حوادث و آمادگی شهروندان برای مقابله با بحران

سالانه ۱۳۰ نفر از ایرانی‌ها جان خود را بر اثر حوادث طبیعی از دست می‌دهند و بیش از هزار میلیارد ریال خسارت به منابع اقتصادی و رفاهی کشور وارد می‌شود که تأثیر مستقیمی بر تولید ناخالص ملی دارد. در ایران هر ۵ سال یک‌بار زلزله‌ای مرگبار اتفاق می‌افتد و تعداد زیادی کشته بجا می‌گذارد. در کنار همه اینها حوادث غیرطبیعی فراوانی هم داریم که علاوه بر خسارت‌های مالی، خسارت‌های جانی ایجاد می‌کنند. اینها را نوشتم تا بگویم بحث کردن درباره بلایای طبیعی و حوادث غیرطبیعی در کشوری که با چنین مسئله‌ای در سطح ؟؟؟ روبرو است ضرورت دارد. حالا اگر مقیاس توجه به این موضوع را کوچک‌تر کنیم و مناطق مختلف تهران را مورد بررسی قرار دهیم منطقه ۵ از وضعیت نسبتاً مناسبی در برابر حوادث احتمالی قرار دارد. البته نه از این منظر که کمتر بلایای طبیعی در منطقه ما به وقوع می‌پیوندد، بلکه از این منظر که میزان خطرپذیری منطقه به دلیل وجود محله‌ها و ساختمان‌های نوساز کمتر خواهد بود. با این حال توجه به چند نکته درباره پیشگیری از حوادث احتمالی و آمادگی برای مقابله با آنها ضروری است.
۱) وجود ۵۰۵ هکتار بافت فرسوده با معیار ناپایداری در منطقه وسیعی چون منطقه ۵ خیلی قابل توجه نیست، چون فقط ۲ درصد از اراضی منطقه را به خود اختصاص داده است. اما کمی آنطرف‌تر از محله‌های نوساز شهران و شهرزیبا، محله‌های کن، سولقان و روستاهای کوچک و بزرگی وجود دارند که در صورت بروز حوادث احتمالی ایمنی لازم را ندارند. این روستاها به دلیل داشتن بافت روستایی زیرنظر بخشداری کن قرار گرفته‌اند و در بعضی موارد از خدمات شهرداری نیز برخوردار می‌شوند. بنابراین با توجه به سابقه وقوع سیل امامزاده داود و حوادث طبیعی دیگر در این روستاها، به نظر می‌رسد که وزارت کشور و زیرمجموعه‌هایش باید توجه بیشتری به این محله‌ها داشته باشند.
بی‌شک احیای بافت فرسوده محله کن که در طرح تفصیلی پیش‌بینی شده از میزان خطرپذیری آن می‌کاهد، اما احیای بافت قدیمی روستاها که برعهده شهرداری نیست، بیش از بافت فرسوده موجود در محدوده منطقه ضروری است.
۲) صرفنظر از پیشگیری و میزان خطرپذیری منطقه در حوزه حوادث طبیعی، آموزش از جمله اقداماتی است که باید مورد توجه ویژه قرار بگیرد. آموزش مناسب در زمینه مدیریت مخاطرات، بلایا و اولویت دادن به مراکز جمعیتی، مانند مدارس، بیمارستان‌ها و راه‌اندازی ساختار منظم مدیریت بحران برای کوچک‌ترین نهادهای اجتماعی می‌تواند مهم‌ترین کارهایی باشد که در مرحله آمادگی انجام می‌شود. تردیدی نیست که در این زمینه باید گروه‌های آسیب‌پذیرتر، چون دانش‌آموزان در اولویت باشند. اما نکته قابل توجه اینکه نباید برای آمادگی دانش‌آموزان، فقط به برگزاری چند مانور در مدارس اکتفا کنیم. شاید برگزاری منظم کلاس‌های آموزشی مقابله با بحران در کنار برنامه‌های معمول آموزشی بتواند آمادگی دانش‌آموزان را بالا ببرد.
۳) بسیج نیروی مردمی مقابل بحران‌های احتمالی از جمله راهکاری ارتقای آمادگی عمومی است که در اغلب کشورهای حادثه‌خیز مورد توجه قرار می‌گیرد. آشنا شدن مردم با امکانات موجود در منطقه، نوع حوادثی که ممکن است رخ دهد، روش‌های مقابله، شیوه‌های امداد و نجات و تشکیل کمیته‌های تخصصی در بخش مقابله از جمله موضوع‌هایی هستند که باید در بسیج نیروی مردمی مورد توجه قرار گیرند. در این زمینه می‌توان از ظرفیت شورایاران، بسیج محله‌ها، سازمان‌های غیردولتی فعال استفاده کرد.

امید,محسنی

منبع : سایت خبری ـ تحلیلی تهرونی