سرطان در کمین کیست؟

امروزه برای انواع سرطان، روش‌های درمانی متعددی وجود دارد. اما چه کسی می‌خواهد به سرطان مبتلا شود؟ حتی با وجود پیشرفت‌های پزشکی در سال‌های اخیر همه می‌خواهند از خطر بیماری‌ها در امان باشند تا اینکه با صرف هزینه زیاد از شرشان خلاص شوند. یکی از مهمترین را‌ه‌ها اصلاح سبک زندگی است. نمی‌توانیم هر طور می‌خواهیم زندگی کنیم و از عوارض تغذیه نادرست و استرس زیاد و زندگی کم تحرک دور بمانیم.
اولین اقدام، قبول این واقعیت است که سبک زندگی خاصی که به‌طور کامل و صددرصد به دور از سرطان باشد وجود ندارد، لیکن می‌توان تصمیماتی اتخاذ کرد که در صورت عمل به آنها احتمال ابتلا به سرطان به‌شدت تحت تأثیر قرار گرفته و محدود شود. این تصمیمات بیشتر بر پایه احتمالات بوده و اغلب افراد برای درک صحیح از آن با مشکل مواجه‌اند.
● مهاجرت سرطان‌ها
میزان شیوع انواع سرطان‌ها در مناطق گوناگون جهان با یکدیگر متفاوت است اما دیده شده که اگر گروهی از یک کشور به جای دیگری مهاجرت کرده و به جمعیت کشور جدید اضافه شوند، این میزان در آنها تغییر می‌یابد.
در قرن بیستم تعداد قابل توجهی از ژاپنی‌ها به آمریکا مهاجرت کردند، با مطالعات گوناگون روشن شد که میزان شیوع سرطان در نسل‌های اول و دوم زن‌های ژاپنی به مرور زمان در آمریکا تغییر یافت. بیشتر این مطالعات متوجه سرطان پستان در نزد خانم‌ها بود زیرا میزان شیوع این سرطان در ژاپن کم و در آمریکا بالاست. جالب این است که نسل دوم زنانی که در آمریکا به دنیا آمده و همان‌جا بزرگ شده‌اند، میزان شیوع بالاتری از سرطان پستان را در خود نشان داده‌اند، به‌طوری که با میزان شیوع همین سرطان در جمعیت زنان آمریکایی سفیدپوست تقریباً برابری می‌کند. جالب‌تر اینکه شیوع سرطان معده در این گروه روند معکوس داشته و کمتر شده است و هر چه مدت زندگی زنان ژاپنی و اولاد آنها در آمریکا بیشتر می‌شود، این شیوع کمتر می‌شود.
● خطر شغلی
احتمالاً در کشورهای توسعه یافته درصد کوچکی از سرطان‌ها با شغل فرد مرتبط است. در عین حال این موضوع از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، چون مهر تأییدی بر ارتباط سرطان با عوامل محیطی است. افزایش شیوع سرطان مثانه در کارگران صنایع رنگرزی و لاستیک‌سازی دیده شده که به‌‌واسطه ارتباط این کارگران با عوامل شیمیایی مورد استفاده در شرکت‌های یاد شده بود. این عوامل خطرزا شامل گروهی از مواد شیمیایی به نام «آمین‌های آروماتیک» هستند. در یک مورد نشان داده شد که استفاده از یک ماده شیمیایی خاص سبب ایجاد سرطان مثانه در تمامی‌۱۹ کارگر یک کارخانه شده است. از جمله مواد بسیار خطرناک آزبستوز است که در بعضی کارخانه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ماده عامل ایجاد نوعی سرطان نادر ریه به نام مزوتلیوماست. این ماده در معادن آزبستوز و در شغل‌های مرتبط با آن به مقدار زیاد وجود دارد.
● رفتار پرخطر جنسی
رفتار پرخطر جنسی با بیشتر مسایل زندگی مرتبط است. سرطان نیز از این موضوع مستثنا نیست. به‌طور مثال درباره سرطان دهانه رحم این ارتباط به‌طور مستقیم وجود دارد و درباره لنفوم و سارکوم کاپوزی به‌طور غیرمستقیم و با واسطه درباره بیماران مبتلا به ایدز، این ارتباط به اثبات رسیده است. ابتلا به ویروس پاپیلومای انسانی در ایجاد سرطان دهانه رحم نقش دارد. قابل ذکر است که به‌طور اولیه خصوصیات سرطان‌زایی این ویروس در ژن‌هایی مشاهده می‌شود که در معرض ابتلا به این سرطان قرار دارند. بنابراین به‌نظر می‌رسد که می‌توان سرطان دهانه رحم را به عنوان یک بیماری که از راه جنسی قابل انتقال است در نظر گرفت و این در شرایطی است که مردان به عنوان ناقلان اولیه بیماری به‌حساب می‌‌آیند. در سال‌های اخیر بحث‌های فراوانی درباره احتمال سرطان‌زا بودن قرص‌های ضد حاملگی شده است. گر چه به نظر می‌رسد که در ابتدا مدارکی دال بر این خطر ارایه داده‌اند اما این فرضیه توسط مطالعات جدید حمایت نشده است. بنابراین در حال حاضر مجبوریم بپذیریم که احتمال ابتلا به سرطان در زنان مصرف کننده این گونه قرص‌ها بیشتر نیست.
● تغذیه به وسیله شیر مادر
مسأله تغذیه نوزاد از طریق پستان مادر، موضوع جالبی است. مطالعات قبلی نشان داده‌اند که زن‌های بچه‌داری که بچه‌های خود را از طریق پستان تغذیه کرده‌اند، کمتر به سرطان پستان مبتلا می‌شوند. به عبارت دیگر، هر چه یک خانم مدت زمانی طولانی‌تری از طریق پستان خود شیر دهد، از حفاظتی بیشتر در برابر سرطان این عضو برخوردار می‌شود.
● درمان جایگزین با هورمون
این درمان در بیشترخانم‌ها بسیار مفید بوده، لیکن نگرانی‌هایی را به‌وجود آورده است که به‌‌واسطه احتمال افزایش خطر سرطان در مصرف‌کنندگان است. این مطلب در حال تحقیق و مطالعه است و به نظر می‌رسد که خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش می‌دهد اما باید دانست که احتمال ایجاد سرطان تخمدان و دهانه رحم با استفاده از این‌گونه هورمون‌ها افزایش نمی‌یابد و مشابه زنانی است که هورمون دریافت نمی‌کنند. همچنین مدارکی دال بر افزایش خطر ابتلا به سرطان رحم در خانم‌هایی که فرآورده‌های هورمونی از نوع استروژن تنها مصرف می‌کنند، وجود دارد. این مسایل نشان می‌دهد که سبک زندگی می‌تواند در پیشگیری و یا ایجاد سرطان نقش اساسی را داشته باشد. سالم زندگی کنید تا به سرطان مبتلا نشوید.

دکترمریم خیام‌زاده
متخصص پزشکی اجتماعی

منبع : روزنامه سلامت