بازگشت نوازشریف و تبعید مجدد

تلویزیون پاکستان به نقل از منابع دولتی از تبعید مجدد «نواز شریف» نخست وزیر پیشین این کشور به عربستان سعودی خبر داد و دیروز نوازشریف اسلام آباد را به قصد جده در عربستان سعودی ترک کرد. شریف که به همراه یک گروه ۱۵۰ نفره از جمله برادر خود شهباز شریف و حدود ۵۰ روزنامه نگار به کشورش بازگشته بود مجبور شد مجدداً پاکستان را ترک کند.
نواز شریف پیش از ترک لندن در یک حالت مبارزه جویانه به تلویزیون خصوصی «جیو» گفت؛ «من به کشورم بازمی گردم تا آخرین فشار را بر دیکتاتوری در حال متلاشی شدن در پاکستان وارد کنم.» در برخی اخبار آمده است وی پس از دستگیری از سوی ماموران انتظامی توسط یک فروند بالگرد به یک منطقه نظامی انتقال یافت و سپس با یک فروند هواپیمای ارتش به عربستان منتقل شد. گفته می شود نوازشریف پیش از به پایان رسیدن مدت تبعید ۱۰ ساله خود نمی تواند به پاکستان بازگردد.
نواز شریف سال ۲۰۰۰ در چارچوب توافقی که دولت آن را «تبعید ده ساله به جای محاکمه و زندان» عنوان می کند، به عربستان تبعید شد. پاکستان می گوید، مقامات سعودی و «رفیق الحریری» نخست وزیر پیشین لبنان متعهد به اجرای کامل توافق تبعید مشرف شده بودند. شریف روز گذشته با وجود تاکید یک مقام سعودی بر ضرورت رعایت توافق یاد شده گفت بر بازگشت به پاکستان مصمم است. نواز شریف نخست وزیر پیشین پاکستان که پس از هفت سال تبعید به کشورش بازمی گشت در سال ۱۹۹۹ میلادی در نتیجه کودتایی که توسط ژنرال «پرویز مشرف» رئیس جمهوری کنونی پاکستان هدایت می شد از مقام خود برکنار شد.
وی سپس به همراه خانواده اش از ماه دسامبر سال ۲۰۰۰ میلادی (آذرماه ۱۳۷۹) برای مدت ۱۰ سال به عربستان سعودی تبعید شد. نواز شریف متهم به فساد مالی، توطئه قتل رئیس ستاد ارتش، سرقت اموال دولتی، جرائم مالیاتی و همکاری با تروریسم شده بود. وی در سال جاری میلادی از عربستان سعودی عازم انگلیس و در شهر لندن ساکن شد. دیوان عالی پاکستان پنجشنبه یکم شهریورماه با صدور رای، موافقت خود را مبنی بر بازگشت نواز شریف به کشور اعلام کرده بود. در آستانه بازگشت «نواز شریف» نخست وزیر پیشین و تبعید شده پاکستان به کشورش، نیروهای پاکستانی یکشنبه دو هزار تن از طرفداران وی را دستگیر کردند و در نهایت به نواز شریف نیز اجازه ورود به پاکستان داده نشد.
قبل از این تحولات، مذاکرات نماینده ژنرال پرویز مشرف رئیس جمهوری و بی نظیر بوتو نخست وزیر سابق و رهبر حزب مردم پاکستان در دوبی هفته گذشته به نتیجه نهایی رسید. در این گفت وگوها نخست وزیر شدن خانم بوتو برای سومین بار به نتیجه رسید. همچنین دو طرف مذاکره کننده به توافق رسیدند که بدون تصویب دیوان عالی کشور، رئیس جمهوری کشور نخواهد توانست مجالس را منحل کند. ژنرال مشرف واگذاری فرماندهی کل ارتش و خروج از لباس نظامی را تا پایان سال جاری پذیرفته است. در این توافق جایی برای نواز شریف در تقسیم قدرت وجود نداشت.
شریف و بوتو - سران حزب مسلم لیگ (نواز) و حزب مردم - که از رقیبان سیاسی دیرین هستند، در تبعید از اعضای اصلی «ائتلاف اعاده مردم سالاری» در پاکستان به شمار می آمدند وعلیه ژنرال مشرف با هم همکاری می کردند اکنون با مذاکرات و توافقات بین خانم بوتو و ژنرال مشرف رودرروی هم قرار می گیرند.
تحولات اخیر پاکستان نشان می دهد مشرف با درک شرایط آمادگی انعطاف در برابر نیروهای سیاسی میانه رو را دارد. مشرف در شرایط فعلی به این نتیجه رسیده است که با نزدیک کردن خود به برخی جناح های میانه رو از جمله حزب مردم، با مصالحه سیاسی مسیر حضور مجدد خود در مقام ریاست جمهوری را تضمین کند. توافق اخیر مشرف با بی نظیر بوتو رهبر حزب مردم برای تقسیم قدرت نیز در همین راستا ارزیابی می شود. تصمیم بوتو برای بازگشت به پاکستان یک حرکت مصلحت اندیشانه برای دورکردن کشور از خطر تروریسم و افراط گرایی عنوان شده است. این امر نشان می دهد که چگونه این دو دشمن سال های گذشته امروز در ائتلافی نمادین در تاریخ پاکستان تئوری مصالحه را در عین تضاد پیش می برند.
در این شرایط پرویز مشرف با آگاهی کامل از وضعیت فعلی، خود را آماده مصالحه کرده که به نظر می رسد راه حل مناسبی برای مقابله با بنیادگرایی و جلوگیری از سوق دادن پاکستان به سمت بی ثباتی باشد. حضور بوتو در کنار مشرف در واقع نوعی اجماع نانوشته دوجانبه در داخل و خارج پاکستان برای عبور پاکستان از گرداب پرخطر افراط گرایی است که در این شرایط اجتناب ناپذیر است.

زیبا فرزین نیا

منبع : روزنامه اعتماد