تغذیه و پیشگیری‌ از بیماری‌های قلبی و عروقی

در اوایل دهه ۱۹۶۰ محققین افزایش کلسترول خون را به همراه کشیدن سیگار و فشار خون بالا به‌عنوان عامل خطر عمده بیماری‌های قلبی و عروقی شناسائی کردند. آنان به این نتیجه رسیدند که رژیم غذائی حاوی مقادیر بالای چربی و کلسترول باعث افزایش کلسترول خون می‌گردد و سطوح بالای کلسترول در خون باعث ایجاد تصلب شرائین می‌شود. تصلب شرائین منجر به بروز بیماری‌های سرخرگی و اغلب باعث بروز حمله‌های قلبی می‌شود.
در ایران از هر ۸۰۰ مرگ روزانه ۳۰۰ مورد آن بر اثر بیماری‌های قلبی اتفاق می‌افتد، ۸/۳۴ درصد مرگ و میر در ایران و ۵/۲۲ درصد سال‌های از دست‌رفتهٔ عمر ناشی از بیماری‌های قلبی عروقی است. در مناطق شهری از هر ۱۰۰ مورد مرگ اتفاق افتاده ۴/۱۴ ورد و در مناطق روستائی از هر ۱۰۰۰ مورد مرگ ۱/۱۳ مورد به دلیل این بیماری بوده است.
چاقی و فشار خون از عوامل عمدهٔ خطر افزایش روبه‌ رشد این بیماری است که مستقیماً با الگوی غذائی و تغذیه مرتبط است. غذاهای چرب، سرخ‌شده، سس‌های چرب، نوشابه‌های گازدار، غذاهای شور و روغن‌های جامد همه افزاش‌دهنده این خطر هستند. گرایش به مصرف غذاهای خارج از خانه مثل انواع ساندویج‌ها، برگرها، پیتزاها با پنیرهای چرب و غذاهای سرخ‌شده و سوخاری، سیب‌زمینی خلال و چیپس همراه با انواع نوشابه‌های گازدار افزایش یافته و همین الگوی تغذیه‌ای خصوصاً اگر با زندگی کم‌تحرک همراه شود احتمال ابتلاء افراد خصوصاً جوانان را به بیماری‌های غیرواگیر افزایش می‌دهد و احتمال اینکه نسل کنونی در سنین پائین‌تر از نسل قبل خود به این بیماری‌ها مبتلاء شوند افزایش می‌یابد.
● کاهش خطر بیماری‌های قلبی با تغذیه‌ای:
امروزه متخصصین تغذیه به افراد توصیه می‌کنند تا چربی‌ کل دریافتی و دریافت چربی‌های اشباع را محدود کنند. چربی‌های اشباع شامل فرآورده‌های حیوانی است که فرآورده‌های لبنی را نیز شامل می‌شود. آنان همچنین توصیه می‌کنند وزن بدن در محدوده طبیعی حفظ شود. انتخاب اصلی افراد۷ چربی‌های غیراشباع (MUFA) باشد مانند روغن زیتون، زیرا این روغن در کنار کاهش LDL اثری بر HDL نداشته و آن را کاهش نمی‌دهد. در صورتی که بعضی از روغن‌ها مانند روغن ذرت علاوه بر کاهش LDL منجر به کاهش HDL نیز می‌شوند که متأسفانه اثری نامطلوب است توصیه می‌شود. افرادی که بدنشان به رژیم غذائی حاوی مقادیر کم کلسترول واکنش نشان می‌دهد کلسترول کمتری در رژیم غذائی‌شان مصرف کنند. خوردن میوه‌ها، سبزی‌ها، سبزی‌های بنشنی و غلات که حاوی فیبر هستند به کاهش سطوح کلسترول را کمک می‌کند. این مواد غذائی همچنین حاوی موادی مغذی آنتی‌اکسیدانت و ویتامین‌های گروه B از قبیل اسیدفولیک هستند که خطر بیماری‌های قلبی را کاهش می‌دهد.
در حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد افراد بالغ در کشورهای در حال توسعه، مبتلاء به بیماری افزایش فشار خون هستند. این آمار در کشور ما حدود ۵/۱۱ درصد است. این بیماری با مصرف نمک ارتباط تنگاتنگ دارد.
در کشورهای توسعه یافته، مصرف سرانه نمک ۲ تا ۳ گرم در روز است و این در حالی است که مصرف سرانه نمک در کشور ایران ۷ تا ۱۵ گرم در روز است.
فشار خون نه تنها خود یک بیماری محسوب می‌شود بلکه زمینه‌ساز سایر بیماری‌های قلبی عروقی و سکته نیز هست. برای پیشگیری از بیماری‌های قلبی عروقی می‌توان با تصحیح شیوه زندگی و به‌خصوص تغذیه اقدامات مؤثری انجام داد.
● چند توصیهٔ مفید
غذاهای حاوی مقادیر کم‌چربی اشباع را انتخاب کنید همچنین غذاهائی که به‌طور کلی حاوی مقادیر کمی از چربی هستند.
غذاهای حاوی مقادیر فراوان نشاسته و فیبر بسیار مناسب است.
غذاهای حاوی مقادیر کم کلسترول را مصرف کنید.
از نظر فیزیکی فعال‌تر باشید.
وزن مناسب و ایده‌آل را حفظ کرده و چناچه اضافه وزن دارید هر چه زودتر اقدام به کاهش آن کنید.
بر اساس رژیم غذائی حاوی ۲۰۰ کیلو کالری، به‌طور روزانه، توصیه می‌شود که ۲۹ درصد از چربی تأمین شود (معادل ۶۵ گرم) که ۲۰ گرم معادل ۹ درصد کل این انرژی از چربی اشباع و ۳۰۰ میلی‌گرم از کلتسرول تأمین شود. در افرادی که دارای سطوح بالای کلسترول خون هستند توصیه می‌شود ۷ درصد کل کالری دریافتی روزانه را از چربی اشباع تأمین کرده و کلسترول دریافتی آنان کمتر از ۲۰۰ میلی‌گرم باشد.
مصرف میوه و سبزی‌ها را افزایش دهید.
منبع: دفتر بهبود تغذیهٔ جامعه وزارت بهداشت و درمان

منبع : مجله بهکام