اشنایی با یک پالایشگاه پیچیده

پالایشگاه جام‌ناگار هند، نمونه یك پالایشگاه پیچیده
پالایشگاه جام‌ناگار هند، با پیچیدگی ۹.۹۳ و ظرفیت پالایش۵۴۰ هزار بشكه در روز، توسط بزرگترین شركت نفتی خصوصی در هند (‌ Reliance ) اداره می‌شود. محصولات آن علاوه‌بر تامین بخشی از نیازهای داخل، به ایالات‌متحده، اروپا و ژاپن صادر می‌شود. پیچیدگی بالای این پالایشگاه ما را بر ‌آن داشت تا ویژگی‌ها و فرآیندهای به‌كار گرفته شده در آن ‌را مورد مطالعه قرار دهیم،باشد كه در راستای ارتقای بهره‌وری و پیچیدگی پالایشگاه‌های كشور نیز اقدامی صورت گیرد:
زاهدی
تكنولوژی‌های سود‌ساز پالایشگاه مهمترین واحدهای تبدیل ثانویه این پالایشگاه، واحد شكست كاتالیستی (‌‌‌ FCC ) و شكست تأخیری ( Delayed Coking ) می‌باشد . واحد شكست كاتالیستی آن براساس تولید حداكثر اولفین طراحی شده و بیشترین مقدار ممكن LPG و پروپلین را تولید می‌كند. یكی از از دلایل انتخاب این روش، تقاضای بالای LPG در این كشور در مقابل مصرف پایین بنزین می‌باشد. به‌همین دلیل فرآیند آلكیلاسیون نیز كه خوراك آن LPG می‌باشد در این پالایشگاه انجام نمی‌شود. واحد "شكست‌ تاخیری" در این پالایشگاه، بالاترین كارآیی را در تولید فرآورده‌های با‌ارزش دارد. این واحد تمام ته‌مانده‌های نفتی برج خلاء را به محصولات سبك تبدیل می‌كند و از نتایج مهم آن، ایجاد ارزش افزوده خیلی بالا و به صفر رسیدن تولید نفت كوره می‌باشد. واحد تقطیر آن، تركیبی از انواع اتمسفری و خلاء‌ ( CDU /VDU )‌ می‌باشد و محصولات آن را نفتا،‌ كروزن،‌ بنزین، نفت گاز خلاء و ته‌مانده‌های خلاء تشكیل می‌دهد . ‌واحد تركیبی تقطیر، مقدار انرژی لازم برای جداسازی اولیه را به حداقل می‌رساند كه در این صورت نیز با تقلیل هزینه‌های عملیاتی، ارزش افزوده بیشتری حاصل می‌‌شود.
پالایشگاه جام‌ناگار،‌ بیشترین ظرفیت واحد افزایش هیدروژن را نسبت به واحد تقطیر نفت‌خام داراست؛ این نكته، پالایشگاه را قادر كرده است كه محصولات با كیفیت در سطح جهانی تولید كند، ضمن آنكه ارزش‌افزوده بالایی نیز ایجاد می‌كنند.
چهار واحد گوگرد‌زدایی (‌شیرین‌سازی) ‌شامل گوگردزدایی از LPG اشباع و غیر‌اشباع، بنزین و كروزن می‌باشد. این واحدها با كاهش مقدار گوگرد، كیفیت و ارزش سوخت را بالا برده كه از نتایج آن، حاصل شدن سود بیشتر و هم‌چنین سازگاری بیشتر با محیط‌زیست می‌باشد.
واحدهای پتروشیمی مرتبط با پالایشگاه
۱،۵میلیون‌تن پارازایلن و ۰،۷ میلیون‌تن پروپیلن در سال توسط پالایشگاه جام‌ناگار تولید می‌شود كه می‌تواند خوراك واحدهای پتروشیمی باشد كه بخشی از مجموعه جام‌ناگار هستند. با احتساب واحدهای پتروشیمی، پیچیدگی كل مجموعه بالای ۱۴ خواهد بود.
تحلیل مرتبط
ایجاد واحدهای تبدیل‌ ثانویه و تكنولوژی‌های مرتبط در پالایشگاه و احداث واحدهای پتروشیمی در كنار پالایشگاه‌ها به‌عنوان مكمل فرایند تولید مواد با ارزش‌ افزوده بالاتر و مدیریت واحد آنها، از روشهایی است كه در دنیا برای سودآوری و رقابت در بازار جهانی به‌كار می‌رود؛ در حالیكه در كشور ما به این مسأله، توجه نشده است. لازم است كه در برنامه‌های توسعه‌ای كه در طرح جامع پالایشگاه‌ها مد نظر است، توجه لازم به این مسأله صورت بگیرد

منبع : پایگاه اطلاع رسانی عسلویه