سه شنبه, ۱۳ آذر, ۱۴۰۳ / 3 December, 2024
مجله ویستا

صرع‌


صرع‌
صرع‌ عبارت‌ است‌ از یك‌ نوع‌ اختلال‌ در كار مغز كه‌ مشخصه‌ آن‌ عبارت‌ است‌ از حملات‌ صرعی‌ ناگهانی‌ و تكرارشونده‌، حملاتی‌ كوتاه‌مدت‌ از رفتار غیرطبیعی‌ و نامناسب‌، تغییر در وضعیت‌ هوشیاری‌، یا حركات‌ غیرطبیعی‌. صرع‌، كه‌ گاهی‌ تشنج‌ نیز خوانده‌ می‌شود، یك‌ علامت‌ است‌ نه‌ یك‌ بیماری‌.
صرع‌ مسری‌ نیست‌. صرع‌ می‌تواند در هر دو جنس‌ و در هر سنی‌ رخ‌ دهد. صرع‌ معمولاً بین‌ سنین‌ ۱۴-۲ سالگی‌ آغاز می‌شود.
● علایم‌ شایع‌
▪ صرع‌ به‌ چندین‌ نوع‌ مختلف‌ تقسیم‌ می‌شود كه‌ هركدام‌ ویژگی‌های‌ خاص‌ خود را دارند. بعضی‌ از انواع‌ صرع‌ عبارتند از:
● صرع‌ كوچك‌:
▪ كه‌ غالباً در كودكان‌ رخ‌ می‌دهد. كودك‌ به‌ یكباره‌ فعالیت‌ خود را متوقف‌ می‌كند و برای‌ حدود یك‌ دقیقه‌ با نگاهی‌ بی‌حالت‌ به‌ اطراف‌ خیره‌ می‌شود بدون‌ اینكه‌ بفهمد در اطراف‌ او چه‌ می‌گذرد.
● صرع‌ بزرگ:
▪ كه‌ در تمام‌ سنین‌ رخ‌ می‌دهد. فرد هوشیاری‌ خود را از دست‌ می‌دهد، عضلات‌ بدنش‌ سفت‌ می‌شود و سپس‌ دست‌ و پا و بدن‌ وی‌ دچار تكان‌های‌ غیرقابل‌ كنترلی‌ می‌شوند. امكان‌ دارد اختیار ادرار نیز از دست‌ برود و فرد خود را خیس‌ نماید. حمله‌ صرع‌ بزرگ‌ چندین‌ دقیقه‌ طول‌ می‌كشد و غالباً به‌دنبال‌ آن‌ فرد به‌ خواب‌ عمیقی‌ فرو می‌رود یا گیج‌ است‌. قبل‌ از بروز حمله‌ صرع‌، فرد ممكن‌ است‌ علایم‌ هشداردهنده‌ای‌ را احساس‌ كند: احساس‌ عصبی‌ بودن‌؛ اختلالات‌ بینایی‌؛ احساس‌ بوی‌ بد؛ یا شنیدن‌ صداهای‌ عجیب‌ و غریب‌.
● صرع‌ كانونی:
كه‌ طی‌ حمله‌ آن‌، یك‌ قسمت‌ كوچك‌ از بدن‌ دچار تكان‌های‌ غیرقابل‌ كنترل‌ می‌شود. این‌ حالت‌ تكان‌ خوردن‌ به‌ قسمت‌های‌ دیگر بدن‌ گسترش‌ می‌یابد و ممكن‌ است‌ تمام‌ بدن‌ شروع‌ به‌ تكان‌ خوردن‌ نماید. اما فرد هوشیاری‌ خود را از دست‌ نمی‌دهد.
● صرع‌ لوب‌ گیجگاهی‌ مغز:
كه‌ طی‌ حمله‌ آن‌، فرد ناگهان‌ رفتاری‌ غیرطبیعی‌ كه‌ با شخصیت‌ و رفتار عادی‌ وی‌ همخوانی‌ ندارد بروز می‌دهد، مثلاً ممكن‌ است‌ ناگهان‌ عصبانی‌ شود یا از خود خشونت‌ بروز دهد؛ بدون‌ دلیل‌ بخندد؛ یا حركات‌ بدنی‌ عجیب‌ و غریب‌ داشته‌ باشد (از جمله‌ حركات‌ جویدن‌ غیرطبیعی‌).
● علل‌
بیش‌ از ۵۰ اختلال‌ و بیماری‌ مغز می‌توانند صرع‌ ایجاد كنند، اما اصولاً بیماری‌هایی‌ كه‌ در ساختمان‌ مغز خلل‌ وارد می‌آورند تنها در ۲۵% موارد صرع‌ یافت‌ می‌شوند.
● علل‌ شایع‌ عبارتند از:
▪ آسیب‌ رسیدن‌ به‌ مغز به‌هنگام‌ تولد یا قبل‌ از تولد
▪ سوءمصرف‌ الكل‌ یا مواد
▪ مسمومیت‌ شیمیایی‌
▪ وارد آمدن‌ آسیب‌ شدید به‌ سر
▪ عفونت‌ و تومور مغز، و اصولاً هرگونه‌ ضایعه‌ بزرگ‌شونده‌ای‌ كه‌ مغز را تحت‌ فشار قرار دهد.
