وظایف فرزندان در قبال والدین از نگاه امام رضا(ع)

گاهی در پیچ و خم افکار و اعمال روزمره، مسایل مهمی را به فراموشی می سپاریم. بعضی وقتها هم وجود نعمتی برای ما چنان عادی قلمداد می شود که هرگز بدان فکر نمی کنیم و قدر و قیمت آن را هنگامی در می یابیم که دیگر دیر شده است...
به راستی موفقیتهای خود را مدیون چه کسانی هستیم؟ با نگاهی گذرا بر گذشته خود، درخواهیم یافت که موفقیتهای خود را مدیون کسانی هستیم که بسیاری از آنها را به فراموشی سپرده ایم. کسانی که با وجود سختیها و مشکلات فراوان و بدون کوچکترین چشم داشتی، راه را برای پیشرفت ما هموار نمودند؛ ولی ما کمتر به آنها و فداکاریهای آنها فکر کرده ایم.
گرچه بی انصافی و ناسپاسی در همه جا و در خصوص همه کس، زشت و ناپسند است، اما در این میانه کسانی هستند که باید بیشتر از دیگران قدرشان را بشناسیم و نباید بگذاریم که دل مشغولیها و گرفتاریهای روزمره، شرایطی را برایمان فراهم کند که آنان را به فراموش بسپاریم ... آری! پدر و مادر.
در میان تعالیم ادیان الهی درباره والدین و حقوق آنها، نگاه مکتب اهل بیت(ع) به این مسأله از ویژگیهای خاص و ظریفی برخوردار است. به عنوان نمونه، هنگامی که در مکتب امام هشتم، امام علی بن موسی الرضا(ع) می نشینیم، آن حضرت این گونه به ما می آموزند که:
بدان که حق مادر، لازم ترین حقوق و واجب ترین آنها است؛ زیرا او (بار سنگین فرزند خویش را) تحمل و جابجا کرد؛ به گونه ای که هیچ کس حاضر نیست دیگری را این گونه به دوش بکشد. مادر (کودک خویش) را با چشم و گوش و همه وجودش، نگهداری کرد و بدین کار شادمان و خوشحال بود. پس (فرزند خویش را) باوجود همه سختیهایی که وجود داشت، حمل نمود؛ آن سان که احدی تاب تحمل آن را ندارد. او راضی است تا خود گرسنه بماند، اما فرزندش سیر باشد و خود تشنه بماند، ولی کودکش سیراب گردد و خود بی جامه باشد، اما فرزندش در جامه بسر برد و کودکش در زیر سایه قرار گیرد؛ در حالی که خود او به زیر آفتاب است.
پس تا بدین اندازه باید سپاسگزار مادر بود و به او نیکی نمود و با او با مدارا رفتار کرد؛ هر چند شما جز با یاری خداوند نمی توانید حتی کوچک ترین حق او را نیز ادا کنید، زیرا خداوند متعال حق او را قرین حق خود قرار داده و فرمود: «به انسان توصیه کردیم شکر من، و پدر و مادرت را به جا آور که بازگشت همه به سوی من است.»(۱)
پدر نیز از نظر امام رضا (ع) دارای احترام و حقوق فوق العاده ای دارد. از این رو، آن حضرت می فرماید:
باید از پدر اطاعت کنی و نسبت به او نیکویی نمایی و در برابرش تواضع و خضوع کرده و به بزرگی از او یاد کنی و مورد احترام خویش قرارش دهی و در محضرش آهسته سخن گویی؛ زیرا پدر اصل و ریشه فرزند است و فرزند بخشی از اوست. اگر پدر نبود، فرزند هم نبود.
ای فرزندان! با قدرت و توانایی خداوند متعال، دارایی و موقعیت و جانتان را برای آنان به کار گیرید. به راستی که از رسول خدا (ص) روایت می کنم که آن حضرت فرمود:«خود و دارائیت به پدرت تعلق دارید.» بنابراین خود و ثروت خویش را فدای پدرت نما.
(ای فرزندان!) در این دنیا با نیکی کردن به پدران، به خوبی در کنارشان باشید و پس از مرگ آنان با طلب بخشش و رحمت از خداوند، به یادشان باشید؛ زیرااز رسول خدا (ص) نقل شده که فرمود:«هر کس به پدرش در حال حیات و زندگیش نیکی و احسان کند، ولی پس از مرگش او را از دعای خیر فراموش نماید، خداوند او را عاق و نافرمان می نامد.»...

برگرفته از کتاب « فقه الرضا (ع)»، منتسب به امام علی بن موسی الرضا(ع)» به نقل از سایت امام رضا(ع)

منبع : روزنامه قدس