برنامه درسی دینی مطلوب

خدایا تو ما را مسلمان نما/ که باشیم بر حکم و امرت رضا
بر اخلاف ما نیز اینگونه باز/ درِ دین حق را بفرمای باز
ره طاعت خویش بر ما نما/ که تواب و بخشنده ای، ای خدا!
●پژوهشهای متعدد، ناکارآمدی برنامه پرورش بینش اسلامی در نظام آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران را آشکار ساخته اند. شواهد و قرائن موجود در این زمینه به حدی است که دست اندرکاران واقع نگر و دلسوز نظام اسلامی و به ویژه متولیان تعلیم و تربیت رسمی را در کشور به مواجهه هوشمندانه و توأم با بصیرت آن هم به صورت عامل فرامی خواند.
● تربیت، به مفهوم عام و تربیت دینی به طور خاص از یکسو حاصل جریانهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی در گستره ای از جامعه محلی تا جامعه بشری است، از سوی دیگر حاصل اقدامات برنامه ریزی شده ای است که مستقیماً با هدف ارتقای سطح دانش و بینش دینی دانش آموزان به مورد اجرا گذاشته می شوند.
● برخی از پژوهشگران، در مقام بیان مهمترین خصوصیات رفتاری نوجوانان به موارد زیر اشاره نموده اند:
۱- طغیان علیه والدین و محیط؛
۲- تمامیت خواهی، استقلال طلبی و اثبات وجود؛
۳- عصیانگری و خشونت علیه عقاید، ارزشهای اخلاقی و سنن؛
۴- خودشیفتگی، خودبینی و خودپرستی زیاده از حد؛
۵- نوجویی که در طرز لباس پوشیدن، طرز سخن گفتن، رفتار و سلوک، تبلور می یابد.
● نمی توان برنامه تربیت دینی ـ ارزشی را فارغ از اقتضائات عوامل و شرایط زمانی، طراحی کرد و در عین حال انتظار داشت نتایج و تجارب نیک و اثربخش تربیتی به همراه داشته باشد. از سوی دیگر پاسخگو نمودن جریان تربیت دینی به عوامل و شرایط زمانی، مکاتب از پیچیدگیهای مضاعف امر تربیت ارزشی دارد و ضرورت درانداختن طرحی نو و فاصله گرفتن از رویکرد سنتی به موضوع را گوشزد می کند.
●استاد شهید دکتر مطهری می گوید: «اسلام هرگز به شکل و صورت ظاهری زندگی نپرداخته است. تعلیمات اسلامی متوجه روح، معنا و راهی است که بشر را به آن هدفها و معانی می رساند. اسلام هدفها معانی و ارائه طریق رسیدن به آن هدفها و معانی را در قلمرو خود گرفته و بشر را در غیر این امر آزاد گذاشته است و به این وسیله از هرگونه تصادمی با توسعه تمدن و فرهنگ پرهیز کرده است.»
بلی مشرق و غرب زان ِ خداست/ همه ملک هستی از آن کبریاست
به هر سو اگر روی خود برده ای/ به سوی خدا روی آورده اید
محیط است ایزد به کل جهان/ بداند همه چیز فاش و نهان
● برنامه درسی دینی مطلوب در دوره متوسطه، اهداف زیر را در دستور کار خود قرار خواهد:
۱- برخورداری از بصیرت دینی و دین آگاهی؛
۲- دین باوری، ایمان دینی یا التزام درونی؛
۳- حساسیت معقول نسبت به حفظ و تداوم فرهنگی و اندیشه دینی در جامعه.
محورهای مورد اشاره در زیر باید مدنظر قرار گیرند:
۱- آموزش مبتنی بر پرسش که از مجموعه تجربیات فرد نشأت گرفته باشد؛
۲- آموزش مرتبط با مسائل و موضوعات معنی دار و ملموس برای یادگیرنده یا متکی به نیازهای واقعی ادارک شده؛
۳- آموزش مبتنی بر شناخت بدفهمی ها؛
● برخی محورهای دیگری که باید مورد تأکید قرار گیرند عبارتند از:
۱- آموزش در بستری آزاد و غیرتهدید کننده؛
۲- آموزش در بستری فعال و مشارکت جویانه نه انفعالی و یک سویه؛
۳- آموزش مبتنی بر غلبه رویکرد عقلی، اقناعی و نقاد بر رویکرد احساس، عاطفی و تلقینی؛
۴- برنامه درسی و آموزش فردیت مخاطبان و خصوصیات منحصر به فرد آنان را به رسمیت بشناسد و از فروکاستن آنان به موجوداتی نوعی و یکسان پرهیز کند.
● از دیگر اهداف برنامه درسی دینی مطلوب می توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱- گرایش به بررسی و مطالعه برای کسب آگاهی و بصیرت دینی بیشتر در حوزه اسلام و سایر اندیشه های دینی؛
۲- کوشش در جهت تنظیم افکار، رفتار و عادات براساس موازین دینی و احساس رضایت از آن؛
۳- آمادگی برای استدلال و دفاع از حقانیت باورهای دینی خود؛
۴- آگاهی از عقاید دینی پیروان سایر ادیان و آمادگی برای رویارویی ارزیابانه و نقادانه با آنها.

منبع : واحد مرکزی خبر