تهران پایتخت می ماند؟

به هر رو آن انتخاب گرچه برای او و جانشینانش مزیت های بی شماری داشت اما بعدها با وسعت گرفتن پایتخت و پدید آمدن مشكلات متنوع از آلودگی هوا گرفته تا ترافیك، خطر زلزله، كمبود منابع آب و غیره ضعف های آن انتخاب آشكار شد و منتقدان ایرادهای استقرار پایتخت در این دشت شیب دار و محدود شده میان كوه و كویر را یكی بعد از دیگری برشمردند و امروز تهران با ۷۰۰ كیلومترمربع وسعت و حدود ۸ میلیون نفر جمعیت در هزارتوی مشكلاتی گرفتار آمده است كه مدیریت آن را سخت دشوار كرده است. تهران اینك همچون حریف قدری است كه مدیران كشور را به مبارزه فرا می خواند و همه می دانند كه غلبه بر كوه مشكلات این ابرشهر و پیروز بیرون آمدن از این میدان چندان سهل و آسان نیست. تا آنجا كه بارها كسانی از سروسامان یافتن آشفتگی های این شهر خسته و ناامید شده و هرگونه زورآزمایی در این میدان را بیهوده توصیف كرده و گفته اند كه پایتخت باید تغییر یابد، چه آنكه مشكلات موجود را پایانی نیست. اوج این پیشنهاد در اواخر دهه ۶۰ و با افزون شدن مشكلات شهری مطرح و حتی گزینه های چهارگانه ای نیز در قالب طرح انتقال پایتخت معرفی شد. با این حال گزینه انتقال مورد اقبال قرار نگرفت و غلامحسین كرباسچی در شرایطی آشفته مدیریت این كلان شهر را البته با دریافت امتیازهای ویژه برای برخورداری از قدرت در رویارویی با مشكلات پذیرفت و فصل جدیدی را در مدیریت شهری به نام خویش بنیان نهاد.
گرچه آن دوره مدیریت شهری انتقادهایی را در پی داشت اما آنچه بعدها رخ داد نشان داد كه خروج از معضلات شهری كم و بیش پایبندی به همان چارچوب ها را می طلبد و آنچه بعدها نیز در پیش گرفته شد با مقداری تغییر جهت همان مسیر را پیمود. با این وجود گرچه طی سال های گذشته طرح های بی شماری با صرف هزینه های كلان به اجرا درآمد و تا حد قابل توجهی از حجم مشكلات و معضلات شهری كاسته شد اما تهران همچنان حیات سختی را تجربه می كند و انتظار شهروندان برای برخورداری از شهری پاكیزه به دور از اختلال در رفت و آمد و توام با نظم و امنیت كماكان مطرح است و البته با این تفاوت كه در سال های اخیر و با سپردن مدیریت شهر به دست شورای شهر سطح توقع شهروندان برای دستیابی به شرایط بهتر به مراتب نسبت به دوره های گذشته مدیریت شهری افزون تر شده است و به تبع آن مدیریت شهری و پاسخگویی مستمر به نمایندگان مردم در شورای شهر كار را بر شهردار تهران دشوارتر ساخته است. با این حال براساس اصل قدیمی حاكمیت عقل جمعی و پذیرش اصول حاكمیت مردم آنچه از متن شورا به عنوان راه حل های مدیریت شهری و انتخاب مدیر شهری بیرون می آید، گرچه ممكن است راه حلی سریع و زودبازده نباشد و حتی آزمون و خطاهایی را در پیش داشته باشد اما بدون شك مطمئن ترین راه محسوب می شود و می تواند خواسته های شهروندان را پاسخگو باشد. به هر حال اینك محمدباقر قالیباف در حالی به عنوان شهردار جدید تهران از سوی اعضای شورای اسلامی شهر تهران انتخاب شده است كه از یك سو باید به سرعت برنامه ها و طرح های خویش را در برابر حجم وسیعی از مشكلات چون مشخص نبودن محدوده شهری، حاشیه نشینی، ترافیك، آلودگی هوا، وجود بافت های فرسوده و در كمین بودن خطر زلزله، نظم و امنیت شهری، ساخت وساز غیرمجاز، كمبود فضای سبز و امكانات گذراندن سالم اوقات فراغت ارائه نماید و با سرعت به مرحله اجرا درآورد و از سوی دیگر باید آماده باشد تا در این عرصه جدید مدیریت هر روز پاسخگوی شهروندان و نمایندگانشان در شورای شهر باشد چه آنكه مشكلات در این حوزه مدیریت پیچیده تر و متنوع تر از حوزه مدیریت در نیروی انتظامی است و در عین حال عملكرد او هر روز توسط میلیون ها شهروند تهرانی در كوچه و خیابان سنجیده می شود و به سرعت در محافل و رسانه های جمعی بازتاب می یابد. به هر حال در عرصه افكار عمومی انتظار از شهردار جدید تهران بسیار بالا است به ویژه آنكه قالیباف پیشتر در مدیریت نیروی انتظامی با اقداماتی چون ایجاد پلیس ،۱۱۰ تجهیز و نوسازی ناوگان خودرو های پلیس، ایجاد معاونت اجتماعی در ساختار نیرو و استقرار مددكاران در كلانتری ها، تغییر نگاه پلیس به شهروندان، تامین و ترمیم نیروی انسانی مورد نیاز پلیس و در نتیجه كاهش آمار جرم و جنایت و بهبود شاخص های نظم و امنیت، مدیریت پویا و جدیدی را عرضه كرده بود كه با اقبال شهروندان مواجه و از او چهره مدیری موفق در جامعه ترسیم شد و اكنون شهروندان انتظار دارند به همان نسبت در مدیریت شهری نیز تحول و تحرك ایجاد نماید تا شاید بار دیگر طرح انتقال پایتخت به فراموشی سپرده شود و تهرانی ها بتوانند امتیاز مركزیت كشور را برای خویش محفوظ بدارند. خواسته ای كه در صورت اعمال مدیریت صحیح و منطبق بر شرایط روز نباید چندان دور از دسترس باشد.

رامین رادنیا

منبع : روزنامه شرق