▪ تب‌ بالا
● عوامل‌ افزایش‌دهنده‌ خطر
▪ سابقه‌ خانوادگی‌ صرع‌ افراط‌ در مصرف‌ الكل‌
▪ استفاده‌ از مواد روان‌گردان‌
▪ قرار گرفتن‌ در معرض‌ دودها و بخارات‌ سمی‌
▪ پایین‌ بودن‌ قند خون‌
▪ سابقه‌ صدمه‌ به‌ سر
▪ بعضی‌ از داروها كه‌ یكی‌ از اثرات‌ جانبی‌ آنها افزایش‌ خطر حملات‌ صرع‌ است‌.
● پیشگیری‌
▪ راه‌ خاصی‌ برای‌ پیشگیری‌ از به‌وجود آمدن‌ صرع‌ وجود ندارد.
● عواقب‌ موردانتظار
▪ صرع‌ را بجز در موارد نسبتاً نادری‌ كه‌ آسیب‌، تومور، یا عفونت‌ مغزی‌ قابل‌ درمان‌ وجود دارد، نمی‌توان‌ معالجه‌ كرد. اما با كمك‌ داروهای‌ ضد تشنج‌ می‌توان‌ از بروز بسیاری‌ از حملات‌ صرعی‌ جلوگیری‌ نمود، به‌طوری‌ كه‌ فرد می‌تواند زندگی‌ تقریباً طبیعی‌ داشته‌ باشد.
● عوارض‌ احتمالی‌
▪ ادامه‌ حملات‌ (علی‌رغم‌ درمان‌) و ندرتاً افت‌ عملكردهای‌ ذهنی‌ فرد
● اصول‌ كلی‌ درمان‌
▪ اقدامات‌ تشخیصی‌ ممكن‌ است‌ عبارت‌ باشند از: سی‌تی‌ اسكن‌ یا ام‌آرآی‌ از مغز، نوار مغز، و آزمایش‌ خون‌
▪ درمان‌ صرع‌ عبارت‌ است‌ از دارودرمانی‌ برحسب‌ نوع‌ صرع‌
▪ همیشه‌ یك‌ دستبند یا گردن‌آویز مخصوص‌ به‌ همراه‌ داشته‌ باشید كه‌ نشان‌دهنده‌ این‌ باشد كه‌ صرع‌ دارید. این‌ كار كمك‌ می‌كند كه‌ در صورت‌ وقوع‌ حمله‌ صرع‌ دیگران‌ و كاركنان‌ پزشكی‌ بهتر بتوانند به‌ مراقبت‌ از شما بپردازند.
▪ از قرار گرفتن‌ در هر موقعیتی‌ كه‌ قبلاً باعث‌ بروز حمله‌ صرع‌ شده‌ است‌ خودداری‌ كنید.
▪ وقتی‌ با فردی‌ كه‌ دچار حمله‌ صرع‌ شده‌ است‌ روبه‌رو می‌شوید، لباس‌های‌ او را شل‌ كنید، وی‌ را روی‌ زمین‌ بخوابانید و از آسیب‌ حفظ‌ كنید. حمله‌ صرع‌ اگرچه‌ در ظاهر ترسناك‌ به‌نظر می‌رسد، ندرتاً به‌ خودی‌ خود زیان‌آور است‌.
● داروها
▪ داروهای‌ ضدتشنج‌. طی‌ درمان‌، پزشك‌ به‌ بررسی‌ پاسخ‌ شما به‌ دارو می‌پردازد. اغلب‌ لازم‌ می‌شود كه‌ دوز دارو تغییر یابد یا دارو عوض‌ شود.
▪ تا آنجا كه‌ می‌توانید اطلاعات‌ خود را در مورد داروی‌ دریافتی‌ افزایش‌ دهید.
▪ باید توجه‌ داشته‌ باشید كه‌ در كنار مهار حملات‌ صرع‌، دارو ممكن‌ است‌ اثرات‌ جانبی‌ قابل‌ توجهی‌ داشته‌ باشد.
● فعالیت‌
▪ محدودیت‌ برای‌ آن‌ وجود ندارد.
▪ در اغلب‌ جاها در صورتی‌ كه‌ فرد به‌مدت‌ یك‌ سال‌ حمله‌ صرع‌ نداشته‌ باشد به‌ وی‌ اجازه‌ داده‌ می‌شود رانندگی‌ كند.
● رژیم‌ غذایی‌
▪ رژیم‌ خاصی‌ توصیه‌ نمی‌شود. الكل‌ ننوشید، نوشیدن‌ الكل‌ ممكن‌ است‌ اثر دارو را كاهش‌ داده‌ و باعث‌ بروز حمله‌ صرع‌ شود.
● در این‌ شرایط‌ به‌ پزشك‌ خود مراجعه‌ نمایید
▪ اگر شما یا یكی‌ از اعضای‌ خانواده‌تان صرع‌ دارید.
▪ اگر دچا علایم‌ جدید و غیرقابل توجیه شده اید‌. داروهای‌ مورد استفاده‌ در درمان‌ صرع‌ ممكن‌ است‌ عوارض‌ جانبی‌ به‌همراه‌ داشته‌ باشند.
منبع : پایگاه اطلاع رسانی پزشکی ایران سلامت