کسب اعتماد به نفس و تقویت اراده

اعتماد به نفس یعنی باور نمودن خود و تكیه بر استعدادها و توانایی‌های خویش و پر واضح است كه عدم اعتماد به نفس آن است كه انسان با آنكه دارای ارزش‌ها و لیاقت‌های خاص خود است ولی خود را ناتوان و ناچیز می‌پندارد و ازهمین روی به خود جرات اقدام به كار را نمی‌دهد چه ارزش و لیاقت‌های خود را باور ندارد و گاه در مقایسه با دیگران،آنها را چنان بزرگ و دارای هیبت تصور می‌كند و چنان در ذهن و خیال خود بزرگ جلوه می‌دهد كه گویی خودش رابرابر آنان چون موری در درگاه سلیمان می‌بیند و یا ذره‌ای در برابر خورشید می‌پندارد همین امر باعث می‌شود وقتی در برابر آن‌ها قرار گرفت دست و پای خود را گم كند.
علت عدم اعتماد به نفس امور متعدد می‌تواند باشد كه در این جا به فراخور اوضاع شخصی شما به چند مورد آن اشاره می‌كنیم:
۱) گاهی علت عدم اعتماد به نفس، عدم تسلط بر كار و عمل مورد نظر است و چون بر آن عمل تسلط ندارد لذادچار تزلزلی و دست و پاچگی می‌شود. پر واضح است كه در این صورت باید برای از بین بردن عدم اعتماد به نفس مهارت لازم را به كف آورید.
۲) در برخی مواقع علت عدم اعتماد به نفس، ناشی از عدم ارتباط با اجتماع است یعنی كمتر در اجتماع با كسی روبرو شده و كمتر رفت و آمد داشته است.
۳) شاید عدم اعتماد به نفس ترس از استهزاء دیگران و بدگویی و سخنان بی مورد آنها باشد.
۴) خود كم بینی و بزرگ بینی دیگران نیز دو علت اساسی دیگر از علل عدم اعتماد به نفس است به هر حال علت آن هر چه باشد راه علاج آن به ترتیب زیر می‌باشد:
▪ باید نقاط ضعف و قوت خود را بشناسید و به واقعیت وضعیت خود آگاهی پیدا كنید و آن را باور داشته باشید.
▪ هیچ گاه خود را ضعیف و ناتوان و حقیر نشمارید و الفاظی كه چنین مفاهیمی‌را القاء می‌كند بر زبان خود جاری نسازید.
▪ با افرادی كه برای شما ارزش قائلند و هویت شخصی شما را باور دارند بیشتر حشر و نشر داشته باشید و برعكس از افرادی كه در هر فرصتی شما را تحقیر می‌كنند و به شما اجازه عرض وجود را نمیدهند، دوری كنید و هرگزدر این موقعیت‌ها وارد نشوید.
▪ برای دیگران در حد و تراز خودشان مقام و پایگاه قائل شوید تا آنها را انسان‌های فوق العاده و برترمپندارید.
▪ بر اعمالی كه در صدد انجام آن هستید مانند صحبت در جمع، سخنرانی، گفت‌وگوی جمعی و... تسلط علمی‌كافی داشته باشید و یا این تسلط را به دست آورید.
▪ سعی كنید بیشتر در اجتماعات حاضر شوید و حضور فعال داشته باشید با آنها صمیمی‌شده و مشاركت اجتماعی خود را افزایش دهید مثلاً درس سیمناری ارایه كنید ـ در كلاس سؤال خود را مطرح كنید البته از رفتارهای كوچك كار خود را شروع كنید و قبلاً آمادگی لازم را به دست آورید.
▪ به استهزاء و ریشخند دیگران اصلاً توجه نكنید و مسیر از پیش ترسیم شده را دنبال كنید.
▪ با تمرین فعالیت‌های جمعی و فردی حالت طبیعی خود را حفظ و تقویت كنید.
