برق دندان در آیینه ۸۷

دندان در حاشیه نبود، اما در مرور اخبار حوزه سلامت در سالی که گذشت حوزه دندانپزشکی تقریبا جایی در صفحه اول روزنامه‌ها و نشریات کشور نداشت، جز آنجا که رییس تشخیص مصلحت نظام در آخرین روز مهر ماه پا به تالار همایش‌های بین‌المللی برج میلاد گذاشت تا میهمان ویژه مراسم افتتاحیه چهل و هشتمین همایش انجمن دندانپزشکان ایران باشد. آیت‌الله‌ هاشمی‌رفسنجانی پس از سخنرانی در این همایش به بالای برج میلاد رفت تا اکثر روزنامه‌های سراسری در زیر تصویر آیت‌الله بر بلندای مرتفع‌ترین سازه ایرانی، اشاره‌ای نیز به سخنان او در جمع دندانپزشکان داشته باشند...
اما شاید در نگاه جامعه دندانپزشکی و مردم‌عامه مهم‌ترین اتفاق حوزه دندانپزشکی افزایش شدید نرخ خدمات دندانپزشکی به عنوان تابعی از نرخ بالای تورم در جامعه و افزایش شدید قیمت مواد و تجهیزات دندانپزشکی بود. تنها نتیجه این رخداد کاهش چشمگیر تقاضا برای دریافت خدمات دندانپزشکی از سوی مردم عامه بود. جز این، حوزه دندانپزشکی در سال ۸۷ رخدادهای دیگری نیز در خود داشت:
▪ برگزاری همایش‌های علمی ‌دندانپزشکی
انجمن‌های علمی ‌و صنفی دندانپزشکی در سال ۸۷ برگزارکننده حدود پانزده همایش علمی‌تخصصی در این حوزه بودند. بیشتر این همایش‌ها در ماه‌های انتهایی سال و در هتل المپیک مجموعه ورزشی آزادی برگزار شدند. دهمین همایش انجمن اندودنتیست‌ها، هشتمین همایش انجمن پریودنتیست‌ها، پنجمین همایش جراحان فک و صورت، هفتمین همایش متخصصان دندانپزشکی کودکان و اولین همایش اکلوژن و دومین همایش ایمپلنت، از جمله این همایش‌ها بودند، اما چهل‌و هشتمین همایش انجمن دندانپزشکان عمومی‌ایران که آغازگر رسمی‌فعالیت تالار همایش‌های برج میلاد نیز بود، بزرگ‌ترین اجتماع دندانپزشکان در سال گذشته بود که به‌‌رغم تمام ناهماهنگی‌ها، روزانه بین پنج تا هشت هزار دندانپزشک را گرد هم آورد.
▪ خدشه در نتایج آزمون دستیاری
حاشیه‌های پیرامون آزمون دستیاری دندانپزشکی طی سال‌های گذشته هیچ گاه به اندازه آزمون دستیاری پزشکی پررنگ نبوده، اما اخبار غیر رسمی‌مبنی بر تقلب در آزمون و احتمال فروش سوالات همیشه پس از برگزاری این آزمون به آن الصاق شده است. با اینکه مسوولان وزارت بهداشت همیشه این شایعه‌ها را تکذیب کرده‌اند اتفاقات سال گذشته خواسته یا ناخواسته بر حجم این شایعات افزود. آنجا که نتایج اولیه آزمون دستیاری ابتدا طی روال هر ساله، مرداد ماه، روی سایت وزارت بهداشت قرار گرفت، اما در فاصله کمتر از یک روز ناپدید شد. توجیه مسوولان وجود اشتباه در نتایج بود. عاقبت نتایج با یک ماه تاخیر اعلام شد تا رکوردشکنی بی‌سابقه دانشجویان اصفهانی در کسب بهترین نتایج طی بیست و یک دوره برگزاری آزمون، احتمال خدشه در نتایج آزمون امسال را پر رنگ‌تر از هر سال کند.
