سریالهای سیما و تبلیغ ازدواجهای خویشاوندی

نقش صدا و سیما به عنوان رسانه ملی در ارتقاء فرهنگ جامعه بر کسی پوشیده نیست. از چنین رسانه توانمندی انتظار می رود که مشکلات فرهنگی و به نوعی آمیخته با تعصبات آسیب رسان به جامعه را با حساسیت بیشتر شناسایی و در جهت رفع آنها اقدام کند و نه اینکه به آنها دامن بزند. نیاز به گفتن نیست که اکثر بینندگان شبکه های تلویزیونی در ایران به دیدن فیلمها و سریالهایی که خمیرمایه اصلی آنها مبحث ازدواج است عادت کرده اند، هر چند نفس ازدواج از زیباترین و پسندیده ترین اعمال الهی است، اما آنچه اینجانب را بر آن داشت تا این چند خط را بنویسم، تبلیغات بسیار پرالتهاب و غیرمنطقی ازدواجهای خویشاوندی است. گویا ماجرای عمده سریالها در یک قریه کوچک با دو خانواده(آنهم فامیل) اتفاق می افتد و دختر عموها و پسر عموها و... و ... محکوم به این نوع ازدواج شده اند. دردناکتر از همه اینکه دست اندرکاران فیلم چنان مصرانه در این زمینه همه چیز چینی کرده اند که انگار واژه عشق را در همین سریالها معنی بخشیدند. کاش کارگردان یا نویسنده چنین فیلم نامه هایی ندانسته به این نکته توجه نکرده باشد، آنگاه هضم این موضوع راحتتر خواهد بود. اما ازدواج خویشاوندی: در متون علمی بسیار مستند و قابل ارجاع، به تاکید و کرات قید شده است که احتمال تولد نوزاد مبتلا به اختلالات ژنتیکی در ازدواج بین خویشاوندان (به ویژه انواع نزدیکتر) نسبت به ازدواج بین افراد غیر فامیل بین ۳ تا ۷ برابر افزایش می یابد و لازم به یادآوری است که این فقط در حالتی است که در فامیل هیچ پیشینه قبلی از هیچ نوع اختلالی نداشته باشیم. متاسفانه اختلالات ژنتیکی از جنبه های مختلفی به سلامت جسمی و روانی جامعه آسیب می زنند. برای مثال اگر یک بیماری غیر ارثی مثل سرطان (در بیش از ۹۰ درصد موارد) را که از عوامل اصلی مرگ و میر در دنیاست درنظر بگیریم:
۱) ناخواسته است و بجز موارد معدود قابل پیش بینی نیست.
۲) در مواردی و بسته به تشخیص زود هنگام، راه درمان بازاست.
۳) در بیمار شدن فرد هیچ کس مقصر نیست.
۴) بروز سرطان در فرد بار روانی و اجتماعی پیشرونده کمتری روی سایر افراد خانواده دارد و اکثرا در سنین بالا اتفاق می افتد...،
حال این چند ویژگی را در یک اختلال ژنتیک پیگیری کنیم:
۱) بالای ۹۰ درصد (با اغماض) بیماریهای ژنتیکی فاقد روشهای درمان قطعی هستند.
۲) درصد بالایی از آنها قابل پیش بینی هستند (برای مثال جلوگیری از ازدواجهای خویشاوندی).
۳) در صورت ازدواج فامیلی، مقصر اصلی در بروز اختلال، خودخواهی افراد در این نوع ازدواج است.
۴) تولد یک نوزاد مبتلا حتی ممکن است به از هم پاشیدن کانون خانواده منجر شود واگر خوشبین به داستان نگاه کنیم، در اقدام به داشتن نوزاد بعدی مردد خواهیم بود و ...
در مجموع باید بدانیم که در اکثر موارد یک فرد با اختلال ژنتیکی نه تنها خود قربانی یک ازدواج اشتباه است، بلکه حمایت شدید خانواده و نیز جامعه را تا زمان مرگ می طلبد و بار مالی بسیار سنگین را متوجه اقتصاد خانواده و جامعه می کند. متاسفانه در جامعه سنتی ایران ما به غلط و کاملا بی پایه ازدواجهای خویشاوندی با ضرب المثلهای بی پایه تر تبلیغ می شود و زحمات جامعه علمی در مقابله با این مسایل نیازبه حمایت رسانه ای دارد ونه تبلیغات معکوس آن. برای مثال در مراجعان یک مورد اختلال ژنتیکی بسیار بدخیم گزارش شد که در بیش از ۶ میلیارد جمعیت جهان فقط ۲۵۰ نفر به آن مبتلا بوده اند و متاسفانه این فرد کودکی بود که والدین وی فامیل بودند. در عین حال باید بدانیم که این خطر، در جمعیت های کوچک بسیار بزرگتر است. حال باید از خانواده ها پرسید آیا حاضر به قبول چنین ریسکی هستید، حتی اگر احتمال درحد ۱ درصد باشد؟!
بار دیگر به مسئولان محترم و سازندگان چنین سریالهایی گوشزد می کنم که :
۱) بخاطر رضای خدا کمی بیشتر به خود زحمت بدهید و زیبایی عشق را به گونه ای دیگر به تصویر بکشید.
۲) اگر در اثر چنین تبلیغاتی، یک زوج فامیل به جامعه اضافه شود که صاحب کودک مبتلایی شوند، جرم شما کمتر از قتل غیرعمد نیست.
امیدوارم با استعانت از خدای متعال در آینده شاهد محصولاتی پربارتر باشیم.

دکتر علی محمد احدی
متخصص ژنتیک مولکولی

منبع : روزنامه کیهان