جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا

حلقه گمشده نمایان می‌شود


حلقه گمشده نمایان می‌شود
شرکت‌های سودآور در حوزه اینترنت(که فقط شامل شرکت‌های تامین کننده ارتباط اینترنتی نیست) برای بقای خود نیز مجبورند یا خود به تولید محتوا بپردازند و یا این که به گونه‌ای از تولیدکنندگان آن حمایت نمایند.
هر وقت صحبت از تجارت می‌شود، عرضه و تقاضا، بخش‌های اصلی این موضوع را شکل می‌دهد. قیمت، خدمات پس از فروش، بسته‌های متنوع برای فروش، تبلیغات، کیفیت عرضه و از این دست فاکتورها، از جمله موضوعاتی است که در برنامه‌های بنگاه‌های اقتصادی قرار دارند.
وقتی صحبت از یک بنگاه اقتصادی مانند ICPها، ISPها و PAPها و کلاً شرکت‌هایی که وظیفة تامین شبکه‌های اینترنتی را دارند می‌شود، برقراری ارتباط اینترنتی به عنوان «عرضه» و استفاده کنندگان که بخش عمده‌ای از آن را مردم تشکیل می‌دهند، «متقاضی» محسوب می‌شوند. هدف از این مقاله معرفی فاکتور فراموش شده‌ای به نام پایگاه‌های اینترنتی است که وظیفة تولید محتوا و خدمات از طریق اینترنت را دارند.
بیش از ۱۰ سال است که خدمات عمومی اینترنت در ایران عرضه شده است. در ابتدا مصرف کنندگان اصلی این خدمات، دانشگاه‌ها، مراکز علمی و تخصصی بودند. کم کم اینترنت و کاربردهای آن به واسطه سعی شرکت‌های خصوصی فراهم کننده ارتباط اینترنتی و برخی تلاش‌های همان مراکز اولیه استفاده کننده، به سطح استفاده عمومی رسید. انتظار می‌رفت که در موازات این گسترش، فرهنگ و چگونگی استفاده از اینترنت نیز گسترش پیدا کند. ولی متاسفانه متولیان فرهنگ و آموزش کشور سعی کافی (نمی‌گویم هیچ) در این مورد انجام ندادند و در برخی موارد نیز با دیده تردید به آن نگریسته شد (به یاد ندارم صدا و سیما خبری با مضمون مثبت در مورد اینترنت پخش کرده باشد. ویروس‌های اینترنتی، اعتیاد به اینترنت، تاثیر مخرب اینترنت بر کودکان و از این دست خبرها، گل سرسبد خبرهای تکنولوژی رسانه ملی بوده است و هست!). بحث در مورد فرهنگ‌سازی و آموزش استفاده از اینترنت بسیار است و از موضوع این مقاله خارج. هدف از مطرح نمودن این بحث اشاره ای به کیفیت تقاضای این بخش است.
هم اکنون با افزایش تقاضای مردم برای استفاده از اینترنت و عمومیت یافتن آن و خارج شدن استفاده آن از مراکز علمی و تخصصی، بحث ایجاد خوراک برای ترغیب مردم به استفاده از آن و ایجاد تقاضای بیشتر، مطرح شده است. آقای «محمود رضا خادمی» عضو محترم کمیسیون اینترنت سازمان ‌نظام ‌صنفی رایانه‌‌ای تهران به خبرنگار ایرنا گفته است: «زمانی مردم‌ به استفاده از اینترنت پرسرعت روی می‌آورند که محتوای فارسی مفید و خدمات الکترونیکی ملی در شبکه اینترنت وجود داشته باشد.»
بدین ترتیب کم کم شاهد آن هستیم که به پایگاه‌های اینترنتی تولید کننده محتوا و یا خدمات توجه نشان داده می‌شود. به یادم هست وقتی که دو سال پیش من به خبرنگار ایسنا گفتم که ISPها باید سرویس‌های تولید کننده محتوا در اینترنت که برای آنها مشتری ایجاد می‌نمایند را حمایت کنند، عده‌ای آن را غیرمنطقی دانستند. ولی گویا این روزها، نگرش‌ها تغییر کرده است و حلقه گم شده این تجارت نمایان شده است، و این جای خوشحالی دارد.
نگاهی به زمان حال، این حقیقت را نشان می‌دهد که بخش ایجاد کننده ارتباط اینترنتی خوشبختانه پیشرفت خوبی داشته است ولی بخش خوراک‌ساز، بسیار کوچک باقی مانده است. نگاهی به سایت‌های اینترنتی فارسی زبان نشان می‌دهد که بسیاری از آنها به دلیل علاقه پدیدآورندگان آنها -که غالباً اشخاص فنی بودند- به وجود آمده است و فاقد یک برنامه اقتصادی جهت کسب درآمد هستند. از این بابت نمی‌توان به آنها ایراد گرفت. در حالی که هنوز زیرساخت‌های کسب درآمد بر خط (از جمله اینترنت) ایجاد نشده است، سرمایه نیز به این بخش توجه نمی‌کند. اینجاست که شرکت‌های سودآور در حوزه اینترنت(که فقط شرکت‌های تامین کننده ارتباط اینترنتی نیستند) برای بقای خود نیز مجبورند یا خود به تولید محتوا بپردازند و یا اینکه به گونه ای از تولیدکنندگان آن حمایت نمایند. در یک کلام بخش خصوصی کمک کند که حلقه دیگر این تجارت رشد کند. انتظاری که توسط بخش‌های دولتی و حکومتی برآورده نشده است.
داستان بانکداری الکترونیکی که به نظر من مهم‌ترین عامل در اوج گرفتن سایت‌های اینترنتی فارسی زبان خواهد بود، رمان قطوری شده است که هنوز پایانی مشخصی ندارد. این ضعف در بخش‌های دیگری همچون قوانین نیز دیده می‌شود. اکنون هیچ قانون در مورد پایگاه‌های اینترنتی وجود ندارد. تنها چند مصوبه در مورد محتوای آنها و چگونگی برخورد با ناقضان آنها وجود دارد! آقای مهندس طوسی مدیر دفتر اینترنت دادستانی تهران در جواب سوال من در سمینار بررسی فیلترینگ اینترنت که توسط سازمان ‌نظام ‌صنفی رایانه ‌ای برگزار شده بود، مبنی بر اینکه اگر یک پایگاه اینترنتی به اشتباه فیلتر شده باشد، کدام ارگان یا نهاد پاسخگوی ضررهای وارد شده مالی و حیثیتی آن خواهد بود، جواب مشخصی ارائه نکردند و آن را به هیت سه نفره فیلترینگ -که بعید می‌دانم در وظایف آنها چنین چیزی تعریف شده باشد- ارجاع دادند.
در واقع مشکل از آنجا ناشی می‌شود که تاکنون بیشتر توجهات به شرکت‌های ایجاد کننده ارتباط اینترنتی بوده است و بخش محتوا و خدمات‌ساز فراموش شده است. تا آنجا که در همین سمینار، سایت‌های اینترنتی با وبلاگ‌ها که یک سایت کاملاً شخصی و غیر تجاری است یکسان در نظر گرفته می شدند. به نظر من، ضعف بسیاری در این بخش مشاهده می‌شود. فعالیت‌های انجام شده نیز بسیار ناکافی است و پدیدآورندگان آن به امید آینده نشسته‌اند. وضعیتی که ریسک تجارت مرتبط با اینترنت در ایران را بسیار بالا برده است.
منبع : اخبار فن‌آوری اطلاعات ایتنا


همچنین مشاهده کنید