▪ افزایش میل به مهاجرت در میان دندانپزشکان
طی سال‌های اخیر استرالیا به اولین خاستگاه دندانپزشکان مهاجر ایرانی تبدیل شده است. با اینکه آمار مشخصی از تعداد دندانپزشکانی که طی سال‌های اخیر برای مهاجرت به دیگر کشورها، به نیت ادامه تحصیل یا زندگی اقدام کرده‌اند، در دست نیست، اما در میان جامعه جوان دندانپزشکی مثال‌های فراوانی از افراد مشتاق به مهاجرت را می‌توان یافت که در حال طی‌کردن مقدمات سفر و کسب آمادگی برای گذراندن آزمون‌های پیش‌رو هستند. چندی پیش معاون سابق وزارت بهداشت اعلام کرد حدود ۳۰ درصد پزشکان ایرانی دغدغه مهاجرت به خارج از کشور را دارند. سوال اساسی اینجاست که آیا نباید نگران تقویت میل به مهاجرت دندانپزشکان، به عنوان قسمتی از جامعه تحصیل کرده کشورمان باشیم؟
▪ حذف سهمیه از دوره دستیاری و ورود به دانشگاه
پس از تغییرات گسترده در آزمون دستیاری سال هشتادوشش، یعنی برداشتن محدودیت شرکت مستقیم دانشجویان در آزمون، بارم‌بندی متفاوت آزمون، افزایش ظرفیت و تعریف سهمیه‌های تازه تحت عنوان تعهد خاص درمانی و آموزشی، آزمون سال هشتاد و هفت نیز از تغییرات مصون نماند. سهمیه خاص آموزشی و درمانی به منظور برخورداری هفده استان فاقد دانشکده دندانپزشکی از خدمات سطح سه درمانی و تکمیل ظرفیت اعضای هیات علمی ‌دانشکده‌های دندانپزشکی در استان‌های دور افتاده، تعریف شده بود، اما به دلیل شرایط سختگیرانه خدمت تا سه ‌برابر مدت تحصیل، چندان مورد استقبال داوطلبان قرار نگرفت. دبیرخانه شورای آموزش تخصصی دندانپزشکی در سال ۸۷ با تمرکز بیشتر روی سهمیه تعهد خاص درمانی و آموزشی، ظرفیت‌ این سهمیه را از هشتاد و پنج به صد و شصت رساند و در مقابل ظرفیت‌های آزاد تخصص را از دانشگاه‌های دولتی حذف کرد و برای اولین بار این ظرفیت را به دانشگاه آزاد سپرد. معاون آموزشی وزارت بهداشت در خصوص عدم پذیرش دانشجویان بدون تعهد در دوره دستیاری تخصصی دندانپزشکی به رسانه‌ها گفت: «تا زمانی‌که دانشگاه‌های محروم به‌نیروی تخصصی نیاز دارند، چیزی به‌اسم سهمیه آزاد نخواهیم داشت.»
در حالی که مدیران بسیاری از دانشگاه‌های دولتی به دلیل محروم شدن از منبع درآمد حاصل از تحصیل دانشجویان سهمیه آزاد به این مصوبه اعتراض کردند، اعتراض داوطلبان شرکت در آزمون دستیاری به افزودن ۵ درصد به نمره خام افراد متقاضی استفاده از سهمیه تعهد آموزشی و درمانی و اولویت برخورداری داوطلبان بومی‌از این سهمیه بود که عملا داوطلبان را در رقابتی نابرابر قرار می‌داد. جالب اینکه خبر تمامی‌این تغییرات پس از برگزاری آزمون و در زمان انتخاب رشته داوطلبان منتشر شد. اعتراض برخی داوطلبان به اطلاع‌رسانی غیر شفاف وزارت خانه و انتشار نامه‌های به اصطلاح سرگشاده راه به جایی نبرد و پس از مدتی غائله به پایان رسید.
