کابوس ایدزروی صندلی دندانپزشکی

«شکایت مرد مبتلا به ایدز از دندانپزشک». این جمله تیتر خبری است که در حدود یک ماه پیش در صفحه نخست یکی از نشریات زرد، با فونت درشت به چاپ رسیده بود و از دادخواهی مردی در دادگاه حکایت می‌کرد که به دلیل مراجعه به دندانپزشک به بیماری ایدز مبتلا شده است. این مرد مدعی شده بود بر اثر مراجعه به مطب دندانپزشکی در حدود دو ماه قبل، بر اثر رعایت نشدن نکات بهداشتی، به بیماری ایدز مبتلا شده است.
متن این خبر بیشتر از چند جمله نبود. ادعای مجهول یک مرد در مورد ابتلا به بیماری ایدز و شکایت او به دادگاه، درحالی که هیچ اشاره‌ای به جزییات خبر، مثلا دلایل وی در مورد آلوده شدن به ویروس HIV در اثر درمان دندانپزشکی و حتی مراحل پیگیری این دعوی در دادگاه یا حکم دادگاه نشده بود. اما جملات کوتاه این خبر و البته خبرهای مشابه در طی سال‌های اخیر، اثر خود را بر ذهن مخاطب گذاشته است: باید از درمان‌های دندانپزشکی ترسید!
● هشدار از خطری که در کمین است
بیماری ایدز، بیماری مهلک قرن لقب گرفته است که در هر ساعت چندین نفر بر اثر ابتلا به آن، جان خود را از دست می‌دهند. آگاه‌سازی‌های مسوولان بهداشت و درمان دولت‌ها و NGOها در این زمینه نتیجه داده است و امروز مردم بیش از پیش از خطر ابتلا به این بیماری آگاه شده‌اند. آنها بر اثر حجم تبلیغات آگاه‌کننده و هشدار دهنده، راه‌های انتقال این بیماری را به خوبی آموخته‌اند.
بسیاری از آنها در مورد جزییات زندگی مدرن که ممکن است آنها را در برابر ابتلا به این بیماری به مخاطره بیندازد، کنجکاو شده‌اند و سعی می‌کنند از طریق برنامه‌های بهداشتی رسانه‌ها، پاسخ سوال‌های خود را جست‌وجو کنند. رسانه‌ها، اعم از روزنامه، تلویزیون، رادیو و البته صفحات پزشکی روزنامه‌ها و مجلات نیز تلاش می‌کنند پاسخ مناسبی، در حدی که عرف حاکم بر جامعه را جریحه‌دار نکند، به مخاطبان خود ارائه دهند.اما نکته‌ای که در این میان چندان مورد توجه قرار نمی‌گیرد، لزوم اطلاع‌رسانی شفاف و کامل به مخاطب است؛ آنچنان که علاوه بر آگاه‌سازی از خطر ابتلا، به جزییات کامل و مبسوطی از این بیماری دست یابد و دچار سوءتفاهم و برداشت نادرست و دیگرگونه از ماجرا نشود.
مخاطبان، اینگونه پیام‌های بهداشتی را تنها از رسانه‌های علمی ‌و تخصصی دریافت نمی‌کنند! بسیاری از روزنامه‌های غیرتخصصی و البته نشریات زرد و جنجالی نیز، تلاش می‌کنند بر مبنای رسالت مطبوعاتی خود، در این وادی گام بردارند و در حد توان خود، مخاطبان را از این خطر مهلک آگاه کنند! آنها حتی از جملات و اظهارنظر کارشناسان و مسوولان به گونه‌ای استفاده می‌کنند که تنها موجب سوء‌تفاهم و برداشت دیگرگونه از موضوع می‌شود.
آنچنان که روزنامه‌ای مثلا در تایید این ادعا که مراکز بهداشتی و درمانی از وسایل یک بار مصرف و بهداشتی استفاده نمی‌کنند، نقل قول رئیس اداره امور بیمارستان‌ها و اورژانس بیمارستانی وزارت بهداشت را به‌گونه‌ای می‌آورد که گویی به دلیل عدم صرفه اقتصادی استفاده از وسایل یک بار مصرف در حوزه بهداشت هنوز قابل اجرا نیست .
اگرچه آلودگی پزشک، دندانپزشک و یا سایر کارکنان مراکز بهداشتی و عدم رعایت احتیاط و یا استفاده از وسایل غیراستریل و آلوده می‌تواند سبب‌ساز انتقال آلودگی به بیمار و پرسنل مراکز بهداشتی درمانی شود، اما به اذعان بسیاری از مسوولان امر تاکنون موردی از آلودگی بیماران در مطب‌ها و مراکز دندانپزشکی گزارش نشده است.
آنچنان که دکتر محمد مهدی وردی، مدیر کل دفتر سلامت دهان و دندان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز در مصاحبه اختصاصی با مجله سپید در سال گذشته، این موضوع را مورد تاکید قرار داد و افزود: با توجه به اینکه تمامی‌مراکز درمانی دندانپزشکی ملزم به تجهیز با دستگاه اتوکلاو هستند، که در غیر این صورت تعطیل می‌شوند، تاکنون انتقال ایدز از دندانپزشکان به بیماران مطب دندانپزشکی در داخل کشور گزارش نشده است، ولی در هر صورت رعایت دقیق اصول کنترل عفونت به نفع دندانپزشکان و بیماران خواهد بود.
● کاسبی از ترس مردم
ترس از انجام درمان دندانپزشکی برای احتمال به ابتلا به بیماری‌هایی همچون ایدز و هپاتیت بیشتر به علت عدم آگاهی از رعایت «اصول حفاظت شخصی در مرکز دندانپزشکی» است. اما گویا این عدم آگاهی، برای برخی از مراکز درمانی و بهداشتی چندان بی‌منفعت نیز نبوده است.
دغدغه مردم در مورد کیفیت خدمات بهداشتی ارائه شده از سوی اینگونه مراکز، این روزها بهانه‌ای برای مانور تبلیغاتی آنان شده است تا با استفاده از مضامینی چون «محیط درمانی پاکیزه و استریل، ضد عفونی کلیه وسایل با مواد ویروس‌کش قوی و استفاده از وسایل پیشرفته استریلیزاسیون مانند اتوکلاو و فور» بیماران بیشتری را به سوی خود جلب کنند و به بهانه تمرکز بیشتر روی مسایل بهداشتی، مبالغ بالاتری را از آنها مطالبه نمایند.
در حالیکه امروزه وجود دستگاه اتوکلاو برای اعطای امتیاز به مطب‌ها و کلینیک‌های دندانپزشکی از ضروریات است و مراکز فاقد اتوکلاو محکوم به تعطیلی هستند و جدای از این بسیاری از وسایل که شائبه انتقال بیماری در آنها وجود دارد به صورت یک بار مصرف مورد استفاده قرار می‌گیرد.

دکتر سیامک شایان امین
دندانپزشک

منبع : روزنامه تهران امروز