دستورالعمل روش نگهداری و آماده سازی و تزریق واکسن‌های طیور

۱ – تانک ازت مایع حاوی واکسن نباید در محل خیلی گرم نگهداری شود در غیر اینصورت ازت مایع خیلی سریعتر تجخیر می شود .
۲ – آمپول های حاوی واکسن همواره باید زیر ازت مایع قرار گیرد بنابراین ازت موجود در تانک به طور مرتب باید کنترل شود .
۳ – مخلوط کردن محتویات آمپول در حلال باید در اطاق جداگانه ای انجام شود .
۴۷ – آمپول خارج شده در بن ماری ۲۷ درجه سانتی گراد قرار داده شود و به صورت چرخشی به آرامی تکان داده شود به طوری که در مدت ۲۰ ثانیه ذوب شود .
۸ – آمپول را از بن ماری خارج و با دستمال کاغذی آن را خشک نمایید و در خط مشخص شده آن را بکشید . قبل از شکستن آمپول مطمئن شوید که تمام محتویات آن در قسمت پایین آمپول قرار گرفته شود .
۹ – تمام وسایلی که برای مخلوط کردن و تزریق واکسن بکار برده می شوند قبلا استریل شوند . سترون کردن باید در اتوکلاو ، با دمای ۱۲۱ درجه سانتی گراد و ۱۵ اتمسفر فشار به مدت ۳۰ دقیقه انجام شود و برای استریل کردن از مواد ضدعفونی استفاده نشود .
۱۰ – بعد از ذوب شدن آمپول حاوی واکسن بلافاصله و در عرض ۳۰ ثانیه باید محلول واکسن را به داخل حلال وارد کرد .
۱۱ – با استفاده از سرنگ استریل ۵ تا ۱۰ میلی لیتری و سوزن نمره ۱۸ با قطر ۲/۱-۱ اینچ محتویات آمپول به آرامی داخل سرنگ کشیده شود . در صورت استفاده از سوزن های خیلی باریک و یا در صورت کشیدن واکسن با فشار و سرعت زیاد ممکن است تعدادی از سلولها صدمه ببیند .
۱۲ – سوزن سرنگ حاوی واکسن کشیده شده را درب لاستیکی بطری حلال به داخل سرنگ بکشید تا سرنگ تقریبا پر شود . همزمان سرنگ را به آرامی تکان دهید ، سپس محتویات سرنگ را با احتیاط و به آرامی در حلال تزریق کنید . بعد از تزریق واکسن به شیشه حلال ، آن را به آرامی تکان دهید تا واکسن با حلال مخلوط شود .
۱۳ – حلال باید در درجه حرارت ۶-۴ درجه سانتی گراد نگهداری شود و قبل از استفاده به مقدار نیاز روزانه ، از قبل در اتاق واکسن قرار داده شود تا به دمای اتاق ۲۷-۲۲ برسد و سپس از آن استفاده کرد . در صورت انتقال واکسن به داخل حلال ۸ – ۲ درجه سانتی گراد ویروس واکسن صدمه می بیند (نکته بسیار مهم)
۱۴ – بعد از انتقال محتویات سرنگ به داخل حلال ، مقداری از حلال ، به داخل آمپول واکسن برگردانده شود تا محتوی آمپول کاملا شستشو و مجدد به آرامی به داخل حلال برگردانده شود .
۱۵ – حلالهایی که رنگ غیر طبیعی و یا کدورت خاص دارند ممکن است آلودگی میکروبی داشته باشند و نباید مصرف شوند .
۱۶ – برای واکسیناسیون بهتر است از سرنگ های اتوماتیک ۱ سی سی با سوزن نمره ۲۲-۲۰ با طول ۱۲-۹ میلی متر استفاده شود .
۱۷ – شیشه های حلال را به هنگام تزریق باید بطور مرتب و با آرامی تکان داد. تکان ها نباید آنقدر شدید باشد که کف ایجاد شود .
۱۸ – واکسن آماده شده در کوتاهترین زمان ممکن مصرف شود و زمان مصرف آن حداکثر یک ساعت بیشتر طول نکشد .
۱۹ – قبل از شروع تزریق سرنگ ها باید آزمایش شوند تا اطمینان حاصل شود که مقدار تزریق به هر جوجه دقیقا ۲/۰ میلی لیتر است .
۲۰ – در طی استفاده از واکسن آماده شده و تزریق آن به جوجه های دمای واکسن نباید به بیش از ۲۷ درجه سانتی گراد برسد .
