بایگانی خاطرات؛ از نقاشی تا عکاسی

حدود چندین قرن است که بشر به فکر نگهداری خاطرات و لحظه‌های ناب خود افتاده و برای رسیدن به این خواسته از ساده‌ترین وسایل استفاده کرده است. بشر در ابتدا به نقاشی و نوشتن روی آورد اما پس از کمی پیشرفت، این تغییر مسیر به سمت عکاسی سوق داده شد. در طی چندین سال ساده‌ترین دوربین‌ها به کمک بشر آمدند تا اینکه در عصر حاضر شاهد مدرن‌ترین دوربین‌های عکاسی هستیم که هر یک دنیایی از پیشرفت و تکنولوژی را یدک می‌کشند. در این مطلب نگاهی گذرا به سیر تکاملی دوربین‌های عکاسی می‌اندازیم.
● دوربین جعبه‌ای
اولین‌بار ژوزسف نیسفور نیپس(Joseph Nicephore Niepce) -مخترع فرانسوی- در سال ۱۸۱۴ از یک جعبه چوبی کشویی که در پاریس ساخته شده بود به جای دوربین استفاده کرد. عکس گرفته شده دوام چندانی نداشت و خیلی زود از بین رفت.
● دوربین سوزنی
ابن‌هیثم دانشمند مسلمان در زمینه علوم نوری و نجوم برای نخستین‌بار در قرون وسطی اولین دوربین سوزنی را اختراع کرد. به دوربین‌های سوزنی اصطلاحا اتاقک تاریک عکاسی گفته می‌شد. فضای داخلی این اتاقک‌ها به تعداد یک یا بیشتر از یک نفر بود و آن‌ها به مرور زمان مجهز، فشرده‌ و قابل حمل شدند.
● اولین نوردهی
در سال ۱۸۱۴، نیپس توانست با یک دوربین سوزنی و صفحه‌هایی از جنس قلع، سرب و قیر طبیعی اولین عکس را بگیرد و برای مدتی کوتاه آن را ظاهر کند. صفحه‌ پوشیده شده با قیر در معرض نور قرار می‌گرفت و قسمت‌‌های نور دیده سفت، خشک و قسمت‌های نور ندیده به مرور ناپدید می‌شدند.
● چاپ عکس با بخار جیوه
در سال ۱۸۳۶، لوئی داگر (Louis Daguerre) و نیپس اولین روش کاربردی عکاسی را اختراع کردند که به آن "داگرو تایپ" (روش داگر) گفته می‌شد. در این روش یک صفحه مسی پوشیده شده با فلز نقره را با بخار ید، به نور حساس می‌کردند. تصویر با کمک بخار جیوه روی صفحه ظاهر و با محلول غلیظ نمک معمولی ثابت می‌شد. در سال ۱۸۴۰، ویلیام فاکس تالبوت (William Fox Talbot) روش دیگری را اختراع کرد که به آن کالوتایپ (Calotype) -واژه یونانی به معنای نقش زیبا- گفته می‌شد. هر دو روش نیازمند دوربین‌هایی بودند که از یک ورق کاغذی یا یک صفحه حساس به نور در جلو صفحه‌نمایش برای ثبت تصویر استفاده می‌کردند. برای عکس‌هایی که نیاز به فوکوس کردن بود از جعبه‌های کشویی استفاده می‌شد.
● ظهور صفحه‌های خشک
در سال ۱۸۵۵ صفحه‌های خشک به عرصه ظهور کشانده شدند. مزیت صفحه‌های خشک این بود که عکاسان دیگر به چاپ فوری عکس در اتاقک‌های سیال نیاز نداشتند. دراین زمان دوربین‌های مختلف با طراحی‌های گوناگون از تک لنزی و دولنزی تا دوربین‌های کوچک و بزرگ ساخته شدند. در اواخر این قرن دوربین‌هایی با شاتر مکانیکی متداول شدند که این امر موجب کوتاه‌تر شدن زمان نوردهی و افزایش سرعت و چاپ عکس‌ها شده بود.
● کداک و تولد فیلم
جورج ایستمن (George Eastman ) اولین کسی بود که از فیلم‌های کاغذی استفاده کرد. وی در سال ۱۸۸۵ ولید فیلم کاغذی را تولید و در سال ۱۸۸۹ آن‌ها را فیلم‌های سلولوئیدی تغییر داد. اولین دوربینی که ایستمن ارایه داد به "کداک" (Kodak) معروف شد و در سال ۱۸۸۸ به فروش رفت. دوربین کداک یک جعبه ساده بود که از لنز فاصله کانونی ثابت(fixed focus lens) و سرعت شاترتک(single shutter speed) استفاده می‌کرد و به دلیل پایین بودن قیمت، مناسب قشر متوسط جامعه آن زمان به حساب می‌آمد. دوربین‌های کداک به فیلم‌‌های ۱۰۰تایی مجهز بودند. این دوربین‌ها برای بارگذاری مجدد فیلم باید به کارخانه برگردانده می‌شدند. ایستمن تا پایان قرن نوزدهم مدل‌های مختلفی از دوربین کداک را به دو صورت جعبه‌ای و تاشو طراحی کرد. در سال ۱۹۰۰ کداک بخش عمده‌ای از بازار را به دست گرفت و یک قدم از رقیب خود "برونی" (Brownie) پیش بود. برونی دوربین‌های جعبه‌ای ساده و ارزان قیمتی بودند که مفهوم تصویر لحظه‌ای (Snap shot) را معرفی کردند. دوربین برونی تا دهه ۶۰ از شهرت و فروش بالایی برخوردار بود. با وجود اینکه دوربین کداک از مزیت‌های زیادی برخوردار بود اما دوربین‌های صفحه‌ خشک به دلیل ارایه عکس‌های باکیفیت تا قرن ۲۰ میلادی همچنان مشهور و پرطرفدار بودند.
