خط فارسی نه‌تنها در معنا بلکه در ظاهر هم زیباست

وی در حال حاضر در ایران ساکن است و تحقیقاتی را در خصوص ادبیات دوره کلاسیک ایران به‌ خصوص شعر دوره تیموریان و تاثیرگذاری شعرای این دوره بر شاعران دوره بعد انجام می‌دهد. وی می‌گوید قصد دارد ایران واقعی را به مردم ایتالیا نشان دهد.
دومنیکو اینجنیتو ابتدا در رشته علوم ارتباطات مشغول به تحصیل می‌شود. وی که از دانشجویان «اومبرتو اکو» به‌شمار می‌رود، با این نویسنده برجسته پایان‌نامه‌ای را در خصوص «عکاسی معاصر ایران» انجام می‌دهد و از این زمان شیفته فرهنگ ایرانی می‌شود. وی در ادامه تحصیلات خود را در رشته زبان و ادبیات فارسی آغاز می‌کند.
دومنیکو اینجنیتو در حال حاضر علاوه بر زبان مادری خود به زبان‌های فارسی، فرانسوی، اسپانیایی، پرتغالی، کاتالانیایی، انگلیسی و عربی تسلط دارد و مجموعه اشعاری هم به زبان ایتالیایی درباره تجربیاتی که در ایران و پرتغال کسب کرده است، در دست چاپ دارد.
او در گفت‌وگو با مهر ضمن اشاره به کرسی‌هایی که به ادبیات در دانشگاه‌های ایتالیا وجود دارد دانشگاه ناپل را اولین دانشگاهی می‌داند که رشته زبان و ادبیات فارسی را ارائه کرده است.
او می‌گوید: «کتابخانه این دانشگاه دارای بهترین و کامل‌ترین کتابخانه تخصصی درباره ادبیات کلاسیک فارسی است ولی در حال حاضر متاسفانه استادان این دانشگاه دیگر با ایران و به‌خصوص ایران امروز ارتباط زیادی ندارند و متاسفانه استادانی که در این زمینه بسیار متخصص هستند و از نظر علمی کارهای بسیار مهمی انجام داده‌اند درحال حاضر فکر می‌کنند که ادبیات و خود ایران همانند یونان کلاسیک است، یعنی مثل حوزه‌ای که متعلق به تاریخ باستان است.»
● تفاوت سعدی و حافظ
وی در ادامه مصاحبه ضمن اشاره به وضعیت نامطلوب تدریس زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه‌های ایتالیا در مورد تفاوت سعدی و حافظ از دیدگاه خودش می‌گوید: «سعدی به نسبت حافظ عقلگراتر است، سعدی از نظر ظاهری مستندتر حرف می‌زند ولی اگر به شعر حافظ نزدیک‌تر شویم، متوجه می‌شویم که سبک حافظ بسیار عمیق‌تر و پیچیده‌تر از سعدی است. در واقع شعر حافظ ظاهرا بسیار روان است ولی هنگامی که از جنبه‌های علوم بلاغت، ایجاز و بیان به بررسی شعر حافظ می‌پردازیم، مشاهده می‌کنیم که بسیار پیچیده است و می‌توان گفت که سعدی بیشتر با غزلیات عاشقانه مشغول است، درحالی که حافظ همیشه به دنبال یک هویت الهی می‌گردد و ارتباطی که میان عالم الهی و دنیوی است و تناقض را که میان این دو عالم وجود دارد به خوبی نشان دهد و این تناقض را به شیوه‌ای نشان می‌دهد که به‌نظر می‌رسد در حضور انسان هر دو طرف اولوهیت و عالم ماده وجود دارد و نمی‌توان گفت که شعر حافظ فقط یکی از این دو جنبه را دربر می‌گیرد.
در واقع هنگامی که یک بیان عرفانی را نشان می‌دهد این بیان می‌تواند یک انعکاس دنیوی باشد و هنگامی که به بیان یک حالت دنیوی می‌پردازد، شاید در کنارش یک بیان الهی مدنظر باشد.
● دشواری‌های زبان فارسی
این دانشجوی زبان و ادبیات فارسی در پاسخ این سوال که به‌عنوان یک غیرایرانی که دانش آموخته زبان و ادبیات فارسی است، خط و الفبای فارسی را تا چه حد برای دانش آموختگان غیرایرانی دشوار می‌داند، می‌گوید: «در ابتدا بسیار دشوار است اما بعد بسیار زیبا می‌شود. در واقع خط فارسی و عربی (از خط‌های آرامی) تنها یک خط الفبایی نیستند. به‌طوری که از جنبه‌های زیبا شناختی، خط فارسی نه‌تنها در معنا بلکه در ظاهر هم بسیار زیباست.
در حقیقت هنگامی که کلمات در کنار هم قرار می‌گیرند نه‌تنها معنا را شکل می‌دهند، بلکه از اتحاد خود یک شکل زیبا هم به‌وجود می‌آورند و نکته بسیار جالب در خط فارسی این است که در این خط مصوت‌های کوتاه (واکه‌های کوتاه) نوشته نمی‌شود و این مساله می‌تواند به فن شعر در به‌کارگیری از ابهام و ایهام کمک کند. مثلا دو واژه «گل» [gol] و «گل» [gel] در خط فارسی به یک شکل نوشته می‌شود و بنابراین شاعر می‌تواند از این دو واژه در ابهام شعری استفاده کند یا این دو واژه را در کنار هم بیاورد.
مثلا در این بیت سعدی: «بگفتا من گلی ناچیز بودم/ ولیکن مدتی با گل نشستم»، این نکته کاملا نمایان است.»
او در پایان گفت و گو ایران را کشوری با فرهنگ غنی و گره خورده با شعر و ادبیات توصیف می‌کند و در پاسخ به این سوال که آیا دوست دارد مسلمان شود علاقه شدید خود را ابراز می‌کند اما داشتن یک درک عمیق و درست را از شرایط تغییر دین خود می‌داند.

دومنیکو اینجنیتو (Domenico Ingenito) دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه ناپل ایتالیاست.

منبع : روزنامه تهران امروز