اجزای فرهنگ

فرهنگ براساس تفكیك انواع و اجزای آن قابل شناخت و مهندسی و مدیریت است.
در مهندسی فرهنگ باید انواع فرهنگ را در اجزای فرهنگ مهندسی نمود. بدین ترتیب كه انواع فرهنگ را در وضعیت های آرمانی، موجود، مطلوب (هدف) براساس اجزای فرهنگ مشخص كرد. حال باید دید اجزای فرهنگ كدام است؟
● اجزای فرهنگ
سیستم فرهنگ را شامل لایه ها یا اجزای مختلفی دانسته اند و دو تا پنج لایه یا جزء اصلی برای آن برشمرده اند. این اجزاء و لایه ها باید بر هم استوار بوده و هر كدام در جای خود در تعامل موثر با دیگر اجزا باشند.
▪ مقام معظم رهبری اجزاء و لایه های اصلی فرهنگ را چنین مورد اشاره قرار می دهند:
«فرهنگ هم كه می گوییم، اعم از مظاهر فرهنگی، مانند زبان و خط و امثال اینها، یا آنچه باطن و اصل تشكیل دهنده پیكر فرهنگ ملی است مثل عقاید، آداب اجتماعی، مواریث ملی، خصلت های بومی و قومی. اینها اركان و مصالح تشكیل دهنده فرهنگ یك ملت است.»
● بدین ترتیب فرهنگ دارای دو لایه و دو جزء اصلی است:
۱) مظاهر و ظواهر فرهنگ
۲) اصول و بواطن فرهنگ
هر یك از این دو لایه و دو جزء اصلی نیز مشتمل بر اجزای متعدد دیگری است.
در مهندسی سیستم فرهنگ، هم اجزای فرعی و هم اجزای اصلی باید در جای خود و در نقش و وظیفه خود قرار بگیرند و هم در تعامل با یكدیگر باشند.
● در مهندسی فرهنگ لازم است محورهای زیر مورد توجه و عنایت ویژه قرار گیرد:
۱) شناخت اصول و مبانی و عقاید و ارزشها و مظاهر فرهنگ آرمانی: در ابتدا باید فرهنگی كه در بلندمدت و در نهایت بدان رسید مشخص شود. رابطه فرهنگ و دین و به خصوص اسلام ناب محمدی(ص) در تعیین این فرهنگ به عنوان اصلی ترین عامل مورد توجه خواهد بود.
۲) شناخت فرهنگ موجود
آن فرهنگی كه امروز محیط فرهنگی جامعه را می سازد و براساس آن افراد جامعه و جامعه عمل می كند و به عنوان فرهنگ معمول نام برده می شود مورد شناسایی و تجزیه و تحلیل قرار گیرد و با توجه به فرهنگ آرمانی ضعف های آن مشخص گردد.
۳) تعیین فرهنگ مطلوب (هدف)
اصلاح فرهنگ موجود با توجه به شرایط و مقتضیات و قوت ها و ضعف های موجود در جامعه و كشور اعم از شرایط فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی و همچنین شرایط سایر كشورها و محیط های فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی دیگر، امكان پذیر خواهد بود. بنابراین در فرهنگ هدف یا مطلوب میزانی كه در فرهنگ موجود امكان اصلاح وجود دارد مشخص می گردد.

منبع : روزنامه کیهان