زیان ها و تخریب های ناگهانی وزن کم کردن های نادرست

انجام کاهش سریع وزن ، درست پیش از دیدارهای ورزشی و برای رسیدن به وزن دلخواه کاری است که همیشه در میان کشتی گیران یا دیگر ورزشکاران رشته های دسته بندی وزنی به چشم می خورد .
رسیدن به وزن دلخواه یا مطلوب با محدودکردن دریافت یا کاربرد غذا و مایعات انجام می گیرد، این روند به تخلیه ذخیره گلیکوژن و تا اندازه ای پروتئین بدن می انجامد .
دیگر کم کردن آب بدن با رفتن به سونا ، و کاربرد جامه های تعرق زا در زیر گرمکن پنبه ای یا کتانی و نیز انجام تمرین های شدید در هوای گرم و یا کاربرد مسهل ها و ادرار آورنده ها انجام می گیرد . پی آمدهای کوتاه مدت کاربرد پاره ای از این شیوه ها مانند :
▪ کاهش قدرت ماهیچه ها ( عضلات ) و پایداری
▪ افزایش خستگی ، نگرانی ‌، خشم و احساس گوشه گیری
▪ کاهش حجم پلاسمای خون که سبب ناهنجاریهایی در دستگاه قلب و عروق می گردد مانند : ( فزونی گرفتن ضربان قلب ،‌کاهش برون ده قلب )‌.
▪ کاستی گرفتن روند خون در پهنه ( ناحیه ) گلومرولی و کاهش اندازه پالایش کلیوی ،‌تخلیه گلیکوژن عضله و کبد ‌،افزایش از دست دهی الکترولیت ها ، از سوی دیگر ، رسیدن به وزن مطلوب ‌،کم و بیش انجام میگیرد و روی هم رفته با زمان ناکافی برای بازیابی مایعات و سوخت از دست رفته همراه است ، این روش ها می تواند پایه ای برای پیدایش نارسایی های خوردن مانند بی اشتهایی عصبی یا پرخوری عصبی باشد از همین رو بایسته است که ورزشکاران ، مربیان و دست اندرکاران تمرین ها و نیز سرپرستان و پزشکان مسوول تیم ها ، با راهکارها و شیوه های درست و مناسب کاهش وزن آشنایی بسنده و بالایی داشته باشند .
روی هم رفته سفارش می شود که از روشهای کاربرد کم آبی برای کاهش وزن برای رسیدن به سروزن خودداری گردد ، زیرا در آزمایش ها ، زمینه هایی از نخستین مرگ در میان کشتی گیران ، آن هم با کاهش وزن سریع و عمدی دیده شده است .
▪ برای نمونه :
ـ بین روزهای ۷ نوامبر تا ۹ دسامبر ۱۹۹۸ سه کشت گیر دانشگاهی با وضعیت جسمانی هنجار ( طبیعی ) و سالم در یک برنامه کاهش وزن سریع برای شرکت در دیدارهایی در ایالت گوناگون آمریکا ، هر سه جان خود را از دست دادند . پیش از وزن کشی رسمی هر سه کشتی گیر ، درگیر با روش وزن سریع مشابه بودند که سبب کم آبی از راه تعریق گشته و با افزایش دمای بدن دچار شدند . کشتی گیران هر گونه دریافت و یا کاربرد غذا و آب را محدود کردند و برای دستیابی به بیشترین میزان عرق ریزی به پوشیدن جامه ( لباس ) غیرقابل نفوذ تبخیری و تمرین های شدید در هوای گرم دست زدند .