● تقویت اراده:
خوب است در ابتدا تصویری روشن از افراد با اراده ارایه كنیم:
فرد با اراده كسی است كه وقتی در مورد كاری به خوبی تأمل می‌كند، تصمیم به انجام آن می‌گیرد و با فعالیت وثبات قدم آن را به اجرا در میآورد. پس پا فشاری بر یك تصمیم غلط یا داشتن میلی قهرمانانه ثبات قدم نخواهد بود. در برابر فردی كه دارای اراده ضعیف است با كمترین مشكلی از انجام كار دلسرد شده و كوشش جهت تحقق آن رامتوقف می‌كند فرد با اراده آنچه را كه با تأملی خواسته است با كوشش و ثبات قدم در پی تحقق آن بر میآید. برای تقویت اراده مراحل زیر را باید دنبال نمود:
۱) ارزیابی:
در این مرحله برای مدت یك هفته و هر روز برای چند دقیقه اعمال و رفتار خود را به بوته امتحان وسنجش درآورید و بررسی كنید كه اعمال شما چقدر به دنبال اراده شما انجام پذیرفته‌اند آیا بعد از اراده و پیگیری ثبات قدم داشته‌اید یا احساسات آنی و گذرا و یا محركهای خارجی شما را متوقف ساخته‌اند؟ در ضمن معین كنیدچند در صد از اعمال شما به صورت عادی و بدون اراده و نیت قبلی انجام گرفته‌اند، در این مرحله به دست میآوریدكه چند درصد اعمال شما محصول تصمیم و ارده‌تان است و چند درصد دچار نارسایی اراده شده‌اید در این جامتوجه خواهید شد كه آن دسته از اعمالی كه بعد از اراده انجام پذیرفته‌اند بازده خیلی بیشتری داشته‌اند.
۲) تلقین:
ابتدا باید تلقین‌های منفی را به تدریج از ذهن و فضای خود دور سازید مثلاً هرگز این مفاهیم و عبارت رابه ذهن نیاورید من همیشه كارها را ناتمام رها می‌كنم یا هر حادثه كوچكی اراده مرا متزلزل میسازد یا من حوصله انجام این كارها را ندارم یا من از این كار خسته شدم یا این كار بی فایده است یا این كار اثری ندارد و... بلكه درعوض كلماتی كه اراده شما را تقویت می‌كنند بر زبان آورید مانند من این كار را به هر قیمتی باید انجام دهم یا هیچ چیزی مانع كار من نمی‌شود یا رسیدن به اراده قوی برای من آسان است.
۳) برنامه‌ریزی:
برای اعمال خود طی ۲۴ ساعت برنامه‌ریزی كنید و تعدادی از كارهای مستلزم جهد و جد و ارادی خود را معین كنید خود را ملزم سازید این كارها را انجام دهید. البته این كارها نباید خارج توان بالفعل شما و اغراق‌آمیزباشند. سپس به هر قیمتی برنامه طراحی شده را به اجرا درآورید و هیچ چیزی نباید مانع كار شما شود بعد از یكی دوروز تعداد كارهای ارادی و میزان صعوبت آنها را به تدریج افزایش دهید.
۴) محاسبه اعمال روزانه:
محاسبه هر شب اعمال ارادی موفق و موارد ضعف خود را یادداشت كنید نسبت به موارد موفق شكرگزار باشیدو در صدد رفع ضعف‌ها برآیید توجه دارید كه تمام توان ما انسانها هدیه الهی است. لذا در برابر موانع از خدا استعانت بجویید و باید اراده ما در راستای اراده خداوند باشد یعنی نباید اعمال ناپسند و مورد تنفر خداوند را اراده كنیم درراستای تقویت اراده اعمال زیر را انجام دهید:
▪ روزه‌داری هر چند روزه اخلاقی باشد (كم خوردن و فاصله بین وعده‌ها را زیاد كردن)
▪ مداومت بر عمل خلاف تمایل نفسانی.
▪ پرهیز از پرخوابی، پرخوری و پر صحبت كردن، بیكاری، تنبلی و هر آنچه اراده را سست می‌كند.
▪ اشتغال به فعالیت‌های سخت و دشوار
▪ هر عملی را به محض خطور به ذهن انجام دهید و به لحظه بعد حواله ندهید.
▪ ورزشهای روح افزا مانند شنا، كوهنوردی، بیابانگردی و.. .
▪ بپا داشتن نماز در اوّل وقت.
▪ دوری از دل مشغولی به كارهای روزمره و عبث و بیهوده و پرهیز از روزمرگی در كارها.
▪ تلاوت در قرآن و تدبر در معانی آن.
▪ مجالست با افراد صاحب ذوق و هنر و دارای پیشرفت و ترقی. ۱۱- خواندن كتب زندگی نامه بزرگان علم و دانش و عبرت از زندگی آنها.

منبع : روزنامه همبستگی