حجیم کردن لب

لبها قسمت کوچک و قرمز رنگ و بدون مویی هستند که در حد فاصل بین پوست صورت و مخاط دهان قرار دارند. این پوشش نازکتر از پوست بوده و فاقد غدد بزاقی مخاط دهان می‌باشد بنابراین رطوبت کمی داشته و سطح آن نسبتاً خشک است.
این قسمت از لب را قیطان لب یا ورمیلیون Vermillion هم می‌نامند. گاهی روی لب غدد چربی اکتوپیک به صورت نقاط زرد و ارزنی شکل وجود دارد که آن را بیماری فوردایس Fordyce می‌نامند. لبها علاوه بر آنکه عضو اصلی برای حرف زدن هستند در زیبایی چهره تأثیر بسیار پر اهمیتی دارند.
اندازه‌ی‌ لبها، حجم لب و رنگ و صافی آن هر یک از اهمیت خاصی در زیبایی چهره برخوردار بوده و در تشخیص امراض هم تأثیر معنی‌داری ایفا می‌نمایند. نازک و کم حجم شدن لبها در پیری امری طبیعی است ولی درایام جوانی بیماری محسوب شده و به نام میکروکیلی از مشخصات اسکلرودرمی سیستمی می‌باشد. بزرگ شدن غیرطبیعی لبها هم بیماری محسوب شده و ممکن است نشانه‌یی از بعضی انواع سرطان و یا آمیلوئیدوز ویا بیماریهایی مانند سل، جذام، سالک و سایر بیماریهای گرانولوماتوز باشد. در هنگام معاینه‌ی لب باید لثه‌ها و مخاط دهان و زبان را هم به دقت معاینه کرد. علاوه برآن توجه به پرزهای روی زبان که سه نوع رشته‌یی و قارچی شکل و سیرکام والت Circumvallate می‌باشند و وریدهای زیر زبانی را باید مورد معاینه قرار داد.
ضایعات لب گاهی لوکالیزه و فقط در روی لب قراردارند و گاهی علاوه بر لب روی لثه و مخاط دهان هم ضایعات مشابه موجود است و از این بالاتر گاهی ضایعات روی لب نشانه‌ی بیماریهای فراگیر در سایراعضای بدن و یا پیش درآمد آنها می‌باشد. نمونه‌ی ‌آن لکه‌های سیاه رنگ شبیه خالهای کوچک روی لب می باشد که همراهی با پولیپ منتشر در دستگاه گوارش داشته و پیش‌درآمد سرطان کولون ویا اندامهای دیگر مانند پانکراس، تیروئید، تخمدان و... است و سندرم پوتس جگر (Peutz-Jegher) نامیده می‌شود. گاهی با دیدن ضایعه روی لب آزمایش‌های اضافی مانند نمونه‌برداری از جهت میکروب و قارچ و یا آزمایش آسیب‌شناسی و یا آزمایش سرم شناسی و معاینه‌ی بالینی سایر اندامها لازم می‌شود. معاینه‌ی لب و دهان و سایر مخاط‌ها جزیی از یک معاینه‌ی کامل برای بیماریهای داخلی و پوست می‌باشد. لبها ممکن است از بدو تولد تا آخر عمر دچار بیماری گردند. نمونه‌ی بیماریهای مادرزادی لبها لب شکری بودن یا داشتن ماه گرفتگی و یا لکه‌های رنگی و خال مانند پوتس جگر و سندرم لوژیه و ضایعات عروقی مانند اوسلروبراندو، آنژیوکراتوماکورپوریس دیفوسوم، آتاکسیاتلانژی اکتاتیکا و نمونه‌ی بیماریهای اکتسابی آن انواع درماتوزها مانند اگزمای آتوپیک، اگزمای سبوره‌ئیک، لیکن پلان و پسوریازیس می‌باشد. علاوه بر آن بیماریهای لب ممکن است جزئی از بیماریهای سیستمی مانند لوپوس اریتماتوو اسکلرودرمی و بیماری شوگرن و بیماری ایدز باشد. متأسفانه امروزه به علت رواج سکس دهانی بیماریهای آمیزشی دیگر هم به جمع بیماریهای لب و دهان افزوده شده‌اند که نمونه‌‌ی آنهاسیفیلیس و زگیلهای تناسلی و تبخال تناسلی می‌باشد. در شماره‌های آتی بعضی از بیماریهای لب را که اهمیت بیشتری دارند شرح خواهیم داد.

دکتر یزدانبخش نجفیان

منبع : هفته نامه پزشکی امروز