یونجه

● عوارض جانبی:
● اطلاعات به دست آمده از طریق مطالعه بر روی حیوانات:
رژیم غذایی حاوی ۲/۱% ـ ۰/۱ از ساپونین‌های به دست آمده از گیاه خشك شده alfalfa كه به طور نسبی هیدرولیز شده‌اند، در یك دوره طرح‌ریزی شده، در میمون‌ها، اثرات سمی نشان نداده است.
L ـ كاناوانین آنالوگ ساختمانی L ـ آرژینین بوده و ممكن است در اتصال این آمینواسید به آنزیم‌ها و شركت آن در ساختمان پروتئین‌ها ایجاد تداخل نماید. علاوه بر این، شكستگی‌های هیدرولیتیك مولكولی، به وسیله آرژیناز، موجب تشكیل L ـ كانالین، آنالوگ اورنیتین، می‌گردد. احتمالاً L ـ كانالین از فعالیت پیریدوكسال فسفات و آنزیم‌هایی كه به كوفاكتور B۶ احتیاج دارند، جلوگیری می‌كند. L ـ كاناوانین به عنوان یك تركیب سمی برای موش، موش‌های صحرایی و موجودات پست‌تر ثبت شده است، و گزارش‌ شده است كه این تركیب موجب ایجاد یا تشدید بیماری‌های اتوایمون در میمون‌ها و موش می‌گردد. (به قسمت: «واكنش‌های اتوایمون» توجه كنید).
● مطالعه بر روی انسان:
استفاده از alfalfa در انسان با بروز تظاهرات شبه لوپوس اریتماتوز سیستمیك (SLE)، عوارض پوستی، آشفتگی‌های معدی ـ روده‌ای و افزایش سطح اورات سرم مرتبط می‌باشد. (به قسمت‌های مربوطه مراجعه شود) به علاوه یك مورد مرگ ناشی از لیستریوز نیز گزارش‌ شده است كه علت آن استفــاده از قرص alfalfa آلــوده با Listeria monocytogenes بــوده است. درخصوص سمیت L ـ كاناوانین خالص در انسان اطلاعی در دست نمی‌باشد.
● عوارض آلرژیك:
ادعا می‌شود، alfalfa، استعداد نهفته در افراد حساس به گرده گیاهان را بیدار می‌كند، زیرا قرار گرفتن در معرض alfalfa احتمالاً موجب تشدید علائم آلرژیك می‌گردد. واضح است كه این مطلب، بر پایه این فرضیه قرار دارد كه alfalfa یك گونه علف بوده و ممكن است مسائلی مشابه آنچه در مورد گندم و غلات دیگر گزارش شده است، ایجاد كند. همانطور كه در قسمت «گیاه‌شناسی» توضیح داده شد، طبقه‌بندی alfalfa به عنوان یك گونه علف بی‌دلیل است و بعید به نظر می‌رسد كه افراد حساس به گرده علف‌ها از cross – sensitivity به گیاه alfalfa از تیره نخود، رنج ببرند.
● واكنش‌های اتوایمون:
فرآورده‌های alfalfa می‌توانند موجب ایجاد یا فعالیت مجدد تظاهرات شبه SLE در میمون و انسان گردند. SLE، یك بیماری خود ایمنی است كه در طبیعت. متغیر، چندگانه و بی‌ثبات بوده و بیماران مبتلا به آن ممكن است با انواع مختلفی از علائم و نشانه‌ها ظاهر شوند. این مسئله منجر به تدوین یك مقیاس خاص توسط اتحادیه روماتیسم آمریكا، به منظور تشخیص بیماران مبتلا به SLE گردید.
زمانی كه میمون‌ها، تحت یك رژیم غذایی حاوی ۴۵% از دانه‌های نارس alfalfa یا ۴۰% از جوانه‌های alfalfa، به مدت ۲ ماه یا بیشتر قرار گرفتند، علائمی مشابه SLE نشان دادند. از آنجایی كه همه حیوانات به این گیاه حساس نیستند، احتمال تأثیر الگوی ژنتیكی باید مدنظر قرار گیرد. ناهنجاری‌های سرولوژیكی و هماتولوژیكی مشخص عبارت بودند از: كم‌خونی همولیتیك با تست Coombs مثبت، تیتر بالای آنتی‌بادی‌های ضدهسته‌ای (ANA)، اتصال بالای DNA دو رشته‌ای (ds-DNA) و كاهش كمپلمان سرم. علاوه بر خواب‌آلودگی، طاسی، بی‌اشتهایی، راش‌های جلدی و ادم، موارد دیگری مانند گلومرونفریت ایجاد شده توسط كمپلكس‌ ایمنی و رسوب دانه‌ای ایمنوگلوبولین G و كمپلمان درمحل اتصال درم و اپیدرم نیز مشاهده شده است. سندرم مذكور ممكن است بعد از یك دوره بهبودی، در اثر تماس دوباره با دانه‌های نارس alfalfa، مجدداً نارس شود.
زمانی كه میمون‌های حساس، مجدداً تحت یك رژیم غذایی حاوی ۴۵% از دانه‌های سرخ شده alfalfa، كه قبلاً در دمای ۱۲۰ درجه سانتیگراد و فشار lb۱۵ و به مدت ۳ ساعت اتوكلاو شده است، قرار گیرند، تشدید علائم شبه SLE اتفاق نمی‌افتد.