ـ درگزارشی پیرامون مرگ یکی از کشتی گیران ۶۹ کیلوگرمی آمده است : در ۲۱ نوامبر این ورزشکار ۲۲ ساله در ایالت ویسکانسین به کاهش وزن به اندازه ۸/۱ کیلوگرم دست زد ، وزن پیش مسابقات وی در ۶ سپتامبر ۸۰ کیلوگرم بود و پس از ۱۰ هفته او ۵/۹ کیلوگرم وزنش را از دست داد که ۶۰/۳ کیلوگرم آن بین روزهای ۱۷ تا ۲۰ نوامبر کاهش یافته بود ودر ۲۱ نوامبر در ساعت ۵:۳۰ بامداد همانند آغاز کار ، دوباره دست به کاهش وزن زد و یک ساعت پس از آن ، وی از کمبود نفس شکایت داشت ، اما همچنان به تمرین های ساعت ۸:۳۰ بامداد ۵/۱ کیلو دیگر وزن از دست داده بود . آنگاه یک لیوان آب نوشید و ۳۰ دقیقه به استراحت پرداخت ، سپس دوباره تمرین های خود را از سرگرفت . ساعت ۳۰/۹ بامداد تمرین ها را متوقف نمود و گفت که احساس خوبی ندارد . کارکنان درخنک کردن وی کوشیدند و لباس را از تنش درآوردند ، در ادامه او قادر به پاسخ و واکنش نبود و دچار ایست قلب – تنفسی شد که احیای قلب – ریوی هم دیگر هیچ موفقیتی در برنداشت .
روی هم رفته شماری از مربیان وکشتی گیران بر این باور پا می فشارند که باید در یک دسته وزنی پایین تر از وزن پیش از فصل مسابقه ها ، رقابت کنند تا نهایت استفاده را از رقابتهای خود به دست آورند .
همانگونه که آمد ، شماری از کشتی گیران برای رسیدن به وزن رقابتی به کاهش وزن سریع با کم آبی به وسیله شیوه هایی چون : تمرین های شدید ، محدودیت در کاربرد مایعات ، پوشیدن جامه تبخیری غیرقابل نفوذ و کاربرد محیط های شدیدتر و کم رواج تری هم مانند کاربرد مدرها ، مواد تهوع اور ، مسهل ها و ایجاد استفراغ نیز کاربرد دارد . ترکیبی از همه ی این روش ها کم و بیش در روزهای پیش از مسابقه انجام می گیرد . همگی این روش ها ، تنهایی یا به صورت ترکیبی و با روندی زیانبار برکارکرد دستگاههای قلب – عروقی ، فعالیت الکتریکی ،‌تنظیم دمایی ، کارهای کلیه ، تراز الکترولیکیتی ،‌ترکیب بدن و نیرو و همچنین استقامت و پایداری عضلانی تاثیرگذار هستند .
تمرین های شدید و کم آبی سبب افزایش دمای بدن گردیده وبه هنگام کاربرد جامه غیرقابل نفوذ تبخیری سبب کاهش و از دست دهی گرما از راه تبخیر و تهویه گشته و افزایش بیشتر بدن را در پی دارد.
گفتنی است که در هر سه زمینه مرگ کشتی گیران :
ـ افزایش سدیم و اوره در نمونه خون پس از مرگ یا رد مایع زجاجیه ، نشان شفافی از کم آبی می باشد.
ـ در این روش تمرینی دمای نشیمنی ( مقعدی ) افزایش یافته بود .
ـ رابدومیولیزیس و دیده شدن میوگلوبین در ادرار ، همگی روشنگر افزایش دمای بدن بود که می تواند به چونین مرگ هایی بیانجامد .
باید دانست که کاهش وزن باید در روند سال ، آهسته و به تدریج باشد زیرا بیم از دست دادن آب و کم آبی جداً شدید است به گونه ای که در روند پایانی به نارسایی های کبدی ، قلبی ، ریوی و کلیوی می انجامد از همین رو چنین روندی در گروههای ورزشی به ویژه وزنه برداری ، کشتی ، مشت زنی و دیگر رشته هایی که باید سر وزن قانونی باشند ، یک هشدار علمی روشن خواهد بود و همان گونه که یادآور شدیم کاهش وزن باید در ازای سال و هماهنگ با برنامه کاری و شرایط بدنی ورزشکار انجام بگیرد.

دکترجوادملکی
تربیت بدنی

منبع : مجموعه ورزشی آزادی