▪ آزمون ملی پیش روی دانش‌آموختگان دانشگاه‌های خارجی
تنها چند ماه پس از آغاز سال ۲۰۰۸ میلادی مسوولان وزارت بهداشت با اعلام خبر تغییر در نحوه ارزشیابی مدارک گروه پزشکی دانشجویان خارج از کشور، بسیاری از پزشکان و دندانپزشکان عمومی‌ که به سودای تحصیل ساده‌تر در دوره‌های تخصصی عازم کشورهای دیگر بودند را غافلگیر کردند.
در نحوه جدید ارزشیابی مدارک گروه پزشکی، تمام دانشجویان ایرانی که از ابتدای سال ۲۰۰۸ میلادی در دانشگاه‌های خارج از کشور به تحصیل مشغول می‌شوند، برای ارزشیابی مدرک خود پس از پایان تحصیل باید در یک «آزمون ملی» شرکت کنند. مدرک این عده از دانشجویان در صورت قبولی در آزمون مذکور مورد ارزشیابی قرار خواهد گرفت و در صورت مردودی ارزشیابی نخواهد شد. براساس این دستورالعمل، مورد تایید بودن دانشگاه محل تحصیل از سوی وزارت بهداشت ایران از ابتدای سال ۲۰۰۸ میلادی ضرورت ندارد و مدارک به‌شرط قبولی در امتحان ملی وزارت بهداشت، وارد فرآیند ارزشیابی خواهد شد.
تا پایان سال ۸۷ جزییات دیگری از آزمون ملی منتشر نشد، اما طبق اخبار غیر رسمی‌، محتوای آزمون ملی شامل ارزشیابی علمی‌و عملی با محتوای آزمون دستیاری و آزمون بورد تخصصی است که داوطلبان باید حد نصاب تعیین شده را در آن کسب کنند.
▪ بودجه سلامت دهان‌و دندان؛ یک‌دهم درصد
متولیان نظام سلامت کشور امسال نیز همچون سال‌های گذشته توجه چندانی به حوزه پیشگیری و درمان دندانپزشکی نشان ندادند و جامعه را در بخش دندانپزشکی به حال خود وا گذاشتند. وزارت بهداشت و درمان در ردیف‌های متفرقه بودجه سال ۸۷، تنها ۲۰ میلیارد ریال برای پیشگیری از بیماری‌های دهان و دندان تصویب کرد تا اعتبار حوزه دندانپزشکی از کل اعتبارات این وزارتخانه، در بخش بهداشت و درمان، به یک‌صدم‌ درصد نیز نرسد.
▪ تولد دانشکده‌های دندانپزشکی
ارمغان سفرهای استانی رییس‌جمهور به سه استان محروم کردستان، ایلام و کرمانشاه، صدور مجوز تاسیس سه دانشکده دندانپزشکی در استان‌های مذکور بود که موافقت اصولی قطعی برای پذیرش دانشجو در سال ۸۸ در آنها طی سال جاری از سوی وزارت بهداشت صادر شد. در سوی دیگر میدان، دانشگاه‌های دولتی نیز تلاش خود را برای تاسیس واحد بین‌المللی و پذیرش دانشجو در رشته‌ دندانپزشکی ادامه دادند تا از گردونه رقابت با دانشگاه‌های شیراز، تهران و شهید بهشتی عقب نمانند. دانشگاه علوم پزشکی زاهدان از جمله این دانشگاه‌ها بود که دانشکده دندانپزشکی سینا را در چابهار راه‌اندازی کرد.
▪ تجهیزات دندانپزشکی هولوگرام‌دار شدند
طرح وزارت بهداشت برای هولوگرام دار کردن تجهیزات پزشکی در سال هشتاد و هفت، با هولوگرام دار کردن تجهیزات و مواد دندانپزشکی آغاز شد تا از این پس دندانپزشکان بتوانند با اطمینان بیشتری تجهیزات با کیفیت را از تجهیزات قاچاق و بی‌کیفیت تشخیص دهند.

دکتر سیامک شایان‌امین

منبع : هفته نامه سپید