۲۱ – بعضی از کمپانی های سازنده واکسن توصیه می کنند که واکسن آماده شده در جریان تزریق باید در یخ نگهداری شود . به همین جهت به دستورالعمل واکسن مصرفی و توصیه های سازنده آن باید توجه شود .
۲۲ – حداکثر سرعت واکسیناسیون باید ۱۵۰۰ قطعه جوجه در ساعت باشد .
۲۳ – بعد از تزریق واکسن حداقل برای مدت ۳۰ قیقه جوجه به حال خود رها شود و کار دیگری روی جوجه انجام نگیرد .
۲۴ – شماره سریال واکسن و حلال مربوط به آن یادداشت شود تا در زمان لازم بتوان پیگیری لازم را انجام داد .
۲۵ – هیچ واکسن و یا حلالی را که تاریخ آن منقضی شده است مصرف نکنید .
۲۶ – واکسن های روغنی نباید همراه با واکسن مارک مصرف شوند چون فرمالین موجود در آنها ویروس را از بین می برد .
۲۷ – به منظور تاثیر واکسن و جلوگیری از تماس زود هنگام جوجه ها با ویروس بیماریزا در مرغداری از انتقال جوجه ها حداقل ۶ ساعت پس از تزریق واکسن از کارخانه جوجه کشی به مرغداری اجتناب شود .
وسائل و امکانات
۱ – اتاق جهت آماده سازی واکسن به ابعاد حداقل ۳×۳ قابل ضدعفونی و شستشو
۲ – یخچال ۹ فوت
۳ – میز کار به عرض اتاقک
۴ – روپوش و کلاه و چکمه (به تعداد کافی)
۵ – دستکش چرمی ضخیم یا ضد حریق
۶ – عینک محافظ چشم
۷ – اتوکلاو جهت استریل کردن وسایل(در انداره متوسط و قابل حمل)
۸ – پنس متوسط (دو عدد)
۹ – بن ماری (یک دستگاه)
۱۰ – سرنگ ۱-۵ سی سی یکبار مصرف استریل به مقدار کافی (با تاریخ مصرف)
۱۱ – سر سوزن شماره ۱۸ با طول یک اینچ جهت مخلوط کردن واکسن به حلال
۱۲ – دستمال کاغذی (به مقدار کافی)
۱۳ – سرنگ اتوماتیک ۱ سی سی (به تعداد کافی)
۱۴ – تانک ازت اضافی (۱عدد)
۱۵ – سر سوزن شماره ۲۲ با طول ۱۲ تا میلی لیتر (به تعداد کافی)
۲ – واکسن بیماری نیو کاسل
Newcasttle disease vaccine
واکسن های بیماری نیوکاسل در ایران به دو شکل زیر به مصرف می رسد :
الف – واکسن های زنده :- ide Live . vaccine leofiliz
از دو نوع B۱‌ و لاسوتا می باشند که هر دو نوع ویروس واکسن بوده از اینرو به علت حساس بودن در حفظ و نگهداری و کاربرد آن باید دقت فراوان مبذول داشت و دقیقا برابر دستورالعمل مؤسسه سازنده اقدام کرد .ب – واكسن كشته : Inactivated vaccine
ویروس بكار رفته در این نوع واكسن غالبا B۱‌ ، لاسوتا و ۷۴ بوده و غیر فعال می باشند . مصرف این نوع واكسن متعاقب مصرف واكسن های زنده نیوكاسل در گله های گوشتی ، مادر و تخمگذار تجارتی جهت افزایش و یكنواختی عیار آنتی بادی بر علیه بیماریها بكار می رود .
۳ – واكسن گامبورو
vaccine Bursal disease
دو نوع واكسن گامبورو در ایران به مصرف می رسد .
الف – واكسن زنده :
freeze dried Live vaccine
ویروس بكار رفته در ساخت واكسن از نوع Intermediate و مصرف آن در كلیه مناطق و در كلیه گله های پرورشی (مرغ) برابر دستورالعمل مؤسسه سازنده واكسن اجباری می باشد . جهت تعیین زمان مطلوب استفاده از این واكسن باید سطح ایمنی مادری ، میزان آلودگی منطقه و فارم و حدت ویروس بیماریزای منطقه را در نظر گرفت .
ب – واكسن كشته :
vaccine inactivated ویروس واكسن غیر فعال می باشد . مصرف این نوع واكسن در گله های مادر قبل از زمان تخمگذاری اجباری می باشد .