● ورود دوربین‌های ۳۵ میلی‌متری
اسکار بارناک(Oskar Barnack) - مسؤول توسعه و تحقیق در شرکت لایتز(Leitz )– در سال ۱۹۱۳ تصمیم گرفت روی فیلم‌های ۳۵ میلی‌متری سرمایه‌گذاری و دوربین‌های ثابت را به این نوع فیلم‌ها مجهز کند. بنابراین تصمیم به ساختن دوربینی فشرده، باکیفیت و بزرگ گرفت و اولین نمونه از دوربین ۳۵ میلی‌متری به نام Ur-Leica را ساخت. ارتقا و ساخت نمونه‌های بعدی این دوربین به دلیل بروز جنگ جهانی اول چندین سال به تاخیر افتاد. دوربین لایتز بین سال‌های ۱۹۲۳ و ۱۹۲۴ در بازار مورد استقبال زیادی قرار گرفت و در سال ۱۹۲۵ امتیاز ساخت آن با نام تجاری لایکا (Leica I) به شرکت لایتز واگذار شد. شهرت اولیه لایکا شماری از رقبا را نیز به میدان رقابت کشاند. رقیب اصلی دوربین‌های لایکا شرکت کانتکس(Contax) به شمار می‌رفت که در سال ۱۹۳۲ معرفی شده بود.
کداک در سال ۱۹۳۸ با دوربینی به نام رتینا (Retina I) وارد بازار شد که از کارتریج ۱۳۵ استفاده می‌کرد. کارتریج ۱۳۵ در تمام دوربین‌های مدرن ۳۵ میلی‌متری استفاده می‌شد. صنعت نوپای دوربین کشور ژاپن در سال ۱۹۳۶، با دوربین موقعیت‌یاب (Range findger) ۳۵ میلی‌متری شرکت کانن به رشد و شکوفایی رسید. این دوربین ۳۵ میلی‌متری در واقع نسخه ارتقایافته نمونه اولیه دوربینی به نام کوانن(Kwanon) تولید شده در سال ۱۹۳۳ بوده است. دوربین‌های ژاپنی ابتدا به غرب و سپس توسط سربازهای کره‌ای به آمریکا و دیگر نقاط جهان راه یافتند.
● لنزهای انعکاسی به صحنه می‌آیند
دوربین‌ها به‌ طور کلی به دو دسته تقسیم می‌شوند. دوربین‌هایی که برای دیدن سوژه فقط دارای یک پنجره کوچک هستند و از طریق آن موقعیت سوژه را می‌توان نگاه کرد که به آن‌ها دوربین‌های ساده گفته می‌شود. دسته دوم، دوربین‌هایی هستند که از یک شیشه کوچک ساخته شده‌اند و تصویر مجازی سوژه روی این شیشه ظاهر و به آن‌ها رفلکس گفته می‌شود. دوربین‌های رفلکس نیز به دو دسته تقسیم می‌شوند. دوربین‌هایی که دارای دو لنز انعکاسی باشند
TLR (Twin Lens Reflex) و به آن دسته که از یک لنز انعکاسی تشکیل شده باشند
SLR ( Single Lens Reflex ) گفته می‌شود.
شرکت Franke&Heideckeدر سال ۱۹۲۸ اولین دوربین رفلکس کاربردی به نام Rolleiflex medium format TLR را روانه بازار کرد. دوربین‌های تک یا دو لنزی اگرچه چندین دهه کاربرد داشتند، اما با وجود این به خاطر بزرگ بودنشان به شهرت خاصی دست نیافتند. در میان دوربین‌ها، Rolleiflex همچنان به دلیل فشرده و کوچک بودن شهرت گسترده‌تری داشت. پس از جنگ جهانی دوم طراحی دوربین‌های تک‌لنزی ۳۵ میلی‌متری شاهد تحولات اساسی بود. ارتقا منظره‌یاب از جمله بهبود‌هایی بود که روی دوربین‌های SLR انجام شد. شرکت Asahi Optical Company در سال ۱۹۵۲ اولین دوربین SLR ژاپنی را که فیلم ۳۵ میلی‌متری به کار می‌برد به جهان معرفی کرد. این شرکت بعدها نام خود را به پنتاکس (Pentax) تغییر داد. در همین دهه بود که سایر شرکت‌های ژاپنی مانند کانن، یاشیکا و نیکون وارد بازار دوربین‌های SLR شدند.
● دوربین‌های عکس فوری
در حالی که دوربین‌‌ها به مراتب پیچیده‌تر و مجهز‌تر می‌شدند، در سال ۱۹۸۴ نسل جدیدی از دوربین‌ به بازار آمد. نام دوربین جدید پولاروید مدل ۹۵ (Polaroid Model ۹۵) بود که جزو اولین دوربین‌های دارای عکس فوری به شمار می‌رفت. این دوربین‌ها در زمان کوتاهی، عکس گرفته شده را ظاهر می‌کردند. دوربین‌های پولاروید از قیمت بالایی برخوردار بودند.
● اتوماتیک شدن دوربین‌ها
اندرو چان (Andrew Chan) برخی از دوربین‌های قدیمی را به گونه‌ای ارتقا داد که پنجره نوردهی آن‌ها به طور اتوماتیک عمل می‌کرد. در ابتدا دوربین‌های اتوماتیک به دلیل قیمت بالا از فروش کم و ناموفقی برخوردار بودند. در دهه ۶۰ دوربین‌های اتوماتیک ارزان قیمت روانه بازار شدند و مفهوم دوربین‌های دیجیتالی از دهه ۷۰ وارد دنیای دوربین شد.

منبع : هفته نامه بزرگراه فناوری