آموزه‌های اخلاقی، تربیتی نهضت حسینی

● پرهیز از دنیاطلبی
در تعالیم دینی، حب دنیا و دنیاطلبی سرچشمه همه گناهان معرفی شده است. در روایتی از رسول خدا (ص) آمده است: “حب الدنیا راس کل خطیئه.”(۱) حضرت علی (ع) نیز دنیا دوستی را اساس همه فتنه‌ها و مشکلات دانسته است.(۲) محبت و گرایش به دنیا سبب مبارزه با دین و کوشش در خاموش کردن چراغ هدایت است و ترک دنیا منشا و شرط یاری دین خداست. فرعون با آنکه می‌دانست حضرت موسی (ع) بر حق است، ولی در برابر او ایستاد و این نبود جز در اثر محبت به دنیا. امام صادق (ع) در زیارت اربعین حضرت سیدالشهداء (ع)، دشمنان و مانعان پیشرفت آن حضرت را کسانی دانسته‌اند که مغرور و فریفته دنیا شده بودند: “و قد توازر علیه من غرته الدنیا...؛ آنان که بر ضد او(سیدالشهداء) همدست شدند، کسانی بودند که دنیا فریبشان داد و بهره خود را در ازای بهایی ناچیز فروختند و آخرت خود را در مقابل بهایی اندک از دست دادند و بزرگی نمودند و خود را در چاه هوا و هوس سرنگون کردند”. امام حسین (ع) نیز، بارها در مواقف مختلف، بر حقیقت زودگذر و فریبنده دنیا اشاره کرده، مخاطبان خود را از فریب دنیا برحذر می‌دارد. حضرت در صبح عاشورا پس از حمد و ثنای الهی فرمودند: “ای بندگان خدا، تقوای الهی پیشه کنید و از دنیا دوری نمایید، اگر دنیا برای کسی می‌ماند و یا کسی در آن می‌ماند، پیامبران به بقا شایسته‌تر بودند، (چرا که آنان) به جلب رضایت، سزاوارتر و به قضای الهی خشنودتر بودند و حال آن که خداوند دنیا را برای آزمایش و امتحان و اهل آن را برای فنا و زوال آفریده است.
تازه‌های آن کهنه می‌شود و نعمت‌هایش نابود می‌گردد و شادمانی آن آمیخته با غم است. چراکه دنیا منزلی است ناپایدار و خانه‌ای است که به ناچار باید از آن رخت بر بست”(۳.) همچنین حضرت در روز عاشورا خطاب به سپاهیان عمر بن سعد، می‌فرماید: “حمد و ستایش خدایی راست که دنیا را آفرید و آن را، خانه فنا و زوال قرار داد، که همواره اهلش را از حالی به حال دیگر درآورد، فریب خورده کسی است که دنیا او را فریب دهد و نگون‌بخت کسی است که دنیا او را مفتون خود کند. (مراقب باشید) این دنیا فریبتان ندهد (که بر ضد من قیام کنید) که دنیا امید هر کسی را که به او دل ببندد، قطع می‌کند و طمع آزمندان به خود را می‌خشکاند. شما را می‌بینم که تصمیم بر کاری گرفته‌اید که خداوند را خشمگین ساخته و عذابش را بر شما نازل کرده و رحمتش را از شما دریغ داشته است... به یقین شیطان بر شما چیره شده و شما را از یاد خدا غافل کرده است”(۴.) سخنان سید الشهداء به خوبی نشان می‌دهد که حب دنیا و حب جاه و مقام و ثروت، مهمترین عامل رویارویی جبهه باطل در مقابل آن حضرت بوده است. امام حسین (ع)، در شب هشتم یا نهم محرم، در ملاقاتی با عمر بن سعد، او را به نجات از دام دنیا و پیوستن به خود فرا خواند و تلاش نمود وی را از جهالت و دنیا‌طلبی برهاند. عمرسعد به امام گفت: “می‌ترسم در این‌صورت خانه‌ام را در کوفه ویران کنند”. امام فرمود: “من به هزینه خود برایت خانه‌ای می‌سازم”. عمر سعد گفت: “می‌ترسم باغ و نخلستانم را مصادره کنند”. امام فرمود: “من در حجاز بهتر از این باغها که در کوفه داری به تو می‌دهم”. عمر سعد گفت: “از سلامت زن و فرزندم بیم دارم”. حضرت فرمود: “من سلامت ایشان را تضمین می‌کنم”.ام عمر بن سعد دست از قدرت‌طلبی و دنیا‌خواهی نکشید و نخواست در پرتو هدایت حضرت، از دام دنیا برهد و به حیات طیبه و سعادت جاوید دست یابد.

علی مهدوی
پی‌نوشتها:
-۱ نهج‌الفصاحه، ج۱، ص۳۴۵
-۲ غرر الحکم، ج۳‌، ص۳۹۵‌
-۳ تاریخ ابن عساکر، ج۱۴، ص۲۱۸
-۴ مقتل الحسین، ج۱، ص۲۵۲

منبع : روزنامه رسالت