۴ – واكسن بیماری برونشیت عفونی : Infections Bronchitis vaccine
دو نوع واكسن برونشیت عفونی در ایران به مصرف می رسد :
الف – واكسن زنده :
freeze dried Live vaccine
ویروس بكار رفته در ساخت واكسن از سویه تخفیف حدت یافته ماساچوست (Massachusetts) می باشد و به دو شكل :
الف – Mass Type - H۱۲۰ strain
كه ویروس واكسن تخفیف حدت بیشتری یافته و در سنین اولیه در طیور مصرف می شود .
ب – Mass Type - H۵۲ strain
كه ویروس قوی تر بوده و برای تقویت ایمنی حاصل از واكسن H۱۲۰ در مرغان مادر و تخمگذار تجارتی مصرف می شود .
در مناطق آلوده توصیه می شود واكسیناسیون در روزهای اول به صورت اسپری با قطرات درشت و یا قطره چشمی انجام گیرد .
ب – واكسن كشته : Inactive vaccine
ویروس بكار رفته در ساخت واكسن از سویه M۴۱ و غیر فعال می باشد (كشته) مصرف این واكسن در گله های مادر و تخمگذار تجارتی قبل از زمان تخمگذاری ضروری است .
۵ – واكسن بیماری لارنگوتراكئیت عفونی طیور
Laryngotracheitis. vaccine Fowl.
Live. virus freeze dried
این واكسن از ویروس تخفیف حدت یافته و به صورت لیوفیلیزه تهیه می شود . مصرف این واكسن در مرغان مادر و تخمگذار تجارتی صرفا در مناطق آلوده (كه وجود بیماری در منطقه به اثبات رسیده و با سابقه واكسیناسیون وجود داشته باشد) با توجه به دستورالعمل مؤسسه سازنده واكسن ضروری است .
۶ – واكسن بیماری آبله طیور
Fowl.pox vaccine
Live.virus.freeze.dried
این واكسن از ویروس تخفیف حدت یافته و به صورت لیوفیلیزه تهیه می شود . مایه كوبی طیور بر علیه این بیماری در ایران در مناطقی كه سابقه بیماری دارند با توجه به دستورالعمل سازنده واكسن اجباری و ضروری است .
۷ – واكسن بیماری آنسفالومیلیت طیور
Encephalomyelitis. vaccine Avian
Live virus freeze dried
ویروس این واكسن زنده و در جنین تخم مرغ تكثیر یافته و به صورت لیوفیلیزه تهیه می شود مصرف این واكسن در گله های مرغ مادر قبل از تولید و در زمان تولك بری اجباری است .
۸ – واكسن بیماری كوریزای عفونی طیور
Infection coryza vaccine (inactive virus)
واكسن مذكور حاوی ۳-۲ سویه باكتری (غیر فعال) می باشد كه برای پیشگیری از بیماری قبل از شروع تخمگذاری در گله بكار می رود .
۹ – واكسن بیماری سندروم كاهش تولید
Egg drop. syndrom EDS, ۷۶ inactive. Vaccine
واكسن مذكور غیر فعال بوده (Inactive) و جهت پیشگیری از بیماری سندروم كاهش تولید قبل از شروع مرحله تخمگذاری بكار گرفته می شود .
۱۰ – واكسن پاستورلوزیا وبای مرغان
Fowl. cholera. vaccine inactive. vaccine
واكسن مذكور غیر فعال vaccine Inactive. واكسیناسیون علیه بیماری در مناطق آلوده در اردك – بوقلمون – غاز و مرغ توصیه می شود . این واكسن توسط مؤسسه رازی و از سویه بومی پاستورلامولتوسیداتیپ A۱ تهیه می شود .
توجه :
در حال حاضر واكسن های كشته (Inactive) نیوكاسل +EDS,۷۶+ برونشیت عفونی + گامبورو (چهارگانه) به صورت مخلوط برای مصرف در مزارع مرغ مادر و مخلوط واكسن های كشته نیوكاسل + برونشیت عفونی EDS,۷۶+ + برای مصرف در مزارع پرورش پولت تخمگذار در نظر گرفته شده است .
۱۱- واكسن بیماری كوكسیدیوز طیور
این واكسن حاوی چهار گونه بیماریزایی ایمریا (نكاتریكس – اسرولینا – ماكزیما) می باشد و به صورت آشامیدنی جهت مصرف در گله های مادر در نظر گرفته شده است .
۱۲ – واكسن بیماری آنفلوآنزای طیور (H۹N۲)
این واكسن از سویه های جدا شده در ایران از سروتیپ (H۹N۲) و به شكل غیر فعال و به منظور استفاده در گله های طیور صنعتی ساخته شده است .

منبع : موسسه مرغداری ایران