از انتقال بیمار به مرکز درمانی دیگر، باید علت انتقال برای وی توضیح داده شود. اگر بیمار موافق نباشد حق دارد در این مورد با متخصصان مشورت کند.
۶) بیمار حق دارد حداقل یک روز قبل از زمان ترخیص خود آگاه شود. وی حق دارد در مورد به موقع بودن ترخیص با متخصصان مشورت نماید.
۷) بیمار حق دارد در هنگام ترخیص از کلیه اوراق پرونده پزشکی خود فتوکپی تهیه کند. علاوه بر این باید دسترسی راحت به مدارک پزشکی خود را داشته باشد.
۸) بیمار حق دارد صورتحساب کامل خدماتی را که در مراکز درمانی دریافت کرده است را صرفه نظر از منبع پرداخت‌کننده آن بررسی کند و در مورد آن توضیح بخواهد.
۹) بیمارانی که نمی‌توانند به زبان محلی صحبت کنند، حق دارند، به یک مترجم دسترسی داشته باشند.
۱۰) بیمار حق دارد در زمینه خدمات بهداشتی و درمانی نظیر هزینه دارو، خدمات پزشکی، جراحی و... اطلاعات کافی را دریافت کند.
۱۱) به هنگام فوت بیمار هیچ‌کس حق دسترسی و بررسی مدارک پزشکی و اتوپسی بیمار را ندارد مگر به حکم محاکم قانونی و یا اینکه بیمار از قبل آنها را انتخاب و معرفی کرده باشد.
● حق محرمانه بودن اطلاعات و رازداری
۱) بیمار حق دارد حریم شخصی وی – از هر دو نظر شخصی و اطلاعاتی – در ارتباط با کارکنان بیمارستان، پزشکان دیگر (به‌غیر از پزشک معالج )، رزیدنت‌ها، اینترن‌ها، دانشجویان پزشکی، متخصصان، پرستاران و دیگر بیماران رعایت شود.
۲) حین اجرای برنامه مراقبت پزشکی، باید حریم شخص بیمار رعایت شود. گفت‌وگو درباره بیماری، مشاوره، معاینه و معالجه بیمار باید محرمانه باشد و با احتیاط کامل انجام شود.
۳) کلیه اطلاعات موجود در پرونده پزشکی بیمار به جز در موارد قانونی یا درخواست شرکت‌های بیمه باید محرمانه بماند. همچنین کلیه اطلاعات مربوط به ارتباط بیمار و ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی و درمانی – چه کتبی و چه شفاهی – باید محرمانه بماند.
● حق استقلال رای
۱) هر بیمار حق دارد درباره مسائل مربوط به‌خود آزادانه تصمیم بگیرد، پزشک موظف است بیمار را از عواقب تصمیمش مطلع سازد.
۲) هر بیمار عاقل، بالغ و آگاه حق دارد هر گونه درمان یا فرایند تشخیصی و درمانی را در مورد خود بپذیرد یا نپذیرد. هر بیمار حق دارد از اطلاعات لازم به‌منظور اتخاذ تصمیم درخصوص نحوه درمان خود برخوردار باشد.
۳) بیمار حق دارد در پروژه تحقیقاتی یا آموزش پزشکی شرکت کند و یا از انجام آن امتناع ورزد.
۴) در مواردی که بیمار هوشیاری خود را از دست داده و یا قادر به بیان تمایلات و خواسته‌های خود نیست، در هر زمان که ممکن باشد باید رضایت نامه درمانی از وی یا نماینده قانونی وی گرفته شود.
۵) بیمار صرف‌نظر از وضعیت جسمانی و مالی حق دارد مرکز درمانی را ترک کند. قبل از ترک سازمان، بیمار باید ترخیص‌نامه‌ای را امضا کند که در آن توضیح داده شود که بیمار بر خلاف توصیه پزشکان از مرکز درمانی خارج شده است.
● حق جبران خسارت
۱) هر بیماری حق دارد نسبت به جبران خسارت ناشی از اشتباه، اطلاعات ناقص و به تاخیر افتاده آگاهی کسب نماید.
۲) بیمار به‌طور قانونی حق دارد بخواهد منبع پرداخت هزینه مراقبت و درمان وی محرمانه بماند. بیمار همچنین حق دارد از بالاترین حد مراقبت بدون توجه به منبع پرداخت هزینه برخوردار شود.

منبع : روزنامه همشهری