Malinow و همكارانش در یك مرد ۵۹ ساله كه ۱۶۰ـ۸۰ گرم دانه‌های خرد شده alfalfa را به صورت ۸ بار در روز، در دوره درمان ۶ هفته‌ای، در خلال ۵ ماه خورده بود، عوارضی مانند كاهش تمامی عناصر خون و بزرگ شدن طحال را مشاهده كردند. بیمار علائم دیگری مانند تست مثبت Coombs، آنتی‌بادی‌های ضدهسته‌ای (ANA) لكه‌دار، افزایش آهسته آنتی‌بادی‌ها بر ضد DNA دو رشته‌ای (ds-DNA) و كاهش جزء همولیتیك تام نیز نشان می‌داد. به دنبال قطع مصرف alfalfa طحال به اندازه عادی خود رسیده، آزمایشات كمپلمان و سرولوژیك منفی شده و ناهنجاری‌های خونی، به تدریج، به وضعیت نرمال خود رسید.
Hayashi , Roberts گزارش دادند كه در دو بیمار، به دنبال مصرف قرص‌های تجارتی alfalfa، SLE نهفته مجدداً فعال شده است. در یكی از بیماران، بعد از مصرف روزانه ۱۵ قرص به مدت ۹ ماه، علاوه بر علائم سرولوژیك، علائم دیگری مانند وجود پروتئین در ادرار، كسالت و ناخوشی، خواب‌آلودگی، افسردگی و درد مفصل نیز مشاهده گردید. درحالی كه بیمار دیگر بعد از مصرف طولانی مدت alfalfa به مدت دوسال و نیم و ۸ قرص در روز علائمی مانند گلومرونفریت فزاینده منتشر نشان داد.
Prete اظهار داشت ۴ بیماری كه قبلاً هیچ‌گونه علائمی نداشتند، بعد از خوردن ۲۴ـ۱۲ قرص alfalfa در روز به مدت ۳ هفته تا ۷ ماه، مبتلا به سندرم شبه SLE برگشت‌پذیر شدند. علائم عبارت بودند از: درد مفصل، درد ماهیچه، راش‌های خفیف، آنتی‌بادی ضد هسته‌ای مثبت و آنتی‌بادی بر ضد DNA دو رشته‌ای در یكی از بیماران.
از آنجایی كه دو گزارش اخیر، درد مفصل را به عنوان یكی از عوارض جانبی عنوان كرده‌اند، مشكوك است كه فرآورده‌های alfalfa برای درمان آرتریت به كار گرفته شوند. (به قسمت «فارماكولوژی و موارد مصرف» مراجعه كنید).
بعید به نظر می‌رسد كه ساپونین‌های alfalfa مسئول این عوارض باشند، زیرا آنها به حرارت مقاوم بوده، و استفاده از آن در رژیم غذایی میمون‌ها منجر به ایجاد ناهنجاری‌های شبه SLE نمی‌شود. تصور می‌شود كه اثرات alfalfa مربوط به حضور L ـ كاناوانین باشد. تركیب مذكور در اثر اتوكلاو كردن دانه‌های alfalfa تخریب شده و استفاده از یك رژیم حاوی ۱% L ـ كاناوانین سولفات در میمون‌های حساس، باعث ظهور مجدد سندرم شبه SLE می‌گردد. به نظر می‌رسد، زمانی كه L ـ كاناوانین با مقدار تقریبی ۲۰۵ جوانه alfalfa در رژیم غذایی موش‌ وارد شود، باعث ایجاد یا تشدید بیماری‌های اتوایمون می‌گردد.
از آنجایی كه L ـ كاناوانین در دانه‌ها، جوانه‌ها، ساقه و برگ‌های alfalfa وجود دارد، عاقلانه است كه به بیماران مبتلا به SLE درخصوص مصرف فرآورده‌های alfalfa هشدار داده شود. البته این مسئله هنوز مورد تردید است كه اثرات شبه SLE ناشی از alfalfa مربوط به L ـ كاناوانین باشد. Armstrong , Weissberger قرص‌های تجارتی alfalfa را، از همه دسته قرص‌هایی كه در دوزهای ۲۴ـ۸ قرص در روز، عملاً ایجاد عوارض شبه SLE نموده بود، مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند (به گزارش مندرج در قسمت قبل مراجعه كنید).
آنها میزان L ـ كاناوانین را در هر قرص ۱ ۱۷ گرم محاسبه كردند. این مطلب نشان می‌دهد، بیمارانی كه در اثر مصرف قرص alfalfa به عوارض ناگوار شبه SLE مبتلا شدند، در یك روز ۴۱/۰ـ۱۴/۰ میلی‌گرم، L ـ كاناوانین دریافت كرده بودند. این مسئله، كه آیا چنین مقادیر پائینی برای ایجاد اثرات شبه SLE در انسان كافی می‌باشد، تحقیقات بیشتری را می‌طلبد.
مطلب دیگری كه احتیاج به تحقیق بیشتر دارد، مكانیسم دقیق ظهور عوارض شبه SLE نسبت به alfalfa و L ـ كاناوانین است.

منبع : موسسه اطلاع‌رسانی طعام اسرار