چالش های یک اپراتور: ایرانسل در راه فردا

نزدیک یک سال و نیم پیش بود که بالاخره کشمکش خسته کننده اپراتور دوم با ورود MTN به کنسرسیوم ایرانسل پایان گرفت و بالاخره پروانه این اپراتور صادر شد تا معصوم فردیس، مشاور و مجری سابق پروژه و رگولاتور وقت با خوشحالی تمام اعلام کند، ایرانسل موظف است تا ۹ ما بعد از تاریخ صدور پروانه شروع به سرویس دهی کند.
در همان روزها در تمام اظهارنظرهای رسمی در مورد شرایط پروانه ایرانسل این موضوع که این اپراتور موظف است شبکه خود را بر مبنای نسل دو و هفتاد و پنج یا همان EDGE راه اندازی کند تاکید می شد.
یک نمونه از این اظهارنظرها که خوشبختانه همچنان در آدرس http://isna.ir/Main/NewsView.aspx?ID=News-۶۲۲۸۷۳ دسترسی به آن امکانپذیر است، رئیس سازمان تنظیم مقررات به وضوح گفته است: مجوز بهره برداری و ایجاد شبکه روز یکشنبه ۶/۹/۸۴ به شرکت ارتباطات سیار «ایران سل» اعطا شد و این شرکت بر اساس موافقت نامه ی امضا شده فی مابین تا ۹ ماه دیگر باید به تعهدات خود عمل کند.
معصوم فردیس در جلسه مطبوعاتی که ظهر آن روز با حضور خبرنگاران برگزار شد، با اشاره به سوابق پروژه ی اپراتور دوم اظهار داشت: طبق مذاکرات انجام شده علی رغم وقفه ی زیاد ایجاد شده در کار ایران سل باید اردیبهشت ۸۵ سیم کارت های اولیه را جهت تایید شبکه به وزارت ارتباطات ارایه دهد و به محض تایید شبکه، اجازه ی عرضه ی سیم کارت به مردم از سوی سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی داده خواهد شد.
تاخیر ایرانسل در ارائه سیم کارت ها تا حداقل ۶ ماه بعد از تاریخ اعلام شده البته به دلیل قصور وزارت ارتباطات در تامین شرایط پروانه بر می گشت که از جمله آنها می شود به پاکسازی فضای فرکانسی متعلق به اپراتور دوم اشاره کرد.
اما نکته مورد نظر در آن جلسه خبری، جملات بعدی جناب رگولاتور بود.: او در مورد تکنولوژی که در شبکه ی اپراتور دوم به کار گرفته می شود گفت: این شرکت نسل ۷۵/۲ یا EDGE را عرضه خواهد کرد و پس از گذشت یک سال در صورت کشش داشتن بازار، ۴۶ سرویس را علاوه بر VoIP به مردم عرضه خواهد کرد.
پیگیری تحلیلگران در میان اهالی مطلع از پروانه اپراتور دوم البته ما را به نتایج جدیدی رساند، کارشناسان معتقد بودند در پروانه فعالیت ایرانسل به صراحت نوع شبکه نسل دو و نیم یا همان GPRS عنوان شده، منتها در همان روزها، مدیران ایرانسل در تعهدی که الزام آور هم نبود، اعلام کرده اند که شبکه خود را بر مبنای EDGE بنا خواهند کرد.
گمانم چیزی در حدود ۸ ماه از افتتاح شبکه ایرانسل می گذرد و حال دیگر زمان مناسبی برای پرسیدن این سئوال است که اگر ایرانسل قرار بود سرویس EDGE بدهد، چطور است که امروز هیچ اهمیتی به این موضوع نمی دهد و مشغول ارائه سرویس ضعیف تر و قدیمی تر GPRS موسوم به نسل دو و نیم است نمی دهد؟
آیا پیش رو بودن این شرکت در حوزه مخابرات، آنچنان که در بیانیه اصول و اهداف خود آورده است، فقط جلو بودن نسبت به تالیا و ارتباطات سیار است؟ مگر نه اینکه MTN سهامدار غالب ایرانسل مدعی پیشرو بودن در سطح جهانی است؟
و سئوال اساسی تر اینکه آیا ایرانسل تا وقتی فشارهای رسانه ها یا دولت را بر دوش خود احساس نکند قصد عمل به تعهداتش را ندارد؟
به هر حال مثل روز روشن است که عذرهای بدتر از گناهی مثل اینکه ارائه سرویس GPRS محکی برای ارائه سرویس نسل های بالاتر است وجود دارد، کما اینکه مدیرعامل ایرانسل در یکی از گفت وگوهایش اعلام کرد در صورت استقبال ایرانسل حتی قادر به ارائه سرویس نسل ۳ موبایل هم هست!
معتقدم اگرچه ایرانسل در سال ۸۵ نشاطی جدی به فضای ارتباطات کشور تزریق کرد و به عنوان یک فعال بخش خصوصی باید تا حد امکان مورد حمایت قرار گیرد اما برخورد با رفتارهای این چنینی که نوعی به توجهی به تعهدات اش است وظیفه مهم رگولاتوری است و قصور در آن در واقع ضایع شدن حق مردم محسوب می شود و البته سازمان تنظیم مقررات متاسفانه تابحال در پیگیری این حقوق، ضعیف عمل کرده است.
آنچه مسلم است، فضا سازی برای ورود اپراتور سوم تلفن همراه که از هم اکنون مسلم شده که مجبور به ارائه سرویس نسل سوم است نیاز به فضاسازی دارد و یکی از مهمترین آنها ارائه سرویس های مشابه در سطوح پایین تر از سوی اپراتورهای موجود است.
این در حالی است که فعالیت شدید اپراتور دولتی در فروش سیم کارت های بیشتر و ثبت نام سال به سال مشترکان بالقوه، سایر فعالان این عرصه را تنها به فکر رقابت در جذب مشترکان و افزایش تعداد آنها انداخته است و چه تالیا (که آن هم طبق قرارداد باید سرویس نسل دو و نیم ارائه می کرد و البته آنقدر این کار را انجام نداد که فراموش شد!) و چه ایرانسل فقط به این فکر می کنند که تعداد مشتریان شان را بیشتر کنند.
نکته جالب توجه دیگری که در این میان به وجود آمده تلاش ایرانسل برای جذب مخاطبان جدید و بی توجهی به وفادار کردن مخاطبان قبلی است، امری که در دراز مدت قطعا به ضرر این اپراتور بزرگ منجر خواهد شد.
سیستم های تشویقی ایرانسل (از قبیل هدیه شارژ یا مکالمه رایگان) برای مشترکان جدید باعث شده بسیاری از کاربران این شبکه با اتمام اعتبار اولیه خود دیگر از سیم کارت شان استفاده نکنند، تا حدی که بنابر آمار غیررسمی و البته تایید نشده از سوی ایرانسل در حال حاضر نزدیک به ۳۰۰ هزار سیم کارت اعتباری این شرکت که در اسفند ماه به مردم فروخته و در شبکه ثبت شده است، در حال حاضر خاموش هستند!
چنین نتیجه ای را فارغ از بحث هدایای تشویقی باید به تغییرات تعرفه ای و البته جوسازی عجیب و غیرقابل دفاع رگولاتوری نسبت داد که باعث شد مردم بعد از تغییرات تعرفه ای ( و علی رغم اینکه همچنان تعرفه ای دقیقه ای همچنان با ارقام قبلی پایدار بود) نسبت به ایرانسل بی اعتماد شوند و سیم کارت های خود را با قیمتی پایین تر در بازار آزاد بفروشند.
به هر حال امیدوارم چند ماه بعد تغییرات جدی در وضع موجود ایرانسل آنقدر بارز و مشهود باشد که نوشتن این یادداشت را شتابزدگی بدانم و با خودم تکرار کنم کاش کمی صبر می کردم.

منبع : ماهنامه تحلیلگران عصر اطلاعات