درد قلبی، مشکل جنسی و مصیبت پزشکان

مرد میانسالی را در حال هذیان گفتن به اورژانس بیمارستان آوردند. همراهان بیمار می‌گفتند که داروهای فشارش را نخورده و به این حالت دچار شده؛ در وضعیت نیمه هوشیار که با انگشتان خود به نقاط نامعلومی اشاره می‌کرد و از حالت‌هایش مشخص بود که به علت افزایش شدید فشار خون، مغز او تحت فشار قرار گرفته است.
پس از اقدامات اولیه درمانی، شرح حال دقیق‌تری از او گرفتم و با کسب اعتماد بیمار و گفتگو درباره مشکلات او، متوجه شدم که به علت عوارض ناشی از مصرف برخی از قرص‌های ضد فشار خون و داروهای قلبی که شامل ناتوانی در انجام دادن فعالیت زناشویی بود، این بیمار داروهای خود را قطع کرده و متاسفانه او را با فوریت افزایش فشار خون در حد کمای ناشی از آسیب مغزی به بیمارستان آورده‌اند. از این دست موارد کم نیستند. عوارض ناشی از داروهای قلبی و فشار خون ممکن است شامل اختلال در فعالیت زناشویی باشد که هم برای مردان و هم برای زنان به وجود می‌آید اما نشانه‌های آن متفاوت است. در این زمینه گفتگویی کرده‌ایم با دکتر منوچهر قارونی، متخصص قلب و عروق و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران که از نظرتان می‌گذرد...
▪ کدام داروهای قلبی موجب اختلال فعالیت زناشویی می‌شوند؟
ـ تقریبا می‌توانم بگویم بیشتر داروهای قلبی موجب اختلال نعوظ مردان بیمار و کاهش میل به فعالیت زناشویی در زنان بیمار می‌شود. البته منظورم بیماران قلبی تحت درمان است.
▪ کدام داروها بیشتر این گونه اختلالات را ایجاد می‌کنند؟
ـ سردسته این داروها، پروپرانولول است اما داروی نیتروگلیسرین و داروی لوزارتان و داروهای دیگر از گروه بلوک‌کننده گیرنده بتا مانند آتنولول هم ممکن است موجب بروز اختلال فعالیت زناشویی شوند.
▪ چرا؟ علت ایجاد چنین اختلالاتی چیست؟
ـ علت این موضوع برمی‌گردد به اختلالی که این داروها در سیستم هورمون‌های جنسی ایجاد می‌کنند. در حقیقت این داروها موجب افزایش هورمون‌های زنانه در مردان و افزایش هورمون‌های مردانه در زنان می‌شود و به همین علت در هر دو جنس یعنی مردان و زنان باعث بروز اختلال فعالیت زناشویی می‌شود که در مردان مبتلا به بیماری‌های قلبی تحت درمان با این داروها بارزتر است اما در زنان کمتر تشخیص داده می‌شود چون زنان، کاهش میل به فعالیت زناشویی خود را به افزایش سن، یائسگی و بیماری قلبی نسبت می‌دهند و همچنین کمتر تمایل به بازگو کردن آن با پزشک خود دارند اما مصرف این داروها در مردان به اختلال در نعوظ منجر می‌شود و بیمار سریع‌تر متوجه این موضوع می‌شود و راحت‌تر مشکل خود را با پزشک خود در میان می‌گذارد.
▪ تصور می‌کنید چرا برخی از افراد مانند مرد میانسالی که در ابتدای گفتگو توصیفش کردم، به چنین مشکلاتی دچار می‌شوند؟
ـ ببینید، علتش این است که بیمار را می‌ترسانیم. نباید به بیمار اطلاعات اضافه که تنها موجب دردسر او می‌شود، ارایه کرد چون اتفاقی مشابه آنچه به آن اشاره کردید، می‌افتد یعنی بیمار از ترس ابتلا به اختلال فعالیت زناشویی یا ناتوانی، دست به خود‌درمانی می‌زند و مصرف داروهای خود را قطع می‌کند. ما اصولا این عارضه را برای بیماران قلبی که تحت درمان با داروهایی که پیشتر به آنها اشاره شد قرار دارند، بازگو نمی‌کنیم مگر اینکه بدانیم از نظر آموزشی، ظرفیت آن ایجاد شده یا خودمان آموزش‌های لازم را به او بدهیم. معمولا برای بیماران بسیار نگران و بیمارانی که احتمال می‌دهیم داروهای خود را با دانستن این عوارض قطع می‌کنند، کمتر از عوارض داروها می‌گوییم و سعی می‌کنیم ارتباط خود را با بیمار بیشتر کنیم تا در صورت بروز عوارض ناخواسته دارویی، کمک موثری به آنان برسانیم. البته با برخی موارد فوریت‌های دارویی آشنای‌شان می‌کنیم اما بعضی عوارض در حد فوریت نیستند و صرفا در کیفیت زندگی تاثیر می‌گذارند که ابتدا باید آگاه‌سازی و سپس راهنمایی کرد.
▪ و در صورت بروز مشکل اختلال در فعالیت زناشویی، چه باید کرد؛ به‌ویژه که بیماران قلبی با قطع مصرف در معرض خطر بیشتری قرار دارند؟
ـ سوال خوبی است که بیماران را هم از نگرانی در می‌آورد. در صورت بروز اختلال فعالیت زناشویی با مصرف داروهای قلبی و فشار خون، به بیمار می‌گوییم که در زمان نزدیکی، یک نوبت از مصرف داروی مثلا پروپرانولول یا نیتروگلیسرین خود را قطع کند و برای مردان از داروهایی مانند سیلدنافیل یا همان وایاگرا استفاده می‌کنیم. برای زنان هم البته با توجه به اینکه مشکل حادی به وجود نمی‌آید داروی خاصی وجود ندارد اما اگر تصور می‌کنند که کیفیت زندگی و روابط‌شان با همسرشان تحت تاثیر قرار گرفته است، می‌توانند با نظر پزشک از داروهای ضدهورمون مردانه استفاده کنند؛ گو اینکه تاکید می‌کنم در بیشتر موارد به این کار نیازی نیست.

دکتر هومن خلیقی

منبع : روزنامه سلامت