سالم باشید، ‌باردار شوید!

معمولاً اولین مراجعه خانم‌های باردار به پزشك، حداقل هشت هفته بعد از انعقاد نطفه جنین صورت می‌گیرد.تا این زمان ممكن است بسیاری از مشكلات برگشت‌ناپذیر، برای جنین پیش آمده باشد. چون اغلب اعضای حیاتی جنین در چند هفته اول حاملگی شكل می‌گیرند و بیشترین ناهنجاری‌های جنینی و نقایص فیزیكی هم بین هفته دوم تا هشتم حاملگی به وجود می‌آیند. به همین علت اغلب زمانی كه خانم باردار به پزشك مراجعه می‌كند، دوران طلایی را جهت پیشگیری از برخی ناهنجاری‌ها از دست داده است.
● چه‌جوری؟
با مشاوره قبل از بارداری می‌توان وجود بیماری یا عوامل نامناسب برای سلامت جنین را بررسی و احتمال داشتن كودك ناسالم را به مادر و پدر یادآوری كرد. در برخی از موارد با استفاده از روش‌های درمانی می‌توان پیدایش برخی ناهنجاری‌های مادرزادی كودك را به حداقل رساند. مثلاً پیشگیری از عوارض سرخجه در جنین با تزریق واكسن سرخجه قبل از بارداری بسیار مهم است. استفاده از اسیدفولیك توسط مادر در دوره قبل و اوایل بارداری برای كاهش عوارض سیستم عصبی در نوزاد اهمیت بالایی دارد. پیشگیری از ناهنجاری‌های ناشی از بیماری قند در جنین، ‌از طریق كنترل قند خون مادر مبتلا به این بیماری بسیار با ارزش است.
در مدت بارداری، تشخیص و درمان بیماری خاص مادر كه اثر نامطلوب بر بارداری دارد و یا بیماری‌هایی كه در اثر بارداری شدیدتر می‌شوند (دیابت، بیماری قلبی مادر و ... ) باعث نتیجه خوب بارداری و سلامت مادر و نوزاد می‌شود. در مشاوره قبل از بارداری، به مشكلات وراثتی و ایمن‌سازی نیز توجه عمده می‌شود.
● كی ،كجا برویم؟
بهترین زمان برای مشاوره قبل از بارداری، هنگام مراجعه زنان سن باروری برای مشاوره و خدمات قبل از ازدواج و همچنین اولین ویزیت پس از ازدواج است. پزشكان و كاركنان آموزش دیده در كلیه مراكز بهداشتی و درمانی، می‌توانند خدمات مشاوره‌ای قبل از حاملگی ارائه دهند.
● چه مواردی؟
هر زوجی كه تصمیم دارد صاحب فرزندی شود باید به شرایط مناسب بچه‌دار شدن از قبل فكر كند، تحت مشاوره قرار بگیرد و در صورت لزوم مراقبت‌های خاص دریافت كند. زنانی كه از روش‌های پیشگیری از بارداری استفاده می‌كنند باید فاصله زمانی مناسب بین قطع روش جلوگیری و حاملگی را بدانند. مادران زیر ۱۸ سال یا بالای ۳۵ سال باید هوشیارتر باشند.
در خانواده‌هایی كه سابقه بیماری‌های ارثی و فامیلی در آن‌ها وجود دارد و یا در ازدواج‌های فامیلی، مشاوره ژنتیك قبل از بارداری لازم است.
مادران باید بدانند تغذیه نامناسب، سوءتغذیه، حاملگی‌های متعدد، فاصله كم بارداری‌ها،‌كم خونی‌ها و ... می‌تواند یك بارداری پرخطر را به دنبال داشته باشد.
سابقه سقط مكرر، مرده‌زایی و تولد نوزاد ناهنجار از عوامل لازم مشاوره قبل از بارداری است.
در بیماری‌های مزمن و متعاقب آن مصرف مداوم داروهای خاص، مادر باید از خطرات و عوارض بیماری‌های خود، نحوه طی كردن دوره بارداری و كنترل بیماری در دوران حاملگی آگاه باشد. از مهم‌ترین این بیماری‌ها می‌توان موارد زیر را برشمرد: نارسایی كلیه و كبد،‌ دیابت، بیماری‌های مزمن قلبی ـ عروقی،‌اختلالات انعقادی، صرع و غیره.
مادران باید در مورد نحوه صحیح رژیم غذایی، ورزش و فعالیت، میزان لازم استراحت،‌شدت فعالیت‌های كاری و روابط زناشویی، از قبل از حاملگی اطلاعات كافی داشته باشند.
وضعیت ایمنی و مصونیت مادر علیه برخی بیماری‌های عفونی كه می‌توانند عامل ناهنجاری در نوزاد شوند، باید قبل از حاملگی مشخص شود و در مورد آن دسته از بیماری‌ها كه روش‌های كنترل آن‌ها وجود دارد، اقدامات لازم اعمال شود. (مانند: سرخجه، آبله‌مرغان، هپاتیت، ایدز، توكسوپلاسموز و كزاز).

مریم صابونی، الهه متولی
كارشناس مامایی

منبع : روزنامه